Budget expectations 2025: બજેટમાં આ મહત્વપૂર્ણ આંકડાઓ પર સરકાર રાખશે નજર, જાણો કેમ છે ખાસ

Budget expectations 2025: 1 ફેબ્રુઆરીએ રજૂ થનારા દેશના સામાન્ય બજેટમાં નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ પાસેથી ઘણી અપેક્ષાઓ છે. બધાની નજર મધ્યમ વર્ગ માટે બહુપ્રતિક્ષિત ટેક્સ બેનિફિટ પર રહેશે. આ બજેટમાં બધાની નજર કેટલાક મહત્વપૂર્ણ વ્યક્તિઓ પર રહેશે. બજેટમાં સરકાર કયા સ્ટેપની જાહેરાત કરે છે જે આર્થિક આંકડા સુધારવામાં મદદરૂપ સાબિત થઈ શકે તે જોવાનું બાકી છે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ સતત 8મું બજેટ રજૂ કરશે.

રાજકોષીય ખાધ

ચાલુ નાણાકીય વર્ષ (એપ્રિલ 2024થી માર્ચ 2025 અથવા FY25) માટે બજેટમાં નિર્ધારિત રાજકોષીય ખાધ, જે સરકારી ખર્ચ અને આવક વચ્ચેનો તફાવત છે, તે GDPના 4.9 ટકા હોવાનો અંદાજ છે. રાજકોષીય એકત્રીકરણ રોડમેપ મુજબ, નાણાકીય વર્ષ 26માં ખાધ ઘટાડીને GDPના 4.5 ટકા કરવાની છે. નાણાકીય વર્ષ 2026ના બજેટમાં ખાધના આંકડાઓ પર બજાર નજીકથી નજર રાખશે.

મૂડી ખર્ચ

લોન રોડમેપ

પીટીઆઈના સમાચાર અનુસાર, નાણામંત્રીએ તેમના 2024-25ના બજેટ ભાષણમાં કહ્યું હતું કે 2026-27થી રાજકોષીય નીતિનો પ્રયાસ રાજકોષીય ખાધને એવી રીતે જાળવી રાખવાનો રહેશે કે કેન્દ્ર સરકારનું દેવું ટકાવારીના રૂપમાં ઘટતું રહે. નાણાકીય વર્ષ 27થી દેવા એકત્રીકરણના રોડમેપ પર બજાર નજીકથી નજર રાખશે કે નાણામંત્રી સામાન્ય સરકારી ડેટ ટુ GDP ટાર્ગેટને ક્યારે 60 ટકા સુધી ઘટાડશે. 2024માં સામાન્ય સરકારી ડેટ ટુ GDPપી ગુણોત્તર 85 ટકા હતો, જેમાં કેન્દ્ર સરકારનું દેવું 57 ટકા હતું.

ઉધાર

નાણાકીય વર્ષ 2025માં સરકારનું કુલ ઉધાર બજેટ 14.01 લાખ કરોડ રૂપિયા હતું. સરકાર પોતાની રાજકોષીય ખાધને પહોંચી વળવા માટે બજારમાંથી ઉધાર લે છે. બજાર ઉધારના આંકડાઓ પર નજર રાખશે, ખાસ કરીને નાણાકીય વર્ષ 26માં RBI તરફથી ઓછા ડિવિડન્ડને કારણે, જે નાણાકીય વર્ષ 25 માં રુપિયા 2.11 લાખ કરોડ હતું.

ટેક્સ ઇન્કમ

2024-25ના બજેટમાં કુલ કર આવક રુપિયા 38.40 લાખ કરોડ હોવાનો અંદાજ હતો, જે નાણાકીય વર્ષ 2024 કરતાં 11.72 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. આમાં પ્રત્યક્ષ કર (વ્યક્તિગત આવકવેરો + કોર્પોરેટ કર)માંથી રુપિયા ૨૨.૦૭ લાખ કરોડ અને રુપિયા 1૬.૨૨ લાખ કરોડનો સમાવેશ થાય છે. પરોક્ષ કર (મર્યાદિત કર) ડ્યુટી + એક્સાઇઝ ડ્યુટી + GST) માંથી રુપિયા 1૬.૩૩ લાખ કરોડનું ઉત્પાદન થવાનો અંદાજ છે.

GST

2024-25માં ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (GST) કલેક્શન 11 ટકા વધીને 10.૬૨ લાખ કરોડ રૂપિયા થવાનો અંદાજ છે. ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં છેલ્લા ત્રણ મહિનામાં આવક વૃદ્ધિ ધીમી રહી હોવાથી નાણાકીય વર્ષ 26 માટે GST આવક અંદાજો પર નજર રાખવામાં આવશે.

નોમિનલ GDP

નાણાકીય વર્ષ 25માં ભારતનો નજીવો GDP વૃદ્ધિ (વાસ્તવિક GDP વત્તા ફુગાવો) 10.5 ટકા રહેવાનો અંદાજ છે, જ્યારે CSO દ્વારા રિયલ GDP ગ્રોથનો અંદાજ 6.4 ટકા છે. બજેટમાં નાણાકીય વર્ષ 26 ના નોમિનલ GDP વૃદ્ધિના અંદાજો આગામી નાણાકીય વર્ષમાં ફુગાવા વિશે ખ્યાલ આપશે.

ડિવિડન્ડ

નાણાકીય વર્ષ 25 માં સરકારને RBI અને નાણાકીય સંસ્થાઓ પાસેથી ડિવિડન્ડ તરીકે રુપિયા 2.33 લાખ કરોડ અને CPSEs પાસેથી રુપિયા 56,260 કરોડ મળવાનો અંદાજ છે. નાણાકીય વર્ષ 26 ના બજેટ અંદાજોમાં આ બે મુખ્ય બિન-કર આવકના આંકડાઓ ટ્રેક કરવામાં આવશે.

ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ અને એસેટ મુદ્રીકરણ

નાણાકીય વર્ષ 25 ના બજેટમાં 'વિવિધ મૂડી આવક' - જેમાં વિનિવેશ અને સંપત્તિ મુદ્રીકરણમાંથી મળેલી રકમનો સમાવેશ થાય છે, તેનો અંદાજ રુપિયા 50,000 કરોડ હતો. નાણાકીય વર્ષ 26નું બજેટ આગામી વર્ષ માટે એક સંખ્યા અને વ્યાપક સંપત્તિ મુદ્રીકરણ રોડમેપ આપશે.

આ પણ વાંચો - IRDAIએ વરિષ્ઠ નાગરિકોને આપી રાહત, હવે વાર્ષિક હેલ્થ પોલિસી પ્રીમિયમ આટલાથી નહીં વધારી શકે કંપનીઓ