માલદીવમાં રાષ્ટ્રપતિ મુઇઝ્ઝુ વિવાદમાં, વિપક્ષે ભારત સાથેના કરારો પર ખોટા દાવાઓ માટે માફીની કરી માંગ

માલદીવના રાષ્ટ્રપતિ મોહમ્મદ મુઇઝ્ઝુ 2023ની ચૂંટણી ઝુંબેશ દરમિયાન ભારત સાથેના દ્વિપક્ષીય કરારો અંગે ખોટા દાવાઓ કરવાના આરોપમાં વિવાદમાં ફસાયા છે. વિપક્ષી નેતાઓએ તેમની ટીકા કરતાં આરોપ લગાવ્યો છે કે મુઇઝ્ઝુએ ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન આ કરારોને રાષ્ટ્રની સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડતા માટે જોખમી ગણાવ્યા હતા, પરંતુ હવે તેમનું વલણ બદલાયું છે. વિપક્ષે આ મામલે મુઇઝ્ઝુ પાસે માલદીવ અને ભારતના લોકો માટે માફી માંગવાની માંગ કરી છે.

મુઇઝ્ઝુનો નવો દાવો અને વિપક્ષનો વળતો પ્રહાર

માલદીવના રાષ્ટ્રપતિ મુઇઝ્ઝુએ તેમના કાર્યાલયમાં લગભગ 15 કલાક ચાલેલી એક મેરેથોન પત્રકાર પરિષદમાં જણાવ્યું હતું કે, અગાઉની સરકાર દ્વારા ભારત સહિત અન્ય દેશો સાથે કરવામાં આવેલા કરારોમાં ચિંતાનું કોઈ કારણ નથી. તેમણે કહ્યું, “દ્વિપક્ષીય ચર્ચાઓ ચાલુ છે. કોઈ મુદ્દો નથી. જોકે, મેં લીધેલી પ્રતિજ્ઞાને અનુરૂપ, અમે આ કરારોનો ખુલાસો કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છીએ, પરંતુ ગોપનીયતાના મુદ્દાઓને કારણે વિલંબ થઈ રહ્યો છે.” આ નિવેદનને માલદીવના સ્થાનિક મીડિયા PSM ન્યૂઝે દાવો કર્યો કે આ પત્રકાર પરિષદે યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોદિમિર ઝેલેન્સ્કીનો અગાઉનો રેકોર્ડ તોડ્યો છે.

આ નિવેદનના જવાબમાં, માલદીવના પૂર્વ વિદેશ મંત્રી અને માલદીવિયન ડેમોક્રેટિક પાર્ટી (MDP)ના અધ્યક્ષ અબ્દુલ્લા શાહિદે મુઇઝ્ઝુ પર આકરી ટીકા કરી હતી. શાહિદે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ‘એક્સ’ પર લખ્યું, “વર્ષોના ખોટા દાવાઓ બાદ, રાષ્ટ્રપતિ મુઇઝ્ઝુએ હવે સ્વીકાર્યું છે કે માલદીવ અને ભારત વચ્ચેના દ્વિપક્ષીય કરારોમાં કોઈ ‘ગંભીર ચિંતા’ નથી. તેમણે 2023ની રાષ્ટ્રપતિ ચૂંટણી એક એવા અભિયાનના આધારે જીતી હતી, જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે આ કરારો અમારી સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડતા માટે જોખમી છે. આ વાર્તા હવે તેમના જ શબ્દોમાં ખોટી સાબિત થઈ છે.”

2023ની ચૂંટણી અને ‘ઈન્ડિયા આઉટ’ અભિયાન

2023ની રાષ્ટ્રપતિ ચૂંટણી દરમિયાન મુઇઝ્ઝુએ તેમની પાર્ટી, પીપલ્સ નેશનલ કોંગ્રેસ (PNC), સાથે મળીને ‘ઈન્ડિયા આઉટ’ નામનું ઝુંબેશ ચલાવ્યું હતું. આ ઝુંબેશમાં તેમણે ભારત સાથેના કરારો, ખાસ કરીને ભારતીય સૈન્યની હાજરી અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સ સાથે સંબંધિત કરારોને માલદીવની સાર્વભૌમત્વ માટે જોખમી ગણાવ્યા હતા. આ ઝુંબેશના આધારે તેમણે ચૂંટણી જીતી અને નવેમ્બર 2023માં રાષ્ટ્રપતિ બન્યા.

સત્તા સંભાળ્યા બાદ મુઇઝ્ઝુએ ભારતને માલદીવમાં તૈનાત લગભગ 90 સૈન્ય કર્મચારીઓને પરત બોલાવવાની માંગ કરી, જેઓ હેલિકોપ્ટર અને ડોર્નિયર એરક્રાફ્ટના સંચાલન અને જાળવણી માટે તૈનાત હતા. મે 2024 સુધીમાં ભારતે આ સૈન્ય કર્મચારીઓને પરત બોલાવી લીધા અને તેમની જગ્યાએ નાગરિક ટેકનિકલ સ્ટાફ મોકલ્યો.

