NSE કરતાં વધુ ઝડપી BSE કરી રહી બ્રોકર્સ અને ડીપીની તપાસ, SEBIના રિપોર્ટમાં થયો ખુલાસો

Stock Market News: પાછલા નાણાકીય વર્ષ 2023 માં સ્ટૉક બ્રોકર્સ અને ડિપૉઝિટરી પાર્ટિસિપન્ટ્સ (DPs)ની તપાસની જરૂરત ઓછી પડી છે. બજાર નિયામક સિક્યોરિટીઝ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઑફ ઈનિયા (SEBI)એ 2022-23માં બ્રોકર્સના 87 તપાસ કરી જે વર્ષના આધાર પર 5.4 ટકા ઘટી રહી છે. જ્યારે ડીપીની તપાસના કેસમાં તે ઘટી અને વધી રહી છે. સેબીએ છેલ્લા નાણાકીય વર્ષ ડીપીના 45 ટકા ઓછી 28 તપાસ કરી છે. સેબીએ સ્ટૉક બ્રોકરો અને ડીપીની તપાસ ગ્રુપ લેવલ પર કરી એટલે કે ઇક્વિટી સેગમેન્ટ, કોમોડિટી ડેરિવેટિવ સેગમેન્ટ અને ડિપોઝિટરી પાર્ટિસિપેન્ટ વાળી ઈન્ટિટીઝના એક્ટિવિટીજની એક સાથે તપાસ કરી છે.

આ તપાસ સંબંધિત સ્ટૉક એક્સચેન્જો અને ડિપૉઝિટરીની સાથે સંયુક્ત રૂપથી કરી જેથી સુનિશ્ચિત કર્યા શકે છે કે કામકાજના તમામ પહલુઓને એક સાથે જોવામાં આવશે. સેબીએ 7 ઑગસ્ટને રજૂ કરી રિપોર્ટના અનુસાર તેનો ફાયદો થયો કે એક જ એન્ટિટીની ઘણી વખત તપાસ નથી કરી.

નિયમોના અનુસાર સંયુક્ત રૂપથી નિરીક્ષણની સિવાય સ્ટૉક એક્સચેન્જોને અલગ-અલગ પણ તપાસ કરવાની જરૂરત હોય છે. નાણાકીય વર્ષ 2023ની વાત કરે તો બીએસઈએ એસએમઈએ વધું તપાસ કરી છે. 2022-23માં બીએસઈએ 833 નિરીક્ષણની જે વર્ષના આધાર પર 116 ટકા વધારે રહી તો બીજી તરફ એનએસઈ 21 ટકા ઓછી 431 તપાસ કરી છે. નાણાકીય વર્ષ 2022માં એનએસઈએ બીએસઈની સરખામણીમાં વધું તપાસ કરી હતી.

બીએસઈના આ નજર આવા સમયમાં વધી છે જ્યારે તેના ડેરિવેટિવ સેગમેન્ટ વધી રહ્યા છે. 2023ની શરૂઆતમાં બીએસઈએ સેન્સેક્સ અને બેન્કક્સ F&O કાન્ટ્રેક્ટ્સ ફરીથી લૉન્ચ કર્યા હતા જેનું લૉટ સાઈઝ નાનું છે અને એક્સપાયરી શુક્રવારે થાય છે. બીએસઈના F&O કાન્ટ્રેક્ટ ધીરે-ધીરે અને સ્થાઈ રૂપથી આગળ વધી રહી છે. 4 ઑગસ્ટે સેન્સેક્સ ડેરિવેટિવ્સનું ટર્નઑવર 44.2 લાખ કરોડ રૂપિયાનું રિકૉર્ડ ઉચાઈ પર પહોંચ્યો છે.

બાકી એક્સચેન્જની શું છે સ્થિતિ

જ્યારે બાકી એક્સચેન્જની વાત કરે તો MCXની તપાસ કાર્રવાઈ વર્ષના આધાર પર 247 થી વધીને અને NCDEXની 122થી ઘટીને 89 પર આવી ગઈ છે. સેબીના અનુસાર સ્ટૉક બ્રોકર્સના સ્વતંત્ર ઑડિટર્સના દ્વારા ઇનટર્નલ ઑડિટ કરવાની જરૂરત પડી છે. આ ઑડિટ દર છ મહિના પર થયા છે. જો સ્ટૉક બ્રોકર્સ આ ઇનટર્નલ ઑડિટની રિપોર્ટ ફાઈલ કરવામાં મોડું કરે છે તો સ્ટૉક એક્સચેન્જ તેના પર પેનલ્ટી લગાવે છે.