સાવધાન! તમારા ઘરમાં વપરાતી આ વસ્તુ કેન્સર નોતરી શકે છે, ચીનથી આવે છે 'ઝેર'

PVC Resin Danger: તમારા ઘરની પાણીની પાઈપ, બાળકોના રમકડાં કે પછી હોસ્પિટલમાં વપરાતી મેડિકલ ટ્યુબ, આ બધી વસ્તુઓ એક સામાન્ય કાચા માલમાંથી બને છે, જેનું નામ છે PVC રેઝિન. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ચીનથી આવતો આ કાચો માલ તમારા અને મારા પરિવાર માટે કેન્સર જેવી ગંભીર બીમારીનું કારણ બની શકે છે? એક નવા રિપોર્ટમાં આ ચોંકાવનારો ખુલાસો થયો છે.

ખતરો શું છે? રિપોર્ટમાં શું કહેવાયું?

સેન્ટર ફોર ડોમેસ્ટિક ઈકોનોમી પોલિસી રિસર્ચ (C-DEP.in) દ્વારા તાજેતરમાં IIT દિલ્હી ખાતે એક રિપોર્ટ જાહેર કરવામાં આવ્યો છે. આ રિપોર્ટ મુજબ, ચીનથી ભારતમાં આયાત કરવામાં આવતા સસ્તા અને હલકી ગુણવત્તાવાળા PVC રેઝિનમાં એક ખતરનાક કેમિકલ મળી આવ્યું છે, જેનું નામ છે રેસિડ્યુઅલ વિનાઇલ ક્લોરાઇડ મોનોમર.

આ RVCM કેમિકલ કેન્સર પેદા કરનારું તત્વ છે. ચિંતાની વાત એ છે કે ચીનથી આવતા PVC રેઝિનમાં આ કેમિકલનું પ્રમાણ વૈશ્વિક સુરક્ષા માપદંડો કરતાં 5 ગણું વધારે છે. આ આપણા જાહેર આરોગ્ય માટે એક મોટો ખતરો છે.

PVC રેઝિન ભારતીય અર્થતંત્રમાં લગભગ 30% જેટલો હિસ્સો ધરાવે છે. તેનો ઉપયોગ નીચે મુજબની જીવનજરૂરી ચીજવસ્તુઓ બનાવવા માટે થાય છે:

* પાણી અને ગટરની પાઈપો

* ખેતી માટે સિંચાઈના સાધનો

* હેલ્થકેર ક્ષેત્રે (જેમ કે બ્લડ બેગ અને ટ્યુબ)

* બાંધકામ અને બિલ્ડિંગ મટિરિયલ્સ

જ્યારે આટલી બધી જરૂરી વસ્તુઓમાં હલકી ગુણવત્તાનો માલ વપરાય, ત્યારે તે સીધો લોકોના સ્વાસ્થ્ય સાથે ચેડાં કરવા બરાબર છે. આ ઉપરાંત, સસ્તા ઇમ્પોર્ટને કારણે દેશના સ્થાનિક ઉત્પાદકોને પણ ભારે નુકસાન વેઠવું પડી રહ્યું છે.

ખતરનાક કેમિકલ અને તેનું પ્રમાણ

- અમેરિકા, યુરોપિયન યુનિયન અને થાઈલેન્ડ જેવા દેશોમાં RVCM કેમિકલનું પ્રમાણ 0.5થી 3 ppm (પાર્ટ્સ પર મિલિયન) સુધી જ માન્ય છે.

- ભારતમાં આ અંગે કોઈ રાષ્ટ્રીય નિયમ ન હોવાથી, ચીનથી 5થી 10 ppm સુધીના RVCM લેવલવાળો માલ આયાત થઈ રહ્યો છે, જે અત્યંત જોખમી છે.

સરકારની ઢીલી નીતિ અને મોડું નિયંત્રણ

આ સમસ્યાને રોકવા માટે સરકારે ઓગસ્ટ 2024માં PVC રેઝિન પર ક્વોલિટી કંટ્રોલ ઓર્ડર લાગુ કરવાની યોજના બનાવી હતી. પરંતુ આ નિર્ણયને ત્રણ વખત મુલતવી રાખવામાં આવ્યો છે. હવે આ નિયમ ડિસેમ્બર 2025થી લાગુ કરવાનું નક્કી કરાયું છે. જો આ નિયમ સમયસર લાગુ થયો હોત, તો હલકી ગુણવત્તાવાળા માલની આયાત પર રોક લાગી શકી હોત.

શું સપ્લાય પર અસર થશે?

કેટલાક લોકો એવી દલીલ કરે છે કે કડક નિયમોથી બજારમાં PVC રેઝિનની અછત સર્જાઈ શકે છે. જોકે, રિપોર્ટ જણાવે છે કે ભારતમાં 39થી વધુ વિદેશી કંપનીઓએ BIS (બ્યુરો ઓફ ઇન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ) સર્ટિફિકેશન મેળવી લીધું છે. તેમની ઉત્પાદન ક્ષમતા ભારતની કુલ માંગ કરતાં 3 ગણી વધારે છે. આનો અર્થ એ છે કે QCO લાગુ કરવાથી સપ્લાય ઘટશે નહીં, બલ્કે બજારમાં ફક્ત સારી ગુણવત્તાવાળો અને સુરક્ષિત માલ જ ઉપલબ્ધ થશે.

નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે જો ભારત સરકારે ઝીરો ડિફેક્ટ જેવા મિશનને સફળ બનાવવું હોય અને વૈશ્વિક સ્તરે એક વિશ્વસનીય ઉત્પાદક તરીકે ઊભરવું હોય, તો PVC રેઝિન પર QCOનો તાત્કાલિક અને કડક અમલ કરવો ખૂબ જ જરૂરી છે. આ પગલું માત્ર ગ્રાહકોની સુરક્ષા જ નહીં, પરંતુ દેશના ઉદ્યોગો અને જાહેર આરોગ્યના હિતમાં પણ અત્યંત મહત્વનું સાબિત થશે.

આ પણ વાંચો- Buy Now Pay Later: ભારતીય મિડલ ક્લાસ ઉધાર પર કેમ જીવી રહ્યો છે? એક્સપર્ટે બતાવી ખતરાની ઘંટી