હિન્દુ ઉત્તરાધિકાર કાયદા પર સુપ્રીમ કોર્ટનો મહત્વનો નિર્ણય: ‘લગ્ન બાદ મહિલાનું ગોત્ર બદલાય છે’

સુપ્રીમ કોર્ટે હિન્દુ ઉત્તરાધિકાર અધિનિયમ, 1956ની કલમ 15(1)(b) અંગે સુનાવણી દરમિયાન હિન્દુ સમાજની પરંપરાઓ અને રીતિ-રિવાજો પર મહત્વની ટિપ્પણીઓ કરી છે. આ કલમ મુજબ, જો કોઈ હિન્દુ મહિલા વસિયત વિના મૃત્યુ પામે અને તેના પતિ કે સંતાનો ન હોય, તો તેની સંપત્તિ તેના પતિના વારસદારોને મળે છે. જસ્ટિસ બી.વી. નાગરત્નાની અધ્યક્ષતાવાળી ખંડપીઠે આ મામલે સમાજની કાર્યપ્રણાલી અને કાયદાની કાયદેસરતાની ચર્ચા કરી.

હિન્દુ સમાજમાં ગોત્ર અને કન્યાદાનનું મહત્ત્વ

જસ્ટિસ નાગરત્નાએ જણાવ્યું, "હિન્દુ સમાજમાં લગ્ન દરમિયાન કન્યાદાનની પરંપરા છે. આ સમયે મહિલાનું ગોત્ર બદલાય છે, નામ બદલાય છે અને તેની જવાબદારી તેના પતિ અને તેના પરિવારની થાય છે." તેમણે ઉમેર્યું કે લગ્ન બાદ મહિલા પોતાના માતા-પિતા કે ભાઈ-બહેનો પાસેથી ભરણપોષણની માંગ કરતી નથી, પરંતુ તેનો હક્ક પતિ અને તેની સંપત્તિ પર હોય છે. જો સંતાન ન હોય, તો મહિલા વસિયત બનાવી શકે છે.

કપિલ સિબ્બલની દલીલ

કોર્ટનો પ્રતિભાવ

ખંડપીઠે ચેતવણી આપી કે ન્યાયિક હસ્તક્ષેપથી સદીઓ જૂની પરંપરાઓને બદલવી ન જોઈએ. કોર્ટે કહ્યું, "અમે નથી ઇચ્છતા કે હજારો વર્ષોથી ચાલતી પરંપરા અમારા નિર્ણયથી તૂટે." આ મામલે સમાધાન માટે સુપ્રીમ કોર્ટ મધ્યસ્થતા કેન્દ્રમાં મોકલવામાં આવ્યો છે, જ્યારે બંધારણીય મુદ્દાઓ પર ચર્ચા ચાલુ રહેશે.

આ પણ વાંચો- ગાંધીનગરના બહિયલમાં ગરબા દરમિયાન હિંસા: પથ્થરમારો, આગચંપી અને પોલીસ એક્શન