Unified Pension Scheme: NPS અને OPSથી UPS કેટલું અલગ છે? જાણો અંતર, કંટ્રીબ્યુશનથી લઈ દરેક જરૂરી વાત

Unified Pension Scheme: વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં કેન્દ્રીય કેબિનેટે શનિવારે મોટો નિર્ણય લીધો છે. કેબિનેટે સરકારી કર્મચારીઓના પેન્શન સંબંધિત યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ (UPS)ને મંજૂરી આપી છે. આ NDA સરકારની નવી યોજના છે, જે નેશનલ પેન્શન સ્કીમ (NPS)ની સમાંતર રજૂ કરવામાં આવી છે. હવે સરકારી કર્મચારીઓ પાસે NPS અને UPS પસંદ કરવાનો વિકલ્પ હશે. ઓલ્ડ પેન્શન સ્કીમ (OPS) દેશના ઘણા રાજ્યોમાં પણ કાર્યરત છે. આવી સ્થિતિમાં, મોટાભાગના લોકો OPS, NPS અને UPSના તફાવત અને ફાયદા વિશે જાણતા નથી. જો તમે પણ આ ત્રણ પેન્શન યોજનાઓ વિશે મૂંઝવણમાં છો અથવા તમારા માટે કઈ પેન્શન યોજના શ્રેષ્ઠ રહેશે તે જાણવા માગો છો, તો ચાલો તમારા દરેક પ્રશ્નોના જવાબ આપીએ.

યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ (UPS) શું છે?

સરકારી કર્મચારીઓ માટે રજૂ કરવામાં આવેલી આ નવી પેન્શન યોજના આવતા વર્ષે 1 એપ્રિલ, 2025થી લાગુ કરવામાં આવશે. UPS હેઠળ, હવે કેન્દ્રીય કર્મચારીઓને એક નિશ્ચિત પેન્શન આપવામાં આવશે, જે છેલ્લા 12 મહિનાના સરેરાશ મૂળભૂત પગારના 50% હશે. આ પેન્શન મેળવવા માટે કર્મચારીએ ઓછામાં ઓછા 25 વર્ષ સુધી સેવા આપવી પડશે. તે જ સમયે, જો કર્મચારીનું મૃત્યુ થાય છે, તો તેના પરિવારને એક નિશ્ચિત પેન્શન પણ આપવામાં આવશે, જે કર્મચારીને મળેલા પેન્શનના 60 ટકા હશે. આ સિવાય ન્યૂનતમ એશ્યોર્ડ પેન્શન પણ આપવામાં આવશે, એટલે કે 10 વર્ષ સુધી કામ કરનારાઓને ઓછામાં ઓછું 10,000 રૂપિયાનું પેન્શન આપવામાં આવશે.

મોંઘવારીના આધારે પેન્શન વધશે

UPS, NPS અને OPS વચ્ચે શું તફાવત છે?

-કેન્દ્ર સરકારના કર્મચારીઓને UPS હેઠળ લાભ આપવામાં આવશે. NPS હેઠળ ખાનગી અને સરકારી કર્મચારીઓ બંને ખાતા ખોલાવી શકે છે. જ્યારે OPS માત્ર સરકારી કર્મચારીઓ માટે છે.

-OPSમાં, પેન્શન માટેના પગારમાંથી કોઈ કપાત થતી નથી, જ્યારે NPSમાં, પગારમાંથી 10% (મૂળભૂત + DA)ની કપાત છે. એટલી જ રકમ UPSમાં કાપવામાં આવશે. પરંતુ 18.5 ટકા ફાળો સરકાર દ્વારા આપવામાં આવશે.

-OPS પાસે GPF (ગવર્નમેન્ટ પ્રોવિડન્ટ ફંડ)ની સુવિધા છે, જ્યારે NPS પાસે આ સુવિધા નથી. જ્યારે UPSમાં, નિવૃત્તિ પછી એકમ રકમ આપવામાં આવશે.

-NPSએ સ્ટોક માર્કેટ સાથે જોડાયેલી સ્કીમ છે, જેમાં યોગદાન સમયે, 60 ટકા રકમ એકમ રકમ તરીકે આપવામાં આવે છે અને બાકીની 40 ટકા રકમ વાર્ષિકી તરીકે આપવામાં આવે છે. જ્યારે UPS અને OPS એક સુરક્ષિત સ્કીમ છે.

-UPSમાં નિવૃત્તિ હેઠળ નિશ્ચિત પેન્શન આપવામાં આવશે, જે 12 મહિનાના સરેરાશ મૂળભૂત પગારના 50 ટકા હશે. OPSમાં, નિવૃત્તિ સમયે નિશ્ચિત પેન્શન આપવામાં આવશે, જે છેલ્લા મૂળભૂત પગારના 50 ટકા હશે, જ્યારે NPSમાં, નિવૃત્તિ સમયે નિશ્ચિત પેન્શનની કોઈ ગેરંટી નથી.

-OPSમાં, 6 મહિના પછી મળતું મોંઘવારી ભથ્થું (DA) લાગુ પડે છે, જ્યારે NPSમાં, 6 મહિના પછી મળતું મોંઘવારી ભથ્થું (DA) લાગુ પડતું નથી. જ્યારે UPSમાં મોંઘવારી પ્રમાણે મોંઘવારી રાહત (DR) આપવામાં આવશે.

-UPSમાં, ગ્રેચ્યુઇટી સિવાય, નિવૃત્તિ સમયે એક સામટી રકમ આપવામાં આવશે. OPSમાં, નિવૃત્તિ પછી 20 લાખ રૂપિયા સુધીની ગ્રેચ્યુઈટી મળે છે, જ્યારે NPSમાં નિવૃત્તિ સમયે ગ્રેચ્યુઈટીની અસ્થાયી જોગવાઈ છે.

-UPSમાં કર્મચારીના મૃત્યુના કિસ્સામાં ફેમિલી પેન્શન આપવામાં આવશે. OPSમાં, સેવા દરમિયાન મૃત્યુના કિસ્સામાં કુટુંબ પેન્શનની જોગવાઈ છે, જ્યારે NPSમાં, સેવા દરમિયાન મૃત્યુના કિસ્સામાં કુટુંબ પેન્શનની જોગવાઈ છે, પરંતુ NPS હેઠળ જમા કરાયેલા નાણાં સરકાર દ્વારા જપ્ત કરવામાં આવે છે.

-UPSમાં વ્યાજ પર ટેક્સ લાગશે કે નહીં તે હજુ સ્પષ્ટ નથી, જ્યારે ઓપીએસમાં, નિવૃત્તિ પર જીપીએફ પરના વ્યાજ પર કોઈ આવકવેરો નથી. જ્યારે એનપીએસમાં, શેરબજારના આધારે નિવૃત્તિ પર મળેલા નાણાં પર ટેક્સ ચૂકવવો પડશે.

-OPSમાં, નિવૃત્તિ સમયે પેન્શન મેળવવા માટે કોઈ પણ પ્રકારના નાણાંનું રોકાણ કરવાની જરૂર નથી, જ્યારે NPSમાં, નિવૃત્તિ સમયે પેન્શન મેળવવા માટે, NPS ફંડમાંથી 40 ટકા રકમનું રોકાણ કરવું પડે છે. UPSમાં પણ રોકાણ કરવાની કોઈ જોગવાઈ નથી.

-UPSમાં 10 વર્ષની સેવા માટે લઘુત્તમ પેન્શન 10 હજાર રૂપિયાની જોગવાઈ છે. OPSમાં 40 ટકા પેન્શન કમ્યુટેશનની જોગવાઈ છે, જ્યારે NPSમાં આ જોગવાઈ નથી.

-UPSમાં મેડિકલ સુવિધા પૂરી પાડવામાં આવશે, જ્યારે OPSમાં પોસ્ટ રિટાયરમેન્ટ મેડિકલ ફેસિલિટી (FMA) છે, પરંતુ NPSમાં તેની કોઈ સ્પષ્ટ જોગવાઈ નથી.

-UPS અને OPSનો લાભ માત્ર સરકારી કર્મચારીઓ જ મેળવી શકે છે, જ્યારે NPSનો લાભ ખાનગીથી લઈને સરકારી કર્મચારીઓ સુધી કોઈ પણ લઈ શકે છે.

UPS અને એનપીએસ વચ્ચેના કેટલાક મુખ્ય તફાવતો?

-સરકારે કર્મચારીઓને UPS અને એનપીએસ વચ્ચે પસંદગી કરવાનો વિકલ્પ આપ્યો છે. એકવાર તમે NPS પસંદ કરી લો, પછી તમે ફરીથી UPS પર સ્વિચ કરી શકતા નથી.

-UPSનો લાભ માત્ર સરકારી કર્મચારીઓને જ મળશે, જેના હેઠળ 23 લાખ કર્મચારીઓને લાભ મળશે. NPS હેઠળ બે ખાતા છે, ટીયર 1 અને ટીયર 2, જેને કોઈપણ ખોલી અને રોકાણ કરી શકે છે.

-UPSએ નિર્ધારિત પેન્શન યોજના છે. આ સિવાય ફેમિલી પેન્શન પણ મળશે. મિનિમમ ફિક્સ પેન્શનની પણ જોગવાઈ છે. જ્યારે NPSમાં આવું નથી. UPS એ સુરક્ષિત પેન્શન સ્કીમ છે, જ્યારે NPS એ માર્કેટ લિંક્ડ સ્કીમ છે.

-NPSમાં 10% (મૂળભૂત + DA) પગારમાંથી કાપવામાં આવે છે. એટલી જ રકમ UPSમાં કાપવામાં આવશે. પરંતુ 18.5 ટકા ફાળો સરકાર દ્વારા આપવામાં આવશે.

-ફિક્સ પેન્શન સિવાય, UPSમાં સરકારી કર્મચારીને 25 વર્ષની સેવા પછી એકમ રકમ પણ મળશે. આ પેન્શન મોંઘવારી દર પ્રમાણે વધશે. NPSમાં ઘણા કર્મચારીઓને બહુ ઓછા પૈસા મળતા હતા.

-NPSમાં કોઈ ખાતરીપૂર્વકનું પેન્શન નહોતું. UPSમાં 25 વર્ષની સેવા પછી, છેલ્લા પગારના ઓછામાં ઓછા 50 ટકા પેન્શનની ખાતરી આપવામાં આવશે.

-UPSમાં 10 વર્ષની સેવા પછી, તમને 10,000 રૂપિયાનું નિશ્ચિત પેન્શન મળશે. NPSમાં આવી કોઈ જોગવાઈ નથી.

UPS હેઠળ પણ બાકી રકમ મળશે

યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમની જાહેરાત કરતા કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે કહ્યું કે આ યોજનાનો લાભ સરકારી કર્મચારીઓને આપવામાં આવશે. એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે 2004 પછી નિવૃત્ત થયેલા સરકારી કર્મચારીઓને પણ આ લાભ મળશે. વર્ષ 2004 થી અત્યાર સુધીના નિવૃત્ત સરકારી કર્મચારીઓ આ યોજના હેઠળ તેમના એરિયર્સ મેળવવા માટે પાત્ર હશે. તેમણે કહ્યું કે આ યોજના હેઠળ 800 કરોડ રૂપિયા સુધીની બાકી રકમ ચૂકવવામાં આવશે.

આ પણ વાંચો - ટેલિગ્રામના સીઈઓ પાવેલ દુરોવની ફ્રાન્સમાં ધરપકડ, અઝરબૈજાનની કરી રહ્યાં હતા યાત્રા