જસ્ટિસ બીઆર ગવઈ ભારતના 52મા મુખ્ય ન્યાયાધીશ બન્યા, રાષ્ટ્રપતિ દ્રોપતિ મુર્મૂએ લેવડાવ્યા શપથ

ભારતના ન્યાયતંત્રમાં ઐતિહાસિક દિવસે, જસ્ટિસ ભૂષણ રામકૃષ્ણ ગવઈએ આજે દેશના 52મા મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) તરીકે શપથ ગ્રહણ કર્યા. રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં યોજાયેલા ભવ્ય સમારોહમાં રાષ્ટ્રપતિ દ્રોપતિ મુર્મૂએ જસ્ટિસ ગવઈને શપથ લેવડાવ્યા. આ સાથે, તેઓ સુપ્રીમ કોર્ટના નેતૃત્વની મહત્વપૂર્ણ જવાબદારી સંભાળનાર નવા મુખ્ય ન્યાયાધીશ બન્યા. જસ્ટિસ ગવઈ 23 નવેમ્બર, 2025 સુધી આ પદ પર રહેશે, કારણ કે સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશોની નિવૃત્તિની વયમર્યાદા 65 વર્ષ છે.

જસ્ટિસ બીઆર ગવઈ કોણ છે?

મહારાષ્ટ્રના અમરાવતીના વતની જસ્ટિસ બીઆર ગવઈની કાનૂની કારકિર્દી પ્રેરણાદાયી અને ઉજ્જવળ રહી છે. તેમનો જન્મ એક સાધારણ પરિવારમાં થયો હતો, અને તેમણે પોતાની મહેનત અને સમર્પણથી ભારતના સર્વોચ્ચ ન્યાયાલયના ટોચના પદ સુધી પહોંચીને ઇતિહાસ રચ્યો છે. તેમની કારકિર્દીની શરૂઆત 16 માર્ચ, 1985ના રોજ બારમાં જોડાવાથી થઈ હતી. તેમણે 1985થી 1987 દરમિયાન ભૂતપૂર્વ એડવોકેટ જનરલ અને બોમ્બે હાઈકોર્ટના ન્યાયાધીશ રાજા એસ ભોંસલે સાથે કામ કર્યું હતું.

1990 પછી, જસ્ટિસ ગવઈએ બોમ્બે હાઈકોર્ટની નાગપુર બેન્ચમાં બંધારણીય અને વહીવટી કાયદાના કેસોમાં પ્રેક્ટિસ શરૂ કરી. આ દરમિયાન તેઓ નાગપુર મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન, અમરાવતી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન અને અમરાવતી યુનિવર્સિટીના વકીલ તરીકે પણ સેવા આપી ચૂક્યા છે. તેમની કાનૂની કુશળતા અને નિષ્ઠાને કારણે તેમને 1992થી 1993 દરમિયાન બોમ્બે હાઈકોર્ટની નાગપુર બેન્ચમાં સહાયક સરકારી વકીલ અને વધારાના સરકારી વકીલ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. બાદમાં, 17 જાન્યુઆરી, 2000થી તેમને સરકારી વકીલ તરીકે નિયુક્તિ મળી.

જસ્ટિસ ગવઈની કારકિર્દીમાં મહત્વનો વળાંક 14 નવેમ્બર, 2003ના રોજ આવ્યો, જ્યારે તેમને બોમ્બે હાઈકોર્ટના એડિશનલ જજ તરીકે બઢતી આપવામાં આવી. 12 નવેમ્બર, 2005ના રોજ તેઓ આ હાઈકોર્ટના કાયમી ન્યાયાધીશ બન્યા. તેમણે મુંબઈની મુખ્ય બેન્ચ ઉપરાંત નાગપુર, ઔરંગાબાદ અને પણજીની બેન્ચમાં પણ ન્યાયિક સેવાઓ આપી. તેમની નિષ્પક્ષ અને ન્યાયસંગત ચુકાદાઓએ તેમને ખ્યાતિ અપાવી, અને 24 મે, 2019ના રોજ તેમને સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા.

#WATCH | Delhi: President Droupadi Murmu administers oath of office to Justice BR Gavai as the Chief Justice of India (CJI). (Video Source: President of India/social media) pic.twitter.com/3J9xMbz3kw

— ANI (@ANI) May 14, 2025

ઐતિહાસિક નિર્ણયોનો હિસ્સો

સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ તરીકે, જસ્ટિસ ગવઈએ ઘણા મહત્વના અને ચર્ચાસ્પદ કેસોમાં ભાગ લીધો છે. તેમની બેન્ચે આપેલા કેટલાક નોંધપાત્ર ચુકાદાઓ નીચે મુજબ છે:

નોટબંધીનો નિર્ણય: જાન્યુઆરી 2023માં, જસ્ટિસ ગવઈ તે પાંચ ન્યાયાધીશોની બેન્ચનો ભાગ હતા, જેમણે કેન્દ્ર સરકારના 2016ના 500 અને 1000 રૂપિયાની નોટો રદ કરવાના નિર્ણયને યોગ્ય ઠેરવ્યો હતો. આ ચુકાદાએ નોટબંધીની કાયદેસરતાને સમર્થન આપ્યું હતું.

કલમ 370: ડિસેમ્બર 2023માં, જસ્ટિસ ગવઈએ જમ્મુ અને કાશ્મીરને વિશેષ દરજ્જો આપતી બંધારણની કલમ 370 રદ કરવાના કેન્દ્રના નિર્ણયને સમર્થન આપતી બંધારણીય બેન્ચમાં ભાગ લીધો હતો. આ નિર્ણયે દેશના રાજકીય અને બંધારણીય ઇતિહાસમાં મહત્વનું સ્થાન મેળવ્યું.

ચૂંટણી બોન્ડ યોજના: જસ્ટિસ ગવઈ તે બંધારણીય બેન્ચનો ભાગ હતા, જેમણે રાજકીય ભંડોળ માટેની ચૂંટણી બોન્ડ યોજનાને રદ કરી હતી. આ ચુકાદાએ રાજકીય ધનસંચયની પારદર્શિતા પર ભાર મૂક્યો.

SC/ST પેટા-વર્ગીકરણ: જસ્ટિસ ગવઈએ અનુસૂચિત જાતિ (SC) અને અનુસૂચિત જનજાતિ (ST) માટે પેટા-વર્ગીકરણને મંજૂરી આપતા ચુકાદાને સમર્થન આપ્યું હતું. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે સાચી સમાનતા માટે આ સમુદાયોમાં “ક્રીમી લેયર”ની ઓળખ કરવી જરૂરી છે.

બુલડોઝર નીતિની ટીકા: નવેમ્બર 2024માં, જસ્ટિસ ગવઈની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે ગુનેગારોની મિલકતોના બુલડોઝર દ્વારા તોડી પાડવાની પ્રથાની ટીકા કરી હતી. તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું કે કાયદાની યોગ્ય પ્રક્રિયા વિના આવી કાર્યવાહી ગેરકાયદેસર છે.

ન્યાયતંત્રમાં નવો અધ્યાય

જસ્ટિસ ગવઈની નિમણૂકને ન્યાયતંત્રમાં નવા અધ્યાયની શરૂઆત તરીકે જોવામાં આવી રહી છે. તેમની નિષ્પક્ષતા, બંધારણીય મૂલ્યો પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતા અને સામાજિક ન્યાય પ્રત્યેનું સમર્પણ તેમને આ પદ માટે યોગ્ય ઉમેદવાર બનાવે છે. તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન, ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતા અને પારદર્શિતા જાળવવા ઉપરાંત નાગરિકોના અધિકારોનું રક્ષણ કરવા પર ખાસ ધ્યાન આપવામાં આવશે તેવી અપેક્ષા છે.

આ પણ વાંચો- ગુજરાતમાં આગામી બે દિવસ ગાજવીજ સાથે વરસાદની આગાહી, 16 મેથી ગરમીનો પ્રારંભ સંભવ