Heat Wave In India: ‘બચ કે રહેના રે બાબા’... હીટ વેવનો સામનો કરવા રહો તૈયાર, જાણો શા માટે તેને કહેવાય છે મોતનું બીજું નામ?

Heat Wave In India: IMD (ભારતીય હવામાન વિભાગ) એ ભારતમાં ગરમીના મોજાને લઈને એલર્ટ જાહેર કર્યું છે. ભારતના કેટલાક રાજ્યોમાં આગામી મહિનાઓમાં આકરી ગરમી પડી શકે છે.

IMD દ્વારા જાહેર કરવામાં આવ્યું એલર્ટ

પીએમ મોદીએ ખાસ બેઠક યોજી

PM મોદીએ 11 એપ્રિલે ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) સાથે હીટ વેવને લઈને ખાસ બેઠક કરી હતી. IMDએ જાહેર એલર્ટમાં કહ્યું છે કે આગામી ત્રણ મહિનામાં 10-20 દિવસ સુધી ગરમીનું મોજું જોવા મળી શકે છે. વાસ્તવમાં તે માત્ર એકથી ત્રણ દિવસ સુધી ચાલે છે. ગરમીની લહેર દેશની આર્થિક સ્થિતિને પણ અસર કરે છે કારણ કે આ સમયગાળા દરમિયાન પાકને ભારે નુકસાન થાય છે.

શું છે આ હીટ વેવ?

WHO અનુસાર, જ્યારે કોઈ વિસ્તારમાં તાપમાન સતત બે દિવસ સુધી સામાન્ય તાપમાન કરતા 4.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ વધુ હોય, ત્યારે તેને 'હીટ વેવ' કહેવામાં આવે છે. તે જ સમયે, જો હવાનું તાપમાન સામાન્ય કરતા 6.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ વધુ હોય, તો તેને ખતરનાક હીટ વેવની શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન ગરમ હવા શરીરને ચૂંભવા લાગે છે.

કેમ આવે છે હીટ વેવ?

‘ક્લાઈમેટ ચેન્જ' પર કામ કરતી આંતરરાષ્ટ્રીય એનજીઓ વર્લ્ડ વેધર એટ્રિબ્યુશન (WWA)એ વર્ષ 2023માં એક રિપોર્ટ પ્રકાશિત કર્યો હતો. આ અહેવાલમાં બહાર આવ્યું છે કે આટલી તીવ્ર ગરમી કે ઠંડી પાછળનું કારણ શું છે? રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ માનવ પ્રેરિત ક્લાઈમેટ ચેન્જ છે, જેના કારણે ભારતમાં ગરમીનું મોજું ઝડપથી વધી રહ્યું છે. ભારતીય હવામાન વિભાગના વૈજ્ઞાનિકોના જણાવ્યા અનુસાર, વર્ષ 2024ના કેટલાક મહિનાઓ સુધી અલ નીનોની અસર રહેશે, જેની અસર ભારતની સાથે સાથે વિશ્વના અન્ય દેશો પર પણ પડશે.

ભારતમાં હીટ વેવની સ્થિતિ જોખમી

ભારતમાં ગ્રીનહાઉસ વાયુઓની અસરો અને તેના કારણે થતા વાતાવરણમાં થતા પરિવર્તનો ખૂબ જ ખતરનાક બની રહ્યા છે. આ જ કારણ છે કે ભારતનું તાપમાન ખતરનાક રીતે વધી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં આપણે દર વર્ષે દુષ્કાળ જેવી પરિસ્થિતિનો સામનો કરવો પડે છે. આબોહવા પરિવર્તનને કારણે ગરમીના મોજા લાંબા સમય સુધી રહે છે.

ગરમીના મોજાને કારણે દર વર્ષે મૃત્યુની સંખ્યા

છેલ્લા 12 વર્ષમાં ગરમીના કારણે 11 હજારથી વધુ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે. 2012 થી 2014 સુધી દર વર્ષે 1200 લોકો હીટ વેવને કારણે મૃત્યુ પામ્યા હતા. વર્ષ 2015માં આ આંકડો 1900ને પાર કરી ગયો હતો. 2016 પછી ઘટાડો થયો હતો, પરંતુ 2019માં મૃત્યુઆંક ફરી એકવાર 1200ને પાર કરી ગયો હતો. 2020 પછી, સતત ચાલી રહેલા જાગૃતિ અભિયાનને કારણે મૃત્યુની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે. આ જ કારણ હતું કે વર્ષ 2023માં 14 રાજ્યોમાં હીટ વેવને કારણે 264 લોકોના મોત થયા હતા, જ્યારે વર્ષ 2022માં હીટ વેવને કારણે 30 લોકોના મોત થયા હતા. જો કે, IMD અનુસાર, હીટ વેવને મૃત્યુનું બીજું નામ માનવામાં આવે છે.

આ રાજ્યો માટે IMDની ચેતવણી

જ્યાં હવામાન વિભાગે મહારાષ્ટ્ર માટે હીટ વેવની ચેતવણી જાહેર કરી છે. તે જ સમયે, અન્ય કેટલાક રાજ્યોમાં વરસાદની ચેતવણી જારી કરવામાં આવી છે. ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) એ મધ્યપ્રદેશ, પંજાબ, હરિયાણા, ચંદીગઢ, દિલ્હી, પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશ અને રાજસ્થાન જેવા સ્થળોએ મધ્યમ વાવાઝોડા સાથે વરસાદની ચેતવણી જારી કરી છે. હિમાચલ પ્રદેશ અને ઉત્તરાખંડમાં 14 અને 15 એપ્રિલે અલગ-અલગ સ્થળોએ કરા પડવાની પણ આગાહી કરવામાં આવી છે. 16 એપ્રિલે ઉપ-હિમાલયન પશ્ચિમ બંગાળ અને સિક્કિમમાં વિવિધ સ્થળોએ કરા પડવાની સંભાવના છે. IMDએ તેના ટ્વિટમાં જણાવ્યું છે કે તાજેતરની પશ્ચિમી વિક્ષેપ 18 એપ્રિલે ઉત્તર પશ્ચિમ ભારતને અસર કરી શકે છે. ગુજરાતમાં પણ તાપમાનનો પારો 42 ડિગ્રીની આસપાસ નોંધાઈ શકે છે.

ગરમીના મોજામાં તમારી જાતને કેવી રીતે બચાવવી?

1. જો તમે ગરમીના મોજાથી બચવા માંગતા હોવ તો પુષ્કળ પાણી પીઓ. શરીરમાં પાણીની કમી ન થવા દો. દરરોજ ત્રણ લિટર પાણી પીવાનો પ્રયાસ કરો. ફળો, જ્યુસ અને લીલા શાકભાજીનું વધુ પ્રમાણમાં સેવન કરો.

2. પુષ્કળ ફળો પણ ખાઓ. તમે જેટલા વધુ ફળો ખાશો તેટલું તમારું મેટાબોલિઝમ મજબૂત થશે.

3. દરરોજ વ્યાયામ કરો. ઇન્ડોર કસરત અથવા યોગ કરવાનો પ્રયાસ કરો. જો તમને સવારે કસરત કરવી ગમે તો 9 વાગ્યા પહેલા કરી લો.

4. દવાનો ઉપયોગ મર્યાદિત કરો કારણ કે તે તમારા શરીરની ગરમીમાં નોંધપાત્ર વધારો કરી શકે છે.

5. દિવસ દરમિયાન રૂમને ઠંડુ રાખવા માટે, ઘાટા રંગના પડદા અને બ્લાઇંડ્સ બંધ રાખો. આ રૂમને ગરમ કરશે નહીં.

6. ઘરના બાળકો, વડીલો અને પ્રાણીઓને સાંજના સમયે જ ઘરની બહાર જવા દો. તેમને તડકામાં બિલકુલ બહાર ન કાઢો.

7. જો તમે ઓફિસ, સ્કૂલ કે કોઈ કામ માટે બહાર જાવ છો તો તમારી બેગમાં પાણીની બોટલ, ખાદ્યપદાર્થો, છત્રી, ટોપી કે ચશ્મા રાખો.

આ પણ વાંચો - Meta AI in WhatsApp: હવે WhatsApp પર Meta AI સાથે કરો વાત, તમારે આ આસાન સ્ટેપ્સ કરવા પડશે ફોલો