ભારતે ચીન સાથેના વેપારમાં અત્યંત સાવધાની રાખવાની જરૂર છે, એવી ચેતવણી યોજના આયોગના ભૂતપૂર્વ ઉપાધ્યક્ષ અને ટોચના અર્થશાસ્ત્રી મોન્ટેક સિંહ અહલુવાલિયાએ આપી છે. તેમણે ચીન સાથેના આર્થિક સંબંધોમાં સંતુલન જાળવવા અને રણનીતિક જોખમો ઘટાડવા માટે ઘરેલું ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારવા તેમજ સપ્લાય ચેનમાં વૈવિધ્ય લાવવાની હિમાયત કરી છે. તેમણે આ અંગે એક ઇન્ટરવ્યૂમાં વિગતે ચર્ચા કરી હતી.
ચીન વિના ભારતનું કામ ચાલશે? ટોચના અર્થશાસ્ત્રી મોન્ટેક સિંહ અહલુવાલિયાની ચેતવણી, જાણો વિગતો
ચીન સાથેના વેપારમાં સાવધાની રાખવાની જરૂર, મોન્ટેક સિંહ અહલુવાલિયાની સલાહ, ભારતે ઘરેલું ક્ષમતા વધારવા પર ધ્યાન આપવું જોઈએ
અપડેટેડ 04:34:46 PM Jun 10, 2025 પર
અહલુવાલિયાએ જણાવ્યું કે, ચીન વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે અને સામાન્ય સંજોગોમાં તેને મહત્ત્વના વેપારી ભાગીદાર તરીકે જોવું જોઈએ.
ચીન પર નિર્ભરતા: ચિંતાનો વિષય
અહલુવાલિયાએ ચીન સાથેના વેપારમાં ત્રણ મુખ્ય ચિંતાઓ દર્શાવી: ચીનના નિકાસમાં ગેરપારદર્શી સબસિડીઓ ભારતીય ઉદ્યોગોને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. આનો સામનો કરવા માટે તેમણે કાઉન્ટરવેલિંગ ડ્યૂટીની ઝડપી અને કાર્યક્ષમ સિસ્ટમ ઊભી કરવાની સલાહ આપી.
રણનીતિક નિર્ભરતા (Strategic Dependency): ભારત ફાર્માસ્યુટિકલ સેક્ટરમાં એક્ટિવ ફાર્માસ્યુટિકલ ઇન્ગ્રેડિયન્ટ્સ (API)ની સપ્લાય માટે ચીન પર અત્યંત નિર્ભર છે. આ નિર્ભરતા રણનીતિક જોખમો ઉભી કરી શકે છે.
સાયબર સુરક્ષા જોખમો (Cybersecurity Risks): ચીનથી આયાત થતા કેટલાક ઉત્પાદનોમાં એમ્બેડેડ ખામીઓ હોઈ શકે છે, જે સાયબર હુમલાઓનું જોખમ વધારે છે, ખાસ કરીને ક્રિટિકલ સિસ્ટમ્સમાં.
ચીનને અવગણવું શક્ય છે?
અહલુવાલિયાએ જણાવ્યું કે ચીન વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે અને સામાન્ય સંજોગોમાં તેને મહત્ત્વના વેપારી ભાગીદાર તરીકે જોવું જોઈએ. જોકે, ભારતની સુરક્ષા ચિંતાઓને ધ્યાનમાં રાખીને વેપાર નીતિમાં સાવધાની રાખવી જરૂરી છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે ચીન પરથી આયાત સંપૂર્ણ બંધ કરવાનો મુદ્દો નથી, પરંતુ ઘરેલું ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારવી અને અન્ય દેશોમાંથી સપ્લાયના સ્ત્રોતોમાં વૈવિધ્ય લાવવું જરૂરી છે.
ઘરેલું ઉત્પાદન અને PLI સ્કીમનું મહત્ત્વ
અહલુવાલિયાએ ઘરેલું ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પ્રોડક્શન-લિન્ક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (PLI) સ્કીમ અને અન્ય દેશો સાથે ભાગીદારી વધારવાની હિમાયત કરી. ખાસ કરીને, ફાર્માસ્યુટિકલ અને રેર અર્થ મિનરલ્સ જેવા ક્ષેત્રોમાં, જ્યાં ચીનનો એકાધિકાર છે, ભારતે વૈકલ્પિક સપ્લાય ચેન ઊભી કરવી જોઈએ. તેમણે ઉદાહરણ આપ્યું કે રેર અર્થ મિનરલ્સ ઊર્જા પરિવર્તન (Energy Transition) માટે જરૂરી છે, અને આવા ક્ષેત્રોમાં ચીનના એકાધિકારનો ફાયદો ઉઠાવી શકાય છે. આવા કેસોમાં, અન્ય દેશોમાંથી સપ્લાય લિન્કેજ વધારવું અને ઘરેલું ઉદ્યોગોને પ્રોત્સાહન આપવું જરૂરી છે.
સોલર સેલ આયાત: લાભ લેવો કે નહીં?
અહલુવાલિયાએ સોલર સેલ આયાતનું ઉદાહરણ આપતાં જણાવ્યું કે ચીનએ સોલર સેલની વૈશ્વિક માંગ કરતાં બમણી ક્ષમતા ઊભી કરી છે, જેના કારણે તેની કિંમતો ઘટી છે. આનો લાભ લઈને ભારત પોતાની સોલર ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારી શકે છે અને સોલર ઊર્જાની કિંમત ઘટાડી શકે છે. જોકે, તેમણે ચેતવણી આપી કે સંપૂર્ણ પ્રતિબંધો લગાવવા નુકસાનકારક હોઈ શકે છે. તેના બદલે, એક સંતુલિત નીતિ અપનાવવી જોઈએ, જે ચીન સાથેના વેપારના લાભોનો ઉપયોગ કરે, પરંતુ જોખમોને ઘટાડે.
સાયબર સુરક્ષા પર ખાસ ધ્યાન
અહલુવાલિયાએ ચીનથી આયાત થતા ઉત્પાદનોમાં સાયબર સુરક્ષા જોખમો પર પણ ભાર મૂક્યો. તેમણે જણાવ્યું કે કેટલાક ઉત્પાદનોમાં એમ્બેડેડ ખામીઓ હોઈ શકે છે, જે ક્રિટિકલ સિસ્ટમ્સમાં સાયબર હુમલાઓનું જોખમ વધારે છે. આવા કેસોમાં, ભારતે ઘરેલું સપ્લાય પર નિર્ભર રહેવું જોઈએ અથવા ફક્ત 'વિશ્વસનીય સ્ત્રોતો'માંથી આયાત કરવી જોઈએ.
મોન્ટેક સિંહ અહલુવાલિયાની ચેતવણી ભારત માટે એક મહત્ત્વનો સંદેશ આપે છે. ચીન સાથેના વેપારમાં લાભો અને જોખમોનું સંતુલન જાળવવું જરૂરી છે. ઘરેલું ઉત્પાદન ક્ષમતા વધારવી, સપ્લાય ચેનમાં વૈવિધ્ય લાવવું અને સાયબર સુરક્ષા પર ધ્યાન આપવું એ ભારતની આર્થિક અને રણનીતિક સુરક્ષા માટે આવશ્યક પગલાં છે.
MoneyControl News
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.