ભારત-માલદીવ સંબંધોમાં ઉતાર-ચઢાવ

મુઇઝ્ઝુના સત્તા સંભાળ્યા બાદ ભારત અને માલદીવ વચ્ચેના સંબંધોમાં તણાવ જોવા મળ્યો હતો. 2024ની શરૂઆતમાં, મુઇઝ્ઝુ સરકારના કેટલાક અધિકારીઓએ ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની લક્ષદ્વીપ મુલાકાતના સંદર્ભમાં અપમાનજનક ટિપ્પણીઓ કરી હતી, જેના કારણે ભારતમાં તીવ્ર પ્રતિક્રિયા થઈ. ભારતીય સેલિબ્રિટીઓએ માલદીવને બદલે સ્થાનિક બીચ ડેસ્ટિનેશનની મુલાકાત લેવાનું અભિયાન શરૂ કર્યું, જેની માલદીવના પ્રવાસન ઉદ્યોગ પર નોંધપાત્ર અસર થઈ.

જોકે, ઓક્ટોબર 2024માં મુઇઝ્ઝુની ભારતની પ્રથમ રાજ્ય મુલાકાત દરમિયાન તેમણે ભારત સાથેના સંબંધોને મજબૂત કરવાનો સંકેત આપ્યો. તેમણે એક ઈન્ટરવ્યૂમાં કહ્યું, “માલદીવ ક્યારેય એવું કંઈ નહીં કરે જે ભારતની સુરક્ષાને જોખમમાં મૂકે. ભારત માલદીવનું મૂલ્યવાન ભાગીદાર અને મિત્ર છે.” આ નિવેદનથી તેમના ‘ઈન્ડિયા આઉટ’ અભિયાનથી વિપરીત વલણ સ્પષ્ટ થયું, જેના કારણે વિપક્ષે તેમની નીતિઓ પર સવાલ ઉઠાવ્યા.

વિપક્ષની ટીકા અને મુઇઝ્ઝુની નીતિઓ

વિપક્ષી નેતા અબ્દુલ્લા શાહિદે આરોપ લગાવ્યો કે મુઇઝ્ઝુએ ચૂંટણી જીતવા માટે ભારત વિરોધી ભાવનાઓને ઉશ્કેરી અને લોકોમાં ભય ફેલાવ્યો. તેમણે જણાવ્યું કે આ ખોટા દાવાઓએ માલદીવની આંતરરાષ્ટ્રીય છબીને નુકસાન પહોંચાડ્યું અને ભારત સાથેના ઐતિહાસિક સંબંધોને નબળા પાડ્યા. શાહિદે મુઇઝ્ઝુની નીતિઓને ‘દ્વિવિધા’ ગણાવી અને દાવો કર્યો કે તેમની સરકાર હવે એ જ કરારોને આગળ વધારી રહી છે, જેની તેમણે અગાઉ ટીકા કરી હતી.

અગાઉના રાષ્ટ્રપતિ ઈબ્રાહિમ મોહમ્મદ સોલિહે પણ મુઇઝ્ઝુના વલણની ટીકા કરી હતી. તેમણે જણાવ્યું કે, તેમની સરકાર દ્વારા શરૂ કરાયેલા પ્રોજેક્ટ્સ, જેમ કે ઉથુરુ થિલા ફલ્હુ (UTF) લશ્કરી અડ્ડા પર હાર્બર અને ડોકયાર્ડનો વિકાસ અને હનીમાધૂ એરપોર્ટનું વિસ્તરણ, હવે મુઇઝ્ઝુ સરકાર દ્વારા સમર્થન પામી રહ્યા છે, જેનો PNCએ અગાઉ વિરોધ કર્યો હતો.

શું છે આગળ?

માલદીવનો પ્રવાસન આધારિત અર્થતંત્ર ભારતીય પ્રવાસીઓ પર મોટા પ્રમાણમાં નિર્ભર છે, અને તાજેતરના વર્ષોમાં બંને દેશો વચ્ચેના તણાવને કારણે પ્રવાસનમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. મુઇઝ્ઝુની સરકાર હવે આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહી છે, જેના કારણે તેમણે ભારત સાથે સંબંધો સુધારવાના પ્રયાસો શરૂ કર્યા છે. જોકે, વિપક્ષનું માનવું છે કે તેમની અગાઉની ભારત વિરોધી નીતિઓએ દેશની આર્થિક અને રાજકીય સ્થિતિને નુકસાન પહોંચાડ્યું છે, અને તેના માટે જવાબદારી નક્કી થવી જોઈએ. આ વિવાદે માલદીવના રાજકીય વાતાવરણમાં નવો તણાવ પેદા કર્યો છે, અને આગામી દિવસોમાં મુઇઝ્ઝુ આ ટીકાઓનો કેવી રીતે જવાબ આપે છે, તેના પર બધાની નજર રહેશે.

આ પણ વાંચો- India Pakistan: જો ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધમાં મિસાઇલોનો વરસાદ થાય તો કેટલો ખર્ચ થશે? નિષ્ણાતે જણાવ્યું