Right to Disconnect Bill 2025: નોકરી કરતા લોકો માટે એક સારા સમાચાર છે. ઘણીવાર ઓફિસનો સમય પૂરો થયા પછી પણ બોસના ફોન, મેસેજ કે પછી ઈમેલ આવતા રહે છે, જેના કારણે કર્મચારીઓની પર્સનલ લાઈફ પર અસર પડે છે. આ સમસ્યાને દૂર કરવા અને કર્મચારીઓના વર્ક-લાઇફ બેલેન્સને સુધારવા માટે લોકસભામાં એક મહત્વપૂર્ણ બિલ રજૂ કરવામાં આવ્યું છે, જેનું નામ છે 'રાઇટ ટુ ડિસ્કનેક્ટ બિલ, 2025'.
ઓફિસ સમય પછી બોસનો ફોન કે મેસેજ નહીં ચાલે! જાણો શું છે 'રાઇટ ટુ ડિસ્કનેક્ટ બિલ', જે કર્મચારીઓને આપશે મોટી રાહત
Right to Disconnect Bill 2025: ઓફિસના કલાકો પૂરા થયા પછી પણ કામના કોલ્સ અને ઈમેલથી પરેશાન છો? લોકસભામાં રજૂ થયેલ 'રાઇટ ટુ ડિસ્કનેક્ટ બિલ 2025' કર્મચારીઓને માનસિક શાંતિ અને બહેતર વર્ક-લાઇફ બેલેન્સ આપવાનો હેતુ ધરાવે છે. જાણો આ બિલની મુખ્ય જોગવાઈઓ અને તે કાયદો બનશે તો શું ફાયદા થશે.
અપડેટેડ 05:59:49 PM Dec 09, 2025 પર
જો કોઈ કંપની કર્મચારી પાસે તેના નક્કી કરેલા સમય કરતાં વધુ કામ કરાવે છે, તો તેણે કર્મચારીને ફરજિયાતપણે ઓવરટાઇમનો પગાર ચૂકવવો પડશે.
આ બિલ NCP સાંસદ સુપ્રિયા સુલે દ્વારા રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. જો આ બિલ કાયદો બની જશે તો કર્મચારીઓને ઓફિસના કલાકો પછી કામ સંબંધિત કોઈપણ કોલ કે મેસેજનો જવાબ ન આપવાનો કાયદાકીય અધિકાર મળશે.
શું છે આ બિલની મુખ્ય જોગવાઈઓ?
આ બિલનો મુખ્ય હેતુ કર્મચારીઓને કામના તણાવમાંથી મુક્તિ આપવાનો અને તેમને તેમના અંગત જીવન માટે પૂરતો સમય મળે તે સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. ચાલો તેની મુખ્ય વાતો જાણીએ,
ઓફિસ સમય પછી 'ના' કહેવાનો અધિકાર: બિલ મુજબ, જો કોઈ કર્મચારી કામના કલાકો પછી આવતા કોલ, ઈમેલ કે મેસેજનો જવાબ ન આપે, તો કંપની તેની સામે કોઈપણ પ્રકારની શિસ્તભંગની કાર્યવાહી કરી શકશે નહીં.
વધારાના કામ માટે ઓવરટાઇમ: જો કોઈ કંપની કર્મચારી પાસે તેના નક્કી કરેલા સમય કરતાં વધુ કામ કરાવે છે, તો તેણે કર્મચારીને ફરજિયાતપણે ઓવરટાઇમનો પગાર ચૂકવવો પડશે.
કર્મચારી કલ્યાણ પ્રાધિકરણની સ્થાપના: 10 કે તેથી વધુ કર્મચારીઓ ધરાવતી કંપનીઓમાં આ નિયમોનું પાલન કરાવવા માટે એક 'કર્મચારી કલ્યાણ પ્રાધિકરણ' (Employee Welfare Authority) ની સ્થાપના કરવાનો પ્રસ્તાવ છે. આ ઓથોરિટી કર્મચારીઓના હિતોનું રક્ષણ કરશે.
ડિજિટલ ડિટોક્સ સેન્ટર: સતત ડિજિટલ ઉપકરણો સાથે જોડાયેલા રહેવાથી થતા માનસિક તણાવ, જેને 'ટેલિપ્રેશર' અને 'ઈન્ફો-ઓબેસિટી' કહેવાય છે, તેનાથી બચવા માટે કાઉન્સેલિંગ સેવાઓ અને 'ડિજિટલ ડિટોક્સ સેન્ટર્સ' બનાવવાનો પણ પ્રસ્તાવ છે.
નિયમ તોડવા પર દંડ: જો કોઈ કંપની આ બિલના નિયમોનું પાલન નહીં કરે તો તેને તેના કુલ કર્મચારીઓના વેતનના 1% જેટલો દંડ ભરવો પડી શકે છે.
વિદેશોમાં પણ છે આવો કાયદો
ભારત આ પ્રકારનો કાયદો લાવનાર પ્રથમ દેશ નથી. ફ્રાન્સ, પોર્ટુગલ અને ઓસ્ટ્રેલિયા જેવા ઘણા દેશોમાં કર્મચારીઓના કલ્યાણ માટે આવા 'રાઇટ ટુ ડિસ્કનેક્ટ' જેવા કાયદા પહેલેથી જ લાગુ છે.
શું છે પ્રાઇવેટ મેમ્બર બિલ?
આ બિલ એક 'પ્રાઇવેટ મેમ્બર બિલ' છે. સંસદમાં જ્યારે કોઈ મંત્રી સિવાયનો સાંસદ (પછી તે શાસક પક્ષનો હોય કે વિપક્ષનો) કોઈ બિલ રજૂ કરે, તો તેને પ્રાઇવેટ મેમ્બર બિલ કહેવાય છે. સામાન્ય રીતે આવા બિલ શુક્રવારે રજૂ થતા હોય છે, અને તેના કાયદા બનવાની શક્યતા ઘણી ઓછી હોય છે.
આઝાદી પછી અત્યાર સુધીમાં માત્ર 14 પ્રાઇવેટ મેમ્બર બિલ જ કાયદા બની શક્યા છે અને વર્ષ 1970 પછી એક પણ બિલ બંને ગૃહોમાં પસાર થયું નથી. જોકે, આ બિલ દેશમાં વર્ક કલ્ચર સુધારવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ ચર્ચા જરૂર શરૂ કરે છે.
MoneyControl News
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.
