Gujarat climate change: ગુજરાતમાં ક્લાઈમેટ ચેન્જની અસરથી સવાર અને બપોરના તાપમાનમાં 18 ડિગ્રી સુધીનો મોટો તફાવત નોંધાયો. જાણો આ બેવડી ઋતુના કારણે વાયરલ રોગો અને હૃદયરોગનું જોખમ કેમ વધ્યું છે, અને ખેડૂતોને શું રાહત મળી છે.
Gujarat climate change: ગુજરાતમાં હાલમાં શિયાળો ધીમે ધીમે જામી રહ્યો છે, અને પૂર્વ તથા ઉત્તર-પૂર્વ દિશાના પવનો તેની હાજરી બતાવી રહ્યા છે. જોકે, આ વર્ષે વાતાવરણમાં થઈ રહેલા મોટા ક્લાઈમેટ ચેન્જના કારણે રાજ્યના લોકોને એક સાથે બે ઋતુનો અનુભવ થઈ રહ્યો છે. સવારના સમયે સુખદ ગુલાબી ઠંડી હોય છે, પરંતુ બપોરે તે જ તાપમાન ગરમીમાં ફેરવાઈ જાય છે. તાપમાનમાં આ પ્રકારની મોટી વધઘટ લોકોના સ્વાસ્થ્ય પર ગંભીર અસર કરી રહી છે.
સવાર-બપોરના તાપમાનમાં 18 ડિગ્રીનો જંગી તફાવત
હવામાન વિભાગના આંકડાઓ દર્શાવે છે કે રાજ્યના મોટા ભાગના શહેરોમાં સવાર અને બપોરના તાપમાન વચ્ચેનો તફાવત લગભગ 17થી 18 ડિગ્રી જેટલો નોંધાયો છે, જે ચિંતાનો વિષય છે. અમરેલીમાં બુધવારે સવારે 7:00થી 7:30 દરમિયાન રાજ્યનું સૌથી ઓછું તાપમાન 13.2 સેલ્સિયસ નોંધાયું હતું. જોકે, બપોર થતાં જ તેમાં 17.5 સેલ્સિયસનો વધારો જોવા મળ્યો.
તો, રાજકોટમાં સવારે 14.8 સેલ્સિયસ તાપમાન સાથે ઠંડીનો ચમકારો અનુભવાયો હતો, પણ માત્ર 8 કલાકમાં જ તાપમાન સડસડાટ વધીને રાજ્યના મહત્તમ 33 સેલ્સિયસ પર પહોંચી ગયું હતું, જે 18.2 સેલ્સિયસનો વધારો દર્શાવે છે.
આ ઉપરાંત, ગાંધીનગર અને કેશોદમાં પણ લગભગ 17.3 ડિગ્રી સેલ્સિયસનો તફાવત નોંધાયો, જ્યારે અમદાવાદ, મહુવા, નલિયા અને સુરેન્દ્રનગરમાં પણ આ તફાવત 18 સેલ્સિયસ જેટલો મોટો રહ્યો. આનો અર્થ એ થયો કે, રાજ્યમાં પ્રતિ કલાકે સરેરાશ 2 સેલ્સિયસ પારો ઉપર ચડી રહ્યો છે. અનેક શહેરોમાં તાપમાન સામાન્ય કરતાં 4થી 5 ડિગ્રી ઓછું નોંધાયું છે.
સ્વાસ્થ્ય પર ગંભીર અસર: વાયરલ રોગો અને હૃદયરોગનું જોખમ
તાપમાનમાં આટલી તીવ્ર અને ઝડપી વધઘટ માનવશરીર માટે ખૂબ જ હાનિકારક સાબિત થઈ રહી છે. ગરમી અને ઠંડીની આ બેવડી અસરને કારણે શરીરનું તાપમાન કંટ્રોલ કરનારી સિસ્ટમ પર દબાણ વધે છે. પરિણામે, વાયરલ શરદી, ઉધરસ અને શ્વાસોચ્છવાસની તકલીફોના કેસોમાં વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. સૌથી ગંભીર બાબત એ છે કે, આ તીવ્ર ફેરફારને કારણે હૃદયરોગનું જોખમ પણ વધે છે.
તાપમાનની આ ઉથલપાથલ સાથે હવામાન વધુ સૂકું બની રહ્યું છે. દિવસ દરમિયાન ભેજનું પ્રમાણ ઘટીને 30થી 40 ટકા આસપાસ રહે છે. આ સૂકા વાતાવરણના કારણે લોકોને ત્વચા સુકાઈ જવાની સમસ્યા થાય છે, જે ચર્મરોગની શક્યતાઓ પણ વધારે છે.
ખેડૂતો માટે રાહતના સમાચાર
જોકે, આ સૂકું વાતાવરણ રાજ્યના ખેડૂતો માટે રાહત લઈને આવ્યું છે. અગાઉ કમોસમી વરસાદમાં ભીંજાયેલી મગફળી સહિતની કૃષિ જણસીઓ જો ઊગી ન નીકળી હોય, તો આ સૂકી હવાના કારણે તે ઝડપથી સુકાઈ જશે અને બજારમાં વેચાણ માટે તૈયાર થઈ જશે.
તાપમાન માપન વિશેની રસપ્રદ માહિતી
હવામાન કચેરીમાં તાપમાન માપન અંગેની કેટલીક રસપ્રદ વિગતો જાણવા જેવી છે:
* તાપમાન જમીનને અડીને નહીં, પણ જમીનથી 4 ફૂટ ની ઊંચાઈએ માપવામાં આવે છે. આ ઊંચાઈએ સામાન્ય રીતે લોકો જે તાપમાનનો અનુભવ કરે છે, તેનો સાચો અંદાજ મળી શકે છે.
* 'ડ્રાય બલ્બ ટેમ્પરેચર' સવારે 8:30 વાગ્યે નોંધાય છે. આ માપન લેતી વખતે થર્મોમીટરને સૂર્યના કિરણો (રેડિયેશન) કે ભેજની સીધી અસરથી અલગ રાખવામાં આવે છે.
* સામાન્ય માન્યતાથી વિપરીત, હવામાન કચેરીના મતે દિવસનું ન્યૂનત્તમ તાપમાન 'બ્રહ્મમુહૂર્ત' એટલે કે સવારે 4:00થી 5:00માં નહીં, પરંતુ સૂર્યોદય થયાના લગભગ અડધા કલાક બાદ નોંધાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો રાજકોટમાં સૂર્યોદય 6:57 વાગ્યે થતો હોય, તો ખરેખર સૌથી વધુ ઠંડીનો અનુભવ સવારે 7:30 આસપાસ થાય છે.
આમ, ગુજરાતમાં હાલનું હવામાન બેવડી ઋતુના પડકારો લઈને આવ્યું છે, જ્યાં એક તરફ સ્વાસ્થ્યની કાળજી લેવી જરૂરી બની છે, તો બીજી તરફ ખેડૂતોને રાહત મળી છે.