ભારતના સત્તાવાર વિઝા પોર્ટલ indianvisaonline.gov.in અનુસાર, અફઘાન નાગરિકો હવે વિવિધ કેટેગરીમાં વિઝા માટે અરજી કરી શકશે
ભારતે પાંચ વર્ષના લાંબા અંતરાલ બાદ અફઘાન નાગરિકો માટે વિઝા સેવાઓ ફરી શરૂ કરી છે, જેને 'ન્યૂ અફઘાન વિઝા' મોડ્યુલ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ પગલું તાલિબાન સાથે ભારતના સંબંધોમાં સુધારો લાવવાના પ્રયાસનો એક ભાગ છે. બીજી તરફ, પહલગામ આતંકી હુમલાને પગલે ભારતે પાકિસ્તાનના નાગરિકોની એન્ટ્રી પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ મૂકી દીધો છે. આ નિર્ણય ભારતની ડિપ્લોમેટિક સ્ટ્રેટેજી અને રિજનલ સિક્યુરિટીને મજબૂત કરવાના પ્રયાસોનું પ્રતિબિંબ માનવામાં આવે છે.
વિઝા સર્વિસની વિગતો
ભારતના સત્તાવાર વિઝા પોર્ટલ indianvisaonline.gov.in અનુસાર, અફઘાન નાગરિકો હવે વિવિધ કેટેગરીમાં વિઝા માટે અરજી કરી શકશે, જેમાં સ્ટુડન્ટ વિઝા, બિઝનેસ વિઝા, મેડિકલ વિઝા, મેડિકલ અટેન્ડન્ટ વિઝા, એન્ટ્રી વિઝા અને યુએન ડિપ્લોમેટ વિઝા શામેલ છે. આ સેવા એપ્રિલ 2025ના અંતિમ સપ્તાહથી અમલમાં આવી છે. અરજદારોએ ઓનલાઈન અરજીમાં પોતાનો ફોટોગ્રાફ, પાસપોર્ટ અને નેશનલ આઈડી કાર્ડ (જેમાં નામ, જન્મ તારીખ, રાષ્ટ્રીયતા અને એક્સપાયરી ડેટની વિગતો) રજૂ કરવાની રહેશે.
કલાકારો અને શિક્ષણવિદોને તક
એન્ટ્રી વિઝા કેટેગરી હેઠળ અફઘાનિસ્તાનના કલાકારો, સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિઓ સાથે જોડાયેલા લોકો, શિક્ષણવિદો અને પ્રોફેશનલ્સ ભારતમાં સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો અથવા ઇવેન્ટ્સમાં ભાગ લઈ શકશે. આ ઉપરાંત, ઓવરસીઝ સિટીઝન ઓફ ઈન્ડિયા (OCI) કાર્ડધારકો, ભારતમાં પ્રોપર્ટી ધરાવતા અફઘાન નાગરિકો અને 18 વર્ષથી નીચેની ઉંમરના સ્ટુડન્ટ્સના વાલીઓ પણ આ કેટેગરીમાં વિઝા મેળવી શકશે. આ પગલું ખાસ કરીને શૈક્ષણિક અને સાંસ્કૃતિક આદાન-પ્રદાનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે લેવામાં આવ્યું છે.
રોકાણકારો અને સ્પોર્ટ્સપર્સનને આવકાર
બિઝનેસ વિઝા કેટેગરીમાં અફઘાનિસ્તાનના રોકાણકારો, બિઝનેસમેન, સ્પોર્ટ્સપર્સન અને કોચને શામેલ કરવામાં આવ્યા છે. આ વિઝા ભારતમાં બિઝનેસ ઓપોર્ચ્યુનિટીઝ અને સ્પોર્ટ્સ ઇવેન્ટ્સમાં ભાગ લેવા માટે આપવામાં આવશે, જે બંને દેશો વચ્ચે આર્થિક સહયોગને વેગ આપશે.
તાલિબાનની ખાતરી અને ડિપ્લોમેટિક પ્રયાસો
તાલિબાને ભારતને ખાતરી આપી છે કે તે ભારતની ધરતી પર કોઈપણ પ્રકારની આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓને સમર્થન નહીં આપે. યુનાઈટેડ નેશન્સ સિક્યુરિટી કાઉન્સિલના તાજેતરના નિવેદન મુજબ, ભારત અફઘાનિસ્તાનની સ્થિતિ પર નજર રાખી રહ્યું છે અને તાલિબાન સાથે સંબંધો સુધારવા માટે સતત ચર્ચાઓ કરી રહ્યું છે. એપ્રિલ 2025માં ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ. જયશંકરે અફઘાનિસ્તાનના વિદેશ મંત્રી આમિર ખાન મુત્તાકી સાથે કાબુલમાં મુલાકાત કરી હતી, જેમાં સુરક્ષા, શૈક્ષણિક સહયોગ અને ટ્રેડ રિલેશન્સ પર ફોકસ કરવામાં આવ્યું હતું.
પાકિસ્તાન પર પ્રતિબંધનો નિર્ણય
બીજી તરફ, પહલગામમાં થયેલા આતંકી હુમલાને પગલે ભારતે પાકિસ્તાનના નાગરિકોની એન્ટ્રી પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. આ નિર્ણય સિક્યુરિટી કન્સર્ન્સને ધ્યાનમાં રાખીને લેવામાં આવ્યો છે, જે દર્શાવે છે કે ભારત પોતાની નેશનલ સિક્યુરિટી સાથે કોઈ સમાધાન કરવા તૈયાર નથી.
અફઘાનિસ્તાન સાથે નવી શરૂઆત
2021માં તાલિબાને અફઘાનિસ્તાન પર કબજો જમાવ્યા બાદ ભારતે તેની એમ્બેસી બંધ કરી દીધી હતી અને વિઝા સેવાઓ સ્થગિત કરી હતી. જોકે, હવે ભારતે કાબુલમાં એમ્બેસીનું ઓપરેશનલ લેવલ વધારવાની સાથે વિઝા સેવાઓ ફરી શરૂ કરી છે, જે બંને દેશો વચ્ચે ડિપ્લોમેટિક અને ઇકોનોમિક રિલેશન્સને નવી દિશા આપશે.
શા માટે આ નિર્ણય મહત્વનો છે?
આ પગલું ભારતની રિજનલ ડિપ્લોમસીમાં એક નવો અધ્યાય શરૂ કરે છે. અફઘાનિસ્તાન સાથે સંબંધો સુધારવાથી ભારતને મધ્ય એશિયામાં પોતાની સ્ટ્રેટેજિક પહોંચ મજબૂત કરવામાં મદદ મળશે, સાથે જ આતંકવાદના જોખમોને રોકવામાં અને ઇરાન તથા મધ્ય એશિયાના દેશો સાથે કનેક્ટિવિટી વધારવામાં પણ સફળતા મળશે.
આ નિર્ણય ભારતની ફોરેન પોલિસીમાં વ્યવહારિક અભિગમ દર્શાવે છે. એક તરફ પાકિસ્તાન સાથે સખત વલણ અપનાવીને સિક્યુરિટીને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી છે, તો બીજી તરફ અફઘાનિસ્તાન સાથે ડાયલોગ અને કો-ઓપરેશન દ્વારા રિજનલ સ્ટેબિલિટીને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી રહ્યું છે. આ પગલાં ભારતની ડિપ્લોમેટિક ચાલબાજીનું ઉદાહરણ છે, જે ટ્રેન્ડિંગ રિજનલ ઇશ્યૂઝ પર વૈશ્વિક ધ્યાન આકર્ષિત કરશે.