છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ અને પેન્શનરો ફરિયાદ કરતા હતા કે CGHS સાથે જોડાયેલી હોસ્પિટલો કૅશલેસ સારવાર આપવામાં ના પાડતી હતી.
Central Government Health Scheme: કેન્દ્ર સરકારે લગભગ એક દાયકા બાદ કેન્દ્રીય સરકારી સ્વાસ્થ્ય યોજના (CGHS)ના દરોમાં મોટો ફેરફાર કર્યો છે, જે 13 ઓક્ટોબર 2025થી અમલમાં આવશે. આ નિર્ણયથી લગભગ 46 લાખ કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ અને પેન્શનરોને રાહત મળશે. નવા નિયમો હેઠળ હોસ્પિટલોમાં કૅશલેસ સારવારની સુવિધા સુધરશે અને હોસ્પિટલોને વધુ વાજબી દરો મળશે.
શા માટે હતો ફેરફાર જરૂરી?
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ અને પેન્શનરો ફરિયાદ કરતા હતા કે CGHS સાથે જોડાયેલી હોસ્પિટલો કૅશલેસ સારવાર આપવામાં ના પાડતી હતી. દર્દીઓએ પોતાના ખિસ્સામાંથી ખર્ચ કરવો પડતો અને રિફંડ માટે મહિનાઓ રાહ જોવી પડતી. બીજી તરફ, ખાનગી હોસ્પિટલોનું કહેવું હતું કે CGHSના જૂના દરો ખૂબ ઓછા હતા અને આજના તબીબી ખર્ચને અનુરૂપ નહોતા. નોંધનીય છે કે CGHS દરોમાં છેલ્લો મોટો ફેરફાર 2014માં થયો હતો.
કર્મચારી યુનિયનની માંગની અસર
આ વર્ષે ઓગસ્ટમાં નેશનલ ફેડરેશન ઓફ સેન્ટ્રલ ગવર્નમેન્ટ એમ્પ્લોઇઝ યુનિયન દ્વારા સરકારને આવેદનપત્ર આપવામાં આવ્યું હતું. તેમણે જણાવ્યું હતું કે કૅશલેસ સુવિધાના અભાવે કર્મચારીઓ અને પેન્શનરોને આર્થિક મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડે છે. આના પગલે સરકારે આ મહત્વનો નિર્ણય લીધો.
નવા CGHS દરો કેવી રીતે નક્કી થશે?
નવા દરો ચાર મુખ્ય બાબતો પર આધારિત હશે:
હોસ્પિટલનું એક્રેડિટેશન: NABH/NABL પ્રમાણિત હોસ્પિટલોને વધુ દરો મળશે, જ્યારે નોન-પ્રમાણિત હોસ્પિટલોને 15% ઓછા દરો મળશે.
હોસ્પિટલનો પ્રકાર: સામાન્ય હોસ્પિટલોની સરખામણીએ સુપર સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલોને 15% વધુ દરો મળશે.
શહેરની શ્રેણી:
* Y (ટિયર-II) શહેરોમાં X શહેરો કરતાં 10% ઓછા દરો.
* Z (ટિયર-III) શહેરોમાં X શહેરો કરતાં 20% ઓછા દરો.
* પૂર્વોત્તર રાજ્યો, જમ્મુ-કાશ્મીર અને લદ્દાખને Y શ્રેણીમાં રાખવામાં આવ્યા છે.
વોર્ડનો પ્રકાર:
* જનરલ વોર્ડ: 5% ઓછા દરો.
* પ્રાઇવેટ વોર્ડ: 5% વધુ દરો.
આ ઉપરાંત, OPD, રેડિયોથેરાપી, ડે-કેર અને નાની પ્રક્રિયાઓના દરો યથાવત રહેશે. કેન્સર સર્જરીના દરો પણ બદલાશે નહીં, પરંતુ કીમોથેરાપી અને રેડિયોથેરાપીના દરોમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે.
હોસ્પિટલો માટે આદેશ
સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયે તમામ હોસ્પિટલોને 13 ઓક્ટોબર સુધીમાં નવા દરો સ્વીકારવા આદેશ આપ્યો છે. જે હોસ્પિટલો આમ નહીં કરે, તેમને CGHSની યાદીમાંથી હટાવી દેવામાં આવશે. આગામી 90 દિવસમાં હોસ્પિટલોએ નવો સમજૂતી કરાર (MoA) સાઇન કરવો પડશે, કારણ કે જૂની MoAની માન્યતા 13 ઓક્ટોબરે સમાપ્ત થશે.
CGHS પેકેજમાં શું સામેલ છે?
CGHS પેકેજમાં સારવાર સાથે જોડાયેલી લગભગ તમામ સુવિધાઓ સામેલ છે: રૂમ અને બેડનો ખર્ચ, ઍડમિશન ફી, એનેસ્થેસિયા, દવાઓ અને તબીબી સામગ્રી, ડૉક્ટર અને નિષ્ણાતોની ફી, ICU/ICCU ખર્ચ, ઑક્સિજન, વેન્ટિલેટર અને ઑપરેશન થિયેટરનો ખર્ચ, ફિઝિયોથેરાપી, ટેસ્ટ, બ્લડ ટ્રાન્સફ્યુઝન વગેરે.
કેવો ફાયદો થશે?
નવા દરોના અમલથી હોસ્પિટલો હવે CGHS દર્દીઓને સરળતાથી કૅશલેસ સારવાર આપશે. આનાથી કર્મચારીઓ અને પેન્શનરોને પોતાના ખિસ્સામાંથી ખર્ચ કરવાની જરૂર નહીં પડે અને રિફંડની ઝંઝટ ખતમ થશે. આ સુધારો CGHS સિસ્ટમને વધુ વ્યવહારુ, પારદર્શી અને વિશ્વસનીય બનાવશે.