Pakistan Crisis: પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થા તેના સૌથી ખરાબ તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહી છે. વધતું દેવું અને ઘટતું ફોરેન એક્સચેન્જ રિઝર્વ… વધતી જતી મોંઘવારી અને ઘટી રહ્યો છે જીડીપી ગ્રોથ… છેલ્લા એક વર્ષમાં પાકિસ્તાનની હાલત કફોડી થઈ ગઈ છે. દેશમાં બગડતી નાણાકીય કટોકટીનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે પાકિસ્તાન પોતાની એમ્બેસી અમેરિકાને વેચવા માટે પણ તૈયાર છે. દેશમાં રોજગારનો અભાવ ચરમસીમાએ છે. ભૂતકાળમાં, પોલીસ ભરતીની માત્ર 1,167 ખાલી જગ્યાઓ માટે 30,000 ઉમેદવારો આવ્યા હતા, જેમણે ઇસ્લામાબાદના સ્ટેડિયમમાં બેસીને પરીક્ષા આપી હતી.
Pakistan Crisis: શ્રીલંકા જેવી પાકિસ્તાનની કફોડી સ્થિતિ, એક વર્ષમાં એવું તો શું થયું? સમજો 5 મુદ્દામાં
પાકિસ્તાન પોતાની એમ્બેસી અમેરિકાને વેચવા માટે પણ તૈયાર છે. દેશમાં રોજગારનો અભાવ ચરમસીમાએ છે. ભૂતકાળમાં, પોલીસ ભરતીની માત્ર 1,167 ખાલી જગ્યાઓ માટે 30,000 ઉમેદવારો આવ્યા હતા, જેમણે ઇસ્લામાબાદના સ્ટેડિયમમાં બેસીને પરીક્ષા આપી હતી.
અપડેટેડ 02:16:52 PM Jan 10, 2023 પર
સરકારને તિજોરી બચાવવાની ચિંતા
પાકિસ્તાનમાં છેલ્લા એક વર્ષમાં બગડતી સ્થિતિ પર નજર કરીએ તો પહેલા ભયાનક પૂરે દેશમાં તબાહી મચાવી હતી અને ત્યારપછી સરકારની ચિંતા દિવસેને દિવસે વધી રહી છે. હવે પાકિસ્તાન સરકારે પણ સ્વીકાર્યું છે કે દેશમાં સ્થિતિ ગંભીર છે. પાક મોંઘવારી જે ઉંચી સપાટીએ પહોંચી ગઈ છે તેની વચ્ચે વધતી જતી વીજ કિંમત પણ મુશ્કેલીનું કારણ બની ગઈ છે. તિજોરી પર સતત વધી રહેલા બોજને ઘટાડવા માટે વડાપ્રધાન શાહબાઝ શરીફની સરકારે ઉતાવળમાં ઘણાં પગલાં લીધાં છે, અને કેટલાક આશ્ચર્યજનક પગલાં પણ લઈ રહી છે.
પાવર ક્રાઈસીસના કારણે સમસ્યા વધી
જો તમે સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા પગલાં પર નજર કરીએ તો વધતી જતી ઉર્જા કિંમત ઘટાડવા માટે સરકારે 8.30 વાગ્યા પછી બજારો બંધ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. મેરેજ હોલ અને મોલ માટે આ સમય મર્યાદા 10 વાગ્યા સુધી મર્યાદિત કરવામાં આવી છે. આ સિવાય જુલાઈ 2023 સુધી ઇલેક્ટ્રિક પંખા અને બલ્બનું ઉત્પાદન બંધ કરી દેવામાં આવ્યું છે. સરકારી કચેરીઓમાં વપરાશ ઘટાડવા માટે, મિટિંગો દિવસના પ્રકાશમાં યોજવાની સલાહ આપવામાં આવી છે. સરકાર માને છે કે આ પગલાંથી ઊર્જાની આયાત પર અંદાજે $273 મિલિયન અથવા 62 અબજ પાકિસ્તાની રૂપિયાની બચત થશે.
દેવું ચૂકવવા માટે એમ્બેસી ડીલ
દેવાના બોજ હેઠળ દબાયેલા પાકિસ્તાનને ચારે તરફ ફટકો પડ્યો છે. એક તરફ તે આર્થિક કટોકટી (પાકિસ્તાન ફાયનાન્સિયલ ક્રાઈસીસ) સામે ઝઝૂમી રહ્યો છે અને બીજી તરફ આંતરિક કલહથી પરેશાન છે. આવી સ્થિતિમાં પાકિસ્તાને દેવામાંથી બહાર આવવા માટે અમેરિકાના વોશિંગ્ટન સ્થિત પોતાની જૂની એમ્બેસી બિલ્ડિંગ વેચવાનો નિર્ણય કર્યો છે.
આ ઈમારત વેચવા માટે વિદેશ કાર્યાલયની મંજૂરી પણ મેળવી લીધી છે. જણાવી દઈએ કે પાકિસ્તાનની આ દૂતાવાસ છેલ્લા 15 વર્ષથી ખાલી પડી છે. સૂત્રોનું માનીએ તો અત્યંત પોશ વિસ્તારમાં આવેલી આ ઇમારતની કુલ કિંમત 5થી 6 મિલિયન ડોલર છે. પાકિસ્તાને તેની ખરાબ આર્થિક સ્થિતિને જોતા તેને વેચવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આવો જાણીએ 5 પોઈન્ટ્સમાં પાકિસ્તાનની સ્થિતિ...
1- મોંઘવારીએ હોબાળો મચાવ્યો
સરકાર ભલે તેના લેવલે પગલાં લઈ રહી હોય પરંતુ 220 મિલિયનની વસ્તી ધરાવતા પાકિસ્તાનને સંભાળવું મુશ્કેલ છે, જે સંપૂર્ણ આર્થિક પતન તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. પાકિસ્તાનમાં મોંઘવારી આસમાને પહોંચી ગઈ છે અને પ્રાથમિક સુવિધાઓ પણ લોકોની પહોંચથી દૂર થઈ રહી છે. ફુગાવાની સ્થિતિ એ છે કે ડિસેમ્બર 2022માં કન્ઝ્યુમર પ્રાઇસ ઇન્ડેક્સ (CPI) વધીને 24.50 ટકાના લેવલે પહોંચી ગયો છે.
એક વર્ષ પહેલા ડિસેમ્બર 2021માં તે 12.28 ટકા હતો, એટલે કે હવે તે બમણો થઈ ગયો છે. પાકિસ્તાન બ્યુરો ઓફ સ્ટેટિસ્ટિક્સ (PBS)ના ડેટા અનુસાર દેશમાં ખાદ્યપદાર્થોના ભાવમાં વાર્ષિક ધોરણે 35.5 ટકા, પરિવહનના ભાવમાં 41.2 ટકા અને કપડાં અને શૂઝના ભાવમાં 17.1 ટકાનો વધારો થયો છે. પાકિસ્તાનમાં ચિકન 650 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચાઈ રહ્યું છે. સાથે જ રોજબરોજની જરૂરી ચીજવસ્તુઓની ખરીદી પણ લોકોની પહોંચની બહાર બની રહી છે.
2- પૂરે દેશની સ્થિતિ બગાડી
છેલ્લા વર્ષ 2022માં જૂન મહિનાથી લઈને ઓક્ટોબર મહિના સુધી, દેશમાં વિનાશક પૂર આવ્યું હતુ. જેણે પાકિસ્તાનની આર્થિક સ્થિતિને વધુ ખરાબ કરવામાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. લગભગ ચાર મહિના સુધી સ્થિતિ દયનીય રહી અને અંદાજિત 33 મિલિયન લોકો આ પૂરથી પ્રભાવિત થયા. જેના કારણે દેશને 30 અબજ ડોલરથી વધુનું નુકસાન સહન કરવું પડ્યું હતું.
હકીકતમાં પૂરના કારણે પાકિસ્તાનની તેલ સિવાયની આયાતી ચીજવસ્તુઓ પર નિર્ભરતા વધી, જ્યારે દેશની નિકાસમાં તીવ્ર ઘટાડો નોંધાયો. PBS અનુસાર, ડિસેમ્બર 2022માં દેશની વેપાર ખાધ $2.8 બિલિયનથી વધુ હતી, જ્યારે નિકાસ 16 ટકાથી વધુ ઘટીને $2.3 બિલિયન થઈ ગઈ હતી.
3- ઘઉં-વીજળીની અછત
બગડતી પૂરની સ્થિતિની અસર ખાદ્ય સંકટના રૂપમાં પણ દેખાઈ રહી છે. પાકિસ્તાનમાં લોટ, ખાંડ અને ઘીના ભાવમાં વાર્ષિક ધોરણે 25 થી 62 ટકાનો વધારો થયો છે. ડૉનના રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે દેશમાં ઘઉંનું સંકટ ચિંતાનું કારણ બની રહ્યું છે. ઘઉંની અછતનો અંદાજ કાઢતા અહેવાલ મુજબ, ઈસ્લામાબાદમાં ઘઉંનો દૈનિક વપરાશ 20 કિલોની 38,000 બેગ છે, પરંતુ અહીં કાર્યરત 40 લોટ મિલોમાંથી 21,000 થેલીઓ સપ્લાય કરવામાં આવી રહી છે. આ સિવાય પાકિસ્તાનમાં માંગ કરતાં લગભગ 7000 મેગાવોટ ઓછી વીજળી આપવામાં આવી રહી છે.
4- એલપીજી સપ્લાય ખોરવાઈ ગયો
આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહેલા પાકિસ્તાનમાં લોકો રાંધણ ગેસની ભારે અછતનો સામનો કરી રહ્યા છે. દેશના ઘણા રાજ્યોમાં એવા શહેરો છે જ્યાં લોકો એલપીજી વિના જીવી રહ્યા છે. પાકિસ્તાનમાં ગેસની અછતનું ઉદાહરણ ભૂતકાળમાં સોશિયલ મીડિયા પર જોવા મળ્યું હતું. વાસ્તવમાં, આવા ઘણા વીડિયો વાયરલ થયા હતા, જેમાં પાકિસ્તાનના ખૈબર પખ્તુનખ્વા પ્રાંતના રહેવાસીઓને પ્લાસ્ટિકની થેલીઓ અને ફુગ્ગાઓમાં રાંધણ ગેસ લઈ જતા બતાવવામાં આવ્યા હતા. આ રીતે લોકો રાંધણગેસની અછતને કારણે તેનો સંગ્રહ કરી રહ્યા છે. અહેવાલો અનુસાર, દેશમાં કોમર્શિયલ ગેસ સિલિન્ડરની કિંમત (પાકિસ્તાન એલપીજી પ્રાઇસ) 10,000 પાકિસ્તાની રૂપિયા સુધી પહોંચી ગઈ છે.
5- ચલણમાં ઘટાડો - ગરીબીમાં વધારો
છેલ્લા એક વર્ષમાં પાકિસ્તાનની બગડતી હાલતનું ચિત્ર પણ દેશના ચલણની બગડતી હાલત પરથી સ્પષ્ટ થાય છે. યુએસ ડૉલરની સરખામણીએ વર્ષ 2022માં પાકિસ્તાની રૂપિયામાં લગભગ 30 ટકાનો ઘટાડો નોંધાયો છે. આ સિવાય દેશનો વિદેશી મુદ્રા ભંડાર ગત મહિનામાં $294 મિલિયન ઘટીને $5.8 બિલિયન પર પહોંચી ગયો છે.
ઑક્ટોબર 2022માં આવેલા વર્લ્ડ બેંકના રિપોર્ટ પર નજર કરીએ તો 2022ના પૂરના કારણે પાકિસ્તાનનો વિકાસ દર 5 ટકા ઘટી શકે છે. ધ ન્યૂઝ ઈન્ટરનેશનલના જણાવ્યા અનુસાર પૂરથી પ્રભાવિત વિસ્તારો માટે યુએસ $2 મિલિયન (લગભગ 165 ટ્રિલિયન રૂપિયા)ની લોન બાદ ગરીબી 2 થી વધીને 4.5 ટકા થશે. આંતરરાષ્ટ્રીય ગરીબી સૂચકાંકની યાદીમાં પાકિસ્તાન 116 દેશોમાંથી 92માં સ્થાને પહોંચી ગયું છે.
MoneyControl News
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.
