જયશંકરનો સંયુક્ત રાષ્ટ્રને મોટો સવાલ: 80 વર્ષ પછી પણ શા માટે 1945માં અટવાયેલું છે UN?

S Jaishankar UN Reform: નવી દિલ્હીમાં એક મહત્વપૂર્ણ કાર્યક્રમ દરમિયાન ભારતના વિદેશ મંત્રી ડૉક્ટર એસ. જયશંકરે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સંગઠન પર કડક ટિપ્પણી કરી છે. શાંતિરક્ષક દેશોના સંમેલનમાં ભાષણ આપતાં તેમણે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું કે આજે પણ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર 1945ની જૂની વ્યવસ્થા મુજબ જ કામ કરી રહ્યું છે. આ એક ગંભીર મુદ્દો છે જે લાંબા સમયથી વિશ્વના ઘણા દેશોને પરેશાન કરે છે.

સંયુક્ત રાષ્ટ્રને હવે બદલાવ જરૂરી

જયશંકરે પોતાના ભાષણમાં એક મહત્વનો મુદ્દો રજૂ કર્યો. તેમણે જણાવ્યું કે છેલ્લા 80 વર્ષમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્રના સભ્ય દેશો ચાર ગણા વધી ગયા છે. જ્યારે સંયુક્ત રાષ્ટ્રની રચના થઈ ત્યારે થોડા જ દેશો તેના સભ્ય હતા, પરંતુ આજે વિશ્વભરના અસંખ્ય દેશો તેનો ભાગ છે. આવી સ્થિતિમાં જૂની પદ્ધતિથી કામ કરવું ખોટું છે.

વિદેશ મંત્રીએ વિકાસશીલ દેશોના અવાજને મહત્વ આપવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો. તેમણે કહ્યું કે જો સંયુક્ત રાષ્ટ્રને પોતાની વિશ્વસનીયતા જાળવી રાખવી હોય, તો તેણે આ દેશોના વિચારોને પ્રાધાન્ય આપવું જોઈએ. કોઈ પણ સંસ્થા જો સમય સાથે ફેરફાર ન કરે, તો તેની વિશ્વસનીયતા ઘટતી જાય છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સાથે પણ આવું જ થઈ રહ્યું છે.

જયશંકરે સાફ શબ્દોમાં કહ્યું કે જો સંયુક્ત રાષ્ટ્રને અસરકારક બનવું હોય, તો તેમાં સુધારા કરવા જ પડશે. આજના સમયમાં વિશ્વની પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે. નવા પડકારો ઊભા થયા છે. એવામાં જૂની રીતે વિચારીને કામ કરવાથી કંઈ ફાયદો નથી. તેમણે આ વાત સંમેલનમાં હાજર તમામ દેશોના પ્રતિનિધિઓ સામે રજૂ કરી.

ભારતનું શાંતિ મિશનમાં મોટું યોગદાન

વિદેશ મંત્રીએ સંયુક્ત રાષ્ટ્રના શાંતિ મિશનમાં ભારતના યોગદાનની વાત પણ કરી. તેમણે જણાવ્યું કે જ્યારથી યુએનની શાંતિ સેનાની રચના થઈ, ત્યારથી ભારત સતત મદદ કરતું આવ્યું છે. આજ સુધીમાં વિશ્વભરના 4 હજારથી વધુ સૈનિકો આ મિશનમાં ભાગ લઈ ચૂક્યા છે. આમાં ભારતના 182 શાંતિ સૈનિકોએ પોતાના પ્રાણ ગુમાવ્યા છે. જયશંકરે આ શહીદ સૈનિકોને શ્રદ્ધાંજલિ આપતાં કહ્યું કે આ લોકોએ માનવતાની સેવા માટે સર્વોચ્ચ બલિદાન આપ્યું છે. તેઓ બીજા દેશોમાં શાંતિ સ્થાપવા અને લોકોની મદદ કરવા માટે પોતાનો જીવ જોખમમાં નાખે છે. આ એક મોટી વાત છે અને આખી દુનિયાએ આને સન્માન આપવું જોઈએ.

શાંતિ મિશનમાં યોગદાન આપનારા દેશો સાથે વિચાર-વિમર્શ કરવો જરૂરી

જયશંકરે એક મહત્વની સલાહ પણ આપી. તેમણે કહ્યું કે જે દેશોમાં શાંતિ સેના મોકલવામાં આવે છે, તેમજ જે દેશોના સૈનિકો આ મિશનમાં ભાગ લે છે, તે બધા દેશો સાથે નિર્ણય લેતા પહેલા વિચાર-વિમર્શ થવો જોઈએ. આ દેશો જમીની હકીકત સમજે છે અને તેમના અનુભવ મહત્વના છે. પરંતુ ઘણી વખત આવા દેશોને યોગ્ય સ્થાન મળતું નથી.

વિશ્વમાં બદલાતી પરિસ્થિતિ અને સંયુક્ત રાષ્ટ્રની જવાબદારી

આજના સમયમાં વિશ્વ ઝડપથી બદલાઈ રહ્યું છે. નવી શક્તિઓ ઊભી થઈ રહી છે, નવા સંકટો સામે આવી રહ્યા છે. આવા સમયે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર જેવી સંસ્થાએ આધુનિક બનવું જરૂરી છે. જયશંકરે આ મુદ્દા પર નિર્ભયતાથી પોતાના વિચાર રજૂ કર્યા છે. તેમનું માનવું છે કે સંયુક્ત રાષ્ટ્રની રચના યુદ્ધ પછીના સમયમાં થઈ હતી. તે સમયની પરિસ્થિતિ અલગ હતી. આજે વિશ્વ અલગ છે, તેથી સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ પણ પોતાને બદલવું પડશે. ભારત લાંબા સમયથી સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદમાં સુધારાની માંગ કરતું આવ્યું છે. જયશંકરનું આ નિવેદન પણ તે જ દિશામાં એક મજબૂત કદમ છે. તેમણે સ્પષ્ટ સંદેશ આપ્યો છે કે હવે માત્ર વાતો નહીં, પરંતુ ઠોસ પગલાં લેવાનો સમય આવી ગયો છે.

આ પણ વાંચો- ગુજરાત કેબિનેટ વિસ્તાર: ભૂપેન્દ્ર પટેલ સરકારમાં 26 મંત્રીઓની નવી ટીમ, જાણો ઝોનવાર વિગતો અને રિપીટ મંત્રીઓ