બસ હવે એક મ્યૂટેશન બાકી! આ વાયરસ કોરોના કરતાં મનુષ્યોને વધુ પહોંચાડશે નુકસાન

ચીનમાં ચામાચીડિયામાં શોધાયેલું એક નવો કોરોનાવાયરસ, HKU5-CoV-2, વૈજ્ઞાનિકોમાં ચિંતાનું કારણ બન્યો છે. આ વાયરસ મિડલ ઈસ્ટ રેસ્પિરેટરી સિન્ડ્રોમ (MERS) સાથે સંબંધિત છે અને તેમાં એક નાનું મ્યુટેશન તેને મનુષ્યોમાં ફેલાવવાની ક્ષમતા આપી શકે છે, જે કોવિડ-19 કરતાં પણ વધુ ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે. અમેરિકન અને ચીની વૈજ્ઞાનિકોના સંશોધનો સૂચવે છે કે આ વાયરસ ACE2 રિસેપ્ટરનો ઉપયોગ કરીને માનવ કોષોમાં પ્રવેશી શકે છે, જે SARS-CoV-2 (કોવિડ-19નું કારણ બનનાર વાયરસ) દ્વારા પણ વપરાય છે.

HKU5-CoV-2 શું છે?

HKU5-CoV-2 એ એક નવો કોરોનાવાયરસ છે, જે ચીનના વુહાન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ વાયરોલોજીના સંશોધકો દ્વારા ચામાચીડિયામાં શોધાયું હતું. આ વાયરસ મેર્બેકોવાયરસ (merbecovirus) નામના વાયરસ સમૂહનો ભાગ છે, જેમાં MERS-CoV પણ સામેલ છે. MERS એ 2012માં શોધાયેલો એક ખતરનાક વાયરસ છે, જે ઊંટથી મનુષ્યોમાં ફેલાય છે અને તેની મૃત્યુદર 34% જેટલો ઊંચો છે.

આ વાયરસ જાપાનીઝ પિપિસ્ટ્રેલ બેટ માંથી મળી આવ્યો છે અને તે માનવ કોષોમાં ACE2 રિસેપ્ટરનો ઉપયોગ કરીને પ્રવેશવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. જોકે, હાલમાં તે SARS-CoV-2ની સરખામણીએ માનવ કોષોને ઓછી અસરકારક રીતે સંક્રમિત કરે છે, પરંતુ વૈજ્ઞાનિકોનું માનવું છે કે એક નાનું મ્યુટેશન તેને વધુ ચેપી બનાવી શકે છે.

વોશિંગ્ટન સ્ટેટ યુનિવર્સિટી, કેલિફોર્નિયા ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેક્નોલોજી અને યુનિવર્સિટી ઓફ નોર્થ કેરોલિનાના સંશોધકોએ નેચર કોમ્યુનિકેશન્સમાં પ્રકાશિત એક અભ્યાસમાં જણાવ્યું છે કે HKU5-CoV-2 હાલમાં ચામાચીડિયાના ACE2 રિસેપ્ટર સાથે વધુ સારી રીતે જોડાય છે, પરંતુ મનુષ્યોમાં ફેલાવા માટે તેને ફક્ત એક નાના મ્યુટેશનની જરૂર છે.

વાયરોલોજિસ્ટ ડૉ. માઈકલ લેટકોના જણાવ્યા મુજબ, "HKU5 વાયરસ પર હજુ સુધી બહુ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું નથી, પરંતુ અમારો અભ્યાસ બતાવે છે કે આ વાયરસ કોષોને કેવી રીતે સંક્રમિત કરે છે. અમે એ પણ શોધ્યું છે કે HKU5 વાયરસ મનુષ્યોમાં ફેલાવા માટે ફક્ત એક નાનકડું પગલું દૂર છે."

આ અભ્યાસમાં વાયરસના સ્પાઈક પ્રોટીનના રિસેપ્ટર-બાઈન્ડિંગ ભાગનો ઉપયોગ કરીને બનાવેલા પસ્યુડો-વાયરસનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું, જે દર્શાવે છે કે HKU5 વાયરસ પહેલાથી જ ACE2 રિસેપ્ટરનો ઉપયોગ કરી શકે છે. જો આ વાયરસ મિંક અથવા સિવેટ જેવા મધ્યવર્તી પ્રાણીમાં પ્રવેશે, તો તેમાં મ્યુટેશન થઈ શકે છે, જે મનુષ્યોમાં ચેપ ફેલાવવાનું જોખમ વધારી શકે છે.

શું આ વાયરસ ખરેખર ખતરનાક છે?

જોકે HKU5-CoV-2 મનુષ્યોમાં ચેપ ફેલાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે, વૈજ્ઞાનિકો ચેતવણી આપે છે કે હાલમાં તેનું જોખમ વધારે નથી. યુનિવર્સિટી ઓફ મિનેસોટાના ચેપી રોગ નિષ્ણાત ડૉ. માઈકલ ઓસ્ટરહોમે આ અભ્યાસની પ્રતિક્રિયાને "વધારે પડતી" ગણાવી છે. તેમણે જણાવ્યું કે કોવિડ-19 પછી લોકોમાં SARS જેવા વાયરસ સામે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધી છે, જે નવી મહામારીનું જોખમ ઘટાડી શકે છે.

પ્રારંભિક નિવારણ અને તૈયારી

સંશોધકોએ HKU5-CoV-2 સામે મોનોક્લોનલ એન્ટિબોડીઝ અને એન્ટિવાયરલ દવાઓની અસરકારકતા દર્શાવી છે, જે SARS-CoV-2 સામે પણ કામ કરે છે. આ દવાઓ શરીરમાં વાયરસના ફેલાવાને રોકી શકે છે અને લક્ષણોને હળવાં કરી શકે છે. આ ઉપરાંત, વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા AI ટૂલ્સ જેમ કે AlphaFold 3નો ઉપયોગ કરીને વાયરસના સ્પાઈક પ્રોટીન અને ACE2 રિસેપ્ટરની ક્રિયાપ્રતિક્રિયાનું અનુકરણ કરવામાં આવ્યું, જેનાથી વાયરસના વર્તનને સમજવામાં મદદ મળી.

શું કરવું જોઈએ?

સર્વેલન્સ વધારવું: વાયરસના ફેલાવાને રોકવા માટે પ્રાણીઓના વાયરસ રિઝર્વોયર પર નજર રાખવી જરૂરી છે.

લેબ સેફ્ટી: વુહાન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ જેવી લેબોમાં ઉચ્ચ સુરક્ષા પ્રોટોકોલ્સનું પાલન કરવું જોઈએ.

જાગૃતિ: લોકોને ચામાચીડિયા અથવા તેમના શરીરના પ્રવાહીના સંપર્કથી બચવાની સલાહ આપવી.

રેપિડ ટેસ્ટિંગ: ઝડપી ટેસ્ટિંગ અને અલગ રાખવાની વ્યૂહરચના ચેપને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.

HKU5-CoV-2 હાલમાં મનુષ્યો માટે તાત્કાલિક જોખમ નથી, પરંતુ તેની સંભવિત ચેપી ક્ષમતા અને MERS સાથેનો સંબંધ વૈજ્ઞાનિકોને સતર્ક કરી રહ્યા છે. વૈશ્વિક આરોગ્ય સંસ્થાઓએ ઝડપી નિરીક્ષણ, પારદર્શક ડેટા શેરિંગ અને મજબૂત જાહેર આરોગ્ય વ્યૂહરચનાઓની હિમાયત કરી છે.

આ પણ વાંચો-ઑસ્ટ્રિયાની એક શાળામાં ભીષણ ગોળીબાર, 7 વિદ્યાર્થીઓ સહિત 8 લોકોના મોત; અનેક ઘાયલ