નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં ક્વોલિટી ટેસ્ટિંગમાં નિષ્ફળતાને કારણે દવાઓની 1394 બેચ પરત મંગાવાઈ, સરકારે સંસદમાં આપી માહિતી
કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે વર્ષ 2023-24 (એપ્રિલથી માર્ચ) દરમિયાન 2,988 દવાના નમૂનાઓ સર્ટિફાઇડ ક્વોલિટીના ન હોવાનું જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું, જ્યારે 282 દવાના નમૂના નકલી અથવા ભેળસેળયુક્ત હોવાનું જણાયું હતું. તારણોના આધારે, નકલી/ભેળસેળવાળી દવાઓના પ્રોડક્શન, સેલિંગ અને વિતરણ માટે 604 કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી.
અત્યાર સુધીમાં 500 થી વધુ કેમ્પસનું જોખમ આધારિત નિરીક્ષણ હાથ ધરવામાં આવ્યું છે.
2019-20માં 950થી 2023-24માં વધીને 1,394 (કામચલાઉ) ક્વોલિટી ટેસ્ટિંગો નિષ્ફળ થયા પછી પાછા બોલાવવામાં આવેલી દવાઓની સંખ્યા. સ્વાસ્થ્ય રાજ્ય મંત્રી અનુપ્રિયા પટેલે રાજ્યસભામાં આ માહિતી આપી હતી. પીટીઆઈ સમાચાર મુજબ, પટેલે એક લેખિત જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે વિવિધ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના ડ્રગ્સ કંટ્રોલર પાસેથી મળેલી માહિતી મુજબ, નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં 1,171 બેચને પાછા બોલાવવામાં આવ્યા હતા. ક્વોલિટી ટેસ્ટિંગોમાં નિષ્ફળ ગયા પછી પાછા બોલાવવામાં આવેલી દવાઓ વિશેનો ડેટા સેન્ટ્રલ ડ્રગ્સ સ્ટાન્ડર્ડ કંટ્રોલ ઓર્ગેનાઈઝેશન (CDSCO) દ્વારા કેન્દ્રિય રીતે જાળવવામાં આવતો નથી.
282 દવાના નમૂના નકલી કે ભેળસેળવાળા મળી આવ્યા
સમાચાર અનુસાર, કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે વર્ષ 2023-24 (એપ્રિલથી માર્ચ) દરમિયાન 2,988 દવાના નમૂનાઓ સર્ટિફાઇડ ક્વોલિટીના ન હોવાનું જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું, જ્યારે 282 દવાના નમૂના નકલી અથવા ભેળસેળયુક્ત હોવાનું જણાયું હતું. તારણોના આધારે, નકલી/ભેળસેળવાળી દવાઓના પ્રોડક્શન, સેલિંગ અને વિતરણ માટે 604 કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન કુલ 1,06,150 દવાના નમૂનાઓનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. CDSCO અને આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયે દેશમાં ઉત્પાદિત દવાઓ જરૂરી સલામતી અને અસરકારકતાના ધોરણોને પૂર્ણ કરે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે ઘણા પગલાં લીધા છે.
ફાર્માસ્યુટિકલ પ્રોડક્શન કંપનીઓનું જોખમ આધારિત નિરીક્ષણ
દેશમાં ડ્રગ મેન્યુફેક્ચરિંગ કોમ્પ્લેક્સના નિયમનકારી અનુપાલનનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે, CDSCO એ સ્ટેટ ડ્રગ કંટ્રોલર્સ (SDCs) સાથે મળીને ડિસેમ્બર 2022 માં ડ્રગ મેન્યુફેક્ચરિંગ કંપનીઓનું જોખમ આધારિત નિરીક્ષણ શરૂ કર્યું. અત્યાર સુધીમાં 500 થી વધુ કેમ્પસનું જોખમ આધારિત નિરીક્ષણ હાથ ધરવામાં આવ્યું છે. ડ્રગ મેન્યુફેક્ચરિંગ ફર્મ્સની ઓળખ જોખમ માપદંડોના આધારે કરવામાં આવી છે, જેમ કે ક્વોલિટીના ધોરણો અનુસાર જાહેર કરાયેલી દવાઓની સંખ્યા, ફરિયાદો, પ્રોડક્શનોની ગંભીરતા વગેરે.
ઔષધ નિયમો 1945માં સુધારો
તપાસના તારણો પર આધારિત, ડ્રગ્સ નિયમો 1945 ની જોગવાઈઓ અનુસાર રાજ્ય લાયસન્સિંગ ઓથોરિટીઓ દ્વારા શો કોઝ નોટિસ જારી કરવી, પ્રોડક્શન અટકાવવા, સસ્પેન્શન, લાઇસન્સ/પ્રોડક્ટ લાઇસન્સ રદ કરવા વગેરે જેવી 400 થી વધુ કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે. . કેન્દ્ર સરકારે 28 ડિસેમ્બર 2023 ના રોજ દવા નિયમો, 1945 માં સુધારો કર્યો છે, જેમાં પરિસર, પ્લાન્ટ અને સાધનોની આવશ્યકતાઓ અને ફાર્માસ્યુટિકલ પ્રોડક્શનો માટે સારી પ્રોડક્શન પદ્ધતિઓ સંબંધિત નિયમોના શેડ્યૂલ Mમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે. રૂ. 250 કરોડથી વધુનું ટર્નઓવર ધરાવતા દવા ઉત્પાદકો માટે સુધારેલ શેડ્યૂલ M 29 જૂન, 2024થી અમલી બની છે.