અંતરિક્ષમાં બનશે દવાઓ: અમેરિકન કંપની વર્ડા સ્પેસનું ઐતિહાસિક W-4 મિશન 21 જૂને લોન્ચ

ભવિષ્ય નજીક આવી રહ્યું છે, જ્યાં દવાઓ ફેક્ટરીઓમાં નહીં, પરંતુ અંતરિક્ષમાં બનશે! કેલિફોર્નિયા સ્થિત પ્રાઈવેટ સ્પેસ કંપની વર્ડા સ્પેસ ઈન્ડસ્ટ્રીઝ એક એવું મિશન લોન્ચ કરવા જઈ રહી છે, જે દવા ઉદ્યોગને નવી દિશા આપશે. આ કંપનીનું W-4 મિશન 21 જૂન, 2025ના રોજ સ્પેસએક્સ (SpaceX)ના ફાલ્કન 9 રોકેટ સાથે કેલિફોર્નિયાના વેન્ડેનબર્ગ સ્પેસ ફોર્સ બેઝથી લોન્ચ થશે. આ મિશનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ અંતરિક્ષના માઈક્રોગ્રેવિટી વાતાવરણમાં દવાઓનું ઉત્પાદન કરવું અને તેને પૃથ્વી પર પાછું લાવવું છે.

મિશનની ખાસિયતો

વર્ડા સ્પેસનું આ મિશન અનેક રીતે અનોખું છે. આ મિશનમાં સોલ્યુશન-બેઝ્ડ ક્રિસ્ટલાઈઝેશન નામની પ્રક્રિયાનો ઉપયોગ થશે, જેમાં દવાને દ્રાવણમાં ઓગાળીને ક્રિસ્ટલના રૂપમાં જમાવવામાં આવે છે. અંતરિક્ષના ગુરુત્વાકર્ષણ-મુક્ત વાતાવરણમાં બનતા આ ક્રિસ્ટલ્સ વધુ શુદ્ધ અને અસરકારક હોય છે, જે પૃથ્વી પર બનાવવું મુશ્કેલ છે.

પોતાનું સ્પેસક્રાફ્ટ: આ મિશનમાં વપરાતું સ્પેસક્રાફ્ટ વર્ડાએ પોતે ડિઝાઈન અને બનાવ્યું છે, જે અગાઉ રોકેટ લેબ દ્વારા તૈયાર થતું હતું. આનાથી કંપનીની ટેક્નોલોજીકલ ક્ષમતા પણ દર્શાવાય છે.

લેન્ડિંગ સાઈટ: આ કેપ્સ્યૂલ ઓસ્ટ્રેલિયાના કૂનિબ્બા ટેસ્ટ રેન્જમાં લેન્ડ કરશે, જે સધર્ન લોન્ચ દ્વારા સંચાલિત છે. આ સ્થળ 23,000 ચોરસ કિલોમીટરના વિશાળ વિસ્તારમાં ફેલાયેલું છે, જે રી-એન્ટ્રી માટે આદર્શ છે.

નાસાનો સહયોગ

વર્ડા સ્પેસે અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસાના સહયોગથી એક અદ્યતન હીટ શીલ્ડ મટિરિયલ C-PICA વિકસાવ્યું છે. આ મટિરિયલ કેપ્સ્યૂલને રી-એન્ટ્રી દરમિયાન અતિશય ગરમીથી સુરક્ષિત રાખે છે. નાસાના એમ્સ રિસર્ચ સેન્ટરની ટેક્નોલોજીએ આ મિશનને વધુ વિશ્વસનીય બનાવ્યું છે.

FAAનું લાઈસન્સ

વર્ડાને ફેડરલ એવિએશન એડમિનિસ્ટ્રેશન તરફથી પાંચ વર્ષનું રી-એન્ટ્રી લાઈસન્સ મળ્યું છે, જે ફેબ્રુઆરી 2029 સુધી માન્ય છે. આ લાઈસન્સ હેઠળ કંપની કૂનિબ્બા ટેસ્ટ રેન્જમાં અમર્યાદિત રી-એન્ટ્રી મિશન હાથ ધરી શકે છે. FAAના પાર્ટ 450 રેગ્યુલેશન હેઠળ આ લાઈસન્સ આપવામાં આવ્યું છે, જે વર્ડાને ઝડપથી અને સરળતાથી મિશન ચલાવવાની સુગમતા આપે છે.

શા માટે અંતરિક્ષમાં દવાઓ બનાવવી?

અંતરિક્ષનું માઈક્રોગ્રેવિટી વાતાવરણ દવાઓના ક્રિસ્ટલ્સને વધુ શુદ્ધ અને એકસમાન બનાવે છે. આવી દવાઓ પૃથ્વી પર બનાવેલી દવાઓ કરતાં વધુ અસરકારક હોય છે. વર્ડાના અગાઉના મિશન W-1માં રીટોનાવીર (Ritonavir) નામની એન્ટિવાયરલ દવાના ક્રિસ્ટલ્સ બનાવવામાં સફળતા મળી હતી, જે HIV અને હેપેટાઈટિસ Cની સારવારમાં વપરાય છે.

અગાઉના મિશનની સફળતા

W-1 (ફેબ્રુઆરી 2024): અમેરિકાના યુટાહ ટેસ્ટ એન્ડ ટ્રેનિંગ રેન્જમાં લેન્ડ થયું, જે અમેરિકન ધરતી પર પ્રથમ કોમર્શિયલ રી-એન્ટ્રી હતું.

W-2 (ફેબ્રુઆરી 2025): ઓસ્ટ્રેલિયાના કૂનિબ્બા ટેસ્ટ રેન્જમાં લેન્ડ થયું, જેમાં નાસા અને યુએસ એર ફોર્સના પેલોડ્સ હતા.

W-3 (મે 2025): ફરી કૂનિબ્બામાં લેન્ડ થયું, જેમાં યુએસ એર ફોર્સનું નેવિગેશન સિસ્ટમ ટેસ્ટ કરાયું.

ભવિષ્યની યોજનાઓ

વર્ડા સ્પેસનું લક્ષ્ય 2026 સુધીમાં માસિક મિશન શરૂ કરવાનું છે, જેથી અંતરિક્ષમાં દવા ઉત્પાદનને વધુ સુલભ અને સસ્તું બનાવી શકાય. કંપની લો અર્થ ઓર્બિટ (LEO)માં એક કોમર્શિયલ ઝીરો-ગ્રેવિટી ઈન્ડસ્ટ્રિયલ પાર્ક બનાવવાની યોજના પર કામ કરી રહી છે, જે ફાર્માસ્યુટિકલ્સ ઉપરાંત અન્ય ઉદ્યોગો માટે પણ ઉપયોગી થશે.

ઓસ્ટ્રેