રાજ્યના બાળકો મેદાની રમતોથી દૂર અને મોબાઈલની દુનિયામાં વધુને વધુ ડૂબી રહ્યા છે.
Mobile addiction in children: આજના ડિજિટલ યુગમાં, જ્યાં એક સમયે બાળકોના કલરવથી રમતના મેદાનો અને લાઈબ્રેરીઓ ગુંજતી હતી, ત્યાં હવે સ્માર્ટફોનની સ્ક્રીન પર નીરવ શાંતિ છવાઈ ગઈ છે. તાજેતરમાં આવેલા એન્યુઅલ સર્વે ઓફ એજ્યુકેશન રિપોર્ટ (ASER)-2024એ ગુજરાતના ભવિષ્ય અંગે એક ગંભીર ચિત્ર રજૂ કર્યું છે. આ રિપોર્ટ મુજબ, રાજ્યના બાળકો મેદાની રમતોથી દૂર અને મોબાઈલની દુનિયામાં વધુને વધુ ડૂબી રહ્યા છે.
ચોંકાવનારા આંકડા: શું કહે છે ASER રિપોર્ટ?
આ સર્વેના તારણો ખરેખર ચિંતાજનક છે. ગ્રામીણ ગુજરાતમાં સ્માર્ટફોનનો વપરાશ ખૂબ જ ઝડપથી વધ્યો છે.
* 82% બાળકો હવે સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરે છે.
* 83% બાળકો (8 થી 16 વર્ષની વયના) મોબાઇલનો ઉપયોગ કરતા જોવા મળ્યા છે.
* દરેક બાળકનો સરેરાશ સ્ક્રીન ટાઈમ દરરોજ 3 કલાકથી પણ વધુ છે.
* આશ્ચર્યજનક રીતે, 76% બાળકો સોશિયલ મીડિયા માટે, જ્યારે માત્ર 57% બાળકો શિક્ષણ માટે મોબાઈલનો ઉપયોગ કરે છે.
આ આંકડા સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે બાળકોનો સ્ક્રીન સાથેનો સંબંધ મનોરંજન માટે વધુ અને જ્ઞાન માટે ઓછો છે.
મેદાનો ખાલી, શાળાઓની સ્થિતિ પણ ગંભીર
મોબાઈલના આ વધતા વળગણ પાછળનું એક મોટું કારણ શાળાઓમાં રમતના મેદાનોની અછત પણ છે. ગુજરાતની કુલ 53,851 માન્ય શાળાઓમાંથી 6,332 શાળાઓ પાસે પોતાનું રમતનું મેદાન જ નથી.
* 33,000 સરકારી પ્રાથમિક શાળાઓમાંથી 5,000 શાળાઓમાં મેદાન નથી.
* સેકન્ડરી અને હાયર સેકન્ડરી કક્ષાએ પણ 315 ગ્રાન્ટેડ અને 255 ખાનગી શાળાઓમાં મેદાનનો અભાવ છે.
* ચિંતાની વાત તો એ છે કે 255 શાળાઓ તો કોમર્શિયલ કોમ્પ્લેક્ષમાં ચાલી રહી છે, જ્યાં બાળકોને પાનના ગલ્લા અને અન્ય દુકાનો પાસેથી પસાર થઈને શાળાએ જવું પડે છે.
નવી પેઢી પર ગંભીર અસર
રિપોર્ટમાં એ પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે 2010 પછી જન્મેલા બાળકો, જેમને નાનપણથી જ મોબાઈલ આપીને શાંત રાખવામાં આવ્યા હતા, તેઓ શારીરિક રીતે નબળા છે. કોવિડ-19 મહામારી પછી જન્મેલા બાળકોની સ્થિતિ તો એનાથી પણ ખરાબ છે, જેમના માટે રમતનું મેદાન એટલે મોબાઈલની સ્ક્રીન.
આ બાળકો કદાચ ટેકનોલોજીની દ્રષ્ટિએ સ્માર્ટ બની રહ્યા છે, પરંતુ શારીરિક મજબૂતી અને સામાજિક વિકાસના ભોગે. જો આ પરિસ્થિતિ પર સમયસર ધ્યાન આપવામાં નહીં આવે, તો આવનારી પેઢીનું આરોગ્ય અને ભવિષ્ય બંને જોખમમાં મુકાઈ શકે છે.