ELIS યોજના હેઠળ નોકરીના બદલે સરકાર આપશે પૈસા, છતાં કંપનીઓ નથી તૈયાર, ક્યાં અટવાયો છે પેચ?

કેન્દ્ર સરકારની એમ્પ્લોયમેન્ટ-લિન્ક્ડ ઈન્સેન્ટિવ સ્કીમ (ELIS) હેઠળ નવી નોકરીઓના બદલે કંપનીઓને આર્થિક સહાય આપવાનો પ્રસ્તાવ છે. જોકે, ઉદ્યોગ જગત 15,000ની રકમને અપૂરતી ગણાવીને યોજનામાં ફેરફારની માગણી કરી રહ્યું છે, જેના કારણે આ યોજનાની સૂચના અટકી ગઈ છે. આવો, જાણીએ વિગતો.

ELIS યોજના શું છે?

2024ના બજેટમાં કેન્દ્ર સરકારે રોજગારને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ELIS યોજનાની જાહેરાત કરી હતી. પરંતુ, આ યોજનાને અમલમાં લાવવામાં અડચણો આવી રહી છે. યોજના સાથે સંકળાયેલા બે અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે, ઉદ્યોગ જગત યોજનાના હાલના માળખામાં મોટા ફેરફારોની માગ કરી રહ્યું છે, જેના કારણે ELISની સૂચના હાલ રોકાઈ છે.

ઉદ્યોગ જગતની માગ

ELIS યોજનાના પ્રાવધાનો

ELIS યોજનાને ત્રણ ભાગમાં વહેંચવામાં આવી છે:

સ્કીમ A: સંગઠિત ક્ષેત્રમાં નવા નિયુક્ત કર્મચારીઓને એક મહિનાનો પગાર (મહત્તમ 15,000) ત્રણ હપ્તામાં ડીબીટી દ્વારા આપવામાં આવશે. આ માટે EPFOમાં રજિસ્ટ્રેશન ફરજિયાત છે.

સ્કીમ B: આ યોજના ખાસ કરીને મેન્યુફેક્ચરિંગ સેક્ટરમાં પ્રથમ વખત નોકરી લેનારા કર્મચારીઓ માટે છે. આમાં કર્મચારીઓ અને નિયોક્તાઓને EPFOમાં ચાર વર્ષ સુધી યોગદાનના આધારે લાભ મળશે.

સ્કીમ C: આ યોજના હેઠળ નવા કર્મચારીઓને નોકરી આપનારા નિયોક્તાઓને દર મહિને 3,000નું રિઇમ્બર્સમેન્ટ મળશે. આ સહાય બે વર્ષ સુધી આપવામાં આવશે. કર્મચારીનો પગાર મહત્તમ 1 લાખ પ્રતિ મહિને હોવો જોઈએ.

તકનીકી તૈયારી અને નીતિમાં સુધારો

ELISનો અમલ શ્રમ મંત્રાલય દ્વારા કરવામાં આવશે. હાલમાં, મંત્રાલય EPFOની ડિજિટલ સિસ્ટમને અપગ્રેડ કરી રહ્યું છે, જેથી ડીબીટી સરળતાથી થઈ શકે. મંત્રાલયે નિયોક્તાઓને નવા કર્મચારીઓનું UAN સક્રિય કરવા અને તેમનું બેન્ક ખાતું આધાર સાથે લિંક કરવાનું પણ સૂચન કર્યું છે. એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું, 'EPFOની આઈટી સિસ્ટમને સુધારવાનું કામ આગામી થોડા અઠવાડિયામાં પૂર્ણ થઈ જશે.'

ઉદ્યોગ જગતનો પ્રતિસાદ

ઈન્ડિયન સ્ટાફિંગ ફેડરેશનના કાર્યકારી નિદેશક સુચિતા દત્તાએ જણાવ્યું કે, ELIS ઔપચારિક રોજગારને પ્રોત્સાહન આપવાની દિશામાં સકારાત્મક પગલું છે. ₹15,000ની સહાય રકમ નિયોક્તાઓને ઔપચારિક રોજગાર આપવા માટે પ્રેરે છે અને કર્મચારીઓને ઓછામાં ઓછું એક વર્ષ સુધી જાળવી રાખવામાં મદદ કરે છે.

તેમણે ઉમેર્યું, 'હાલમાં નિયોક્તાઓ પર નિર્ધારિત પ્રોત્સાહનની ચૂકવણીની જવાબદારી છે, પરંતુ તમામ પાસાઓની સમીક્ષા કરવામાં આવી રહી છે. આનો ઉદ્દેશ ભરતી પર નકારાત્મક અસર ન પડે અને ઔપચારિક રોજગારની સંસ્કૃતિને પ્રોત્સાહન મળે.'

નિષ્ણાતોનું મંતવ્ય

નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે, ELIS યોજના રોજગારની સ્થિરતા અને સંગઠિત ક્ષેત્રમાં કાર્યબળના વિસ્તરણ માટે મહત્ત્વની પહેલ છે. જો ઉદ્યોગ જગતની માગણીઓ અનુસાર ફેરફારો કરવામાં આવે, તો આ યોજના ભારતમાં લાંબા ગાળાના રોજગાર સર્જનનું મજબૂત માધ્યમ બની શકે છે.

આ પણ વાંચો- વિટામિન Eથી ભરપૂર આ 6 ખાદ્યપદાર્થો મગજની શક્તિ વધારે છે, આહારમાં સામેલ કરો