Budget 2024 : નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે મંગળવારે સંસદમાં સામાન્ય બજેટ રજૂ કર્યું. મોદી સરકાર 3.0નું આ પહેલું બજેટ હતું. તે જ સમયે, નિર્મલા સીતારમણનું આ સાતમું બજેટ હતું. આ નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે રજૂ કરવામાં આવેલ સંપૂર્ણ બજેટ હતું. આપણે જાણીએ છીએ કે નાણાકીય વર્ષ 1લી એપ્રિલથી 31મી માર્ચ સુધીનું હોય છે. વાર્ષિક બજેટ આ સમયગાળા માટે જ છે. સામાન્ય રીતે કેન્દ્રીય બજેટ ફેબ્રુઆરી મહિનાના પ્રથમ કાર્યકારી દિવસે રજૂ કરવામાં આવે છે અને 1 એપ્રિલથી અમલમાં આવે છે. હવે તમે વિચારતા હશો કે આજે 23મી જુલાઈએ રજૂ થનાર આ વાર્ષિક બજેટ ક્યારે લાગુ થશે? ચાલો સમજીએ.
કાયદાકીય પ્રક્રિયામાંથી પસાર થાય છે બજેટ
કેન્દ્રીય બજેટ નાણા મંત્રાલયના આર્થિક બાબતોના વિભાગ (DEA) દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવે છે અને નાણાં પ્રધાન દ્વારા રજૂ કરવામાં આવે છે. તે આગામી નાણાકીય વર્ષ માટે સરકારના અંદાજિત ખર્ચ અને આવકની રૂપરેખા દર્શાવે છે. રજૂ કર્યા પછી, બજેટ કાયદાકીય પ્રક્રિયામાંથી પસાર થાય છે, જેમાં વિનિયોગ બિલ અને નાણા બિલ સંસદમાં પસાર થાય છે. આ બંને બિલને કાયદો બનવા માટે સંસદ અને રાષ્ટ્રપતિ બંને ગૃહોની મંજૂરી જરૂરી છે. આ પછી તેઓ નાણાકીય વર્ષની શરૂઆત સાથે અમલમાં આવે છે.
ચૂંટણી સમયે આવે છે વચગાળાનું બજેટ
જે વર્ષમાં લોકસભાની ચૂંટણીઓ યોજાવાની હોય ત્યારે ચૂંટણી પહેલા વચગાળાનું બજેટ અને બાદમાં નવી સરકાર દ્વારા સંપૂર્ણ બજેટ લાવવાની જોગવાઈ છે. આ વખતે વચગાળાનું બજેટ ફેબ્રુઆરીમાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું કારણ કે એપ્રિલથી મે દરમિયાન ચૂંટણી યોજાવાની હતી. વચગાળાના બજેટ દ્વારા, નવા નાણાકીય વર્ષમાં સરકારની અપેક્ષિત રચના સુધીના બાકીના મહિનાઓ માટે સંસદમાંથી ખર્ચની પરવાનગી લેવામાં આવે છે. ચૂંટણી પછી નવી સરકાર બાકીના નાણાકીય વર્ષ માટે સંપૂર્ણ બજેટ રજૂ કરે છે. વચગાળાનું બજેટ નવી સરકારની રચના સુધી આવક અને ખર્ચના અંદાજો રજૂ કરે છે.
ક્યારે અમલમાં આવશે આ સંપૂર્ણ બજેટ?
આ નાણાકીય વર્ષમાં એપ્રિલ 2024 થી જુલાઈ 2024 સુધીના ચાર મહિનામાં થનારા ખર્ચની મંજૂરી વચગાળાના બજેટ દ્વારા સંસદમાંથી લેવામાં આવી હતી. હવે આ સંપૂર્ણ બજેટ બાકીના નાણાકીય વર્ષ માટે લાગુ થશે. આ રીતે, આ સંપૂર્ણ બજેટ ઓગસ્ટ 2024થી માર્ચ 2025 સુધી અમલમાં રહેશે.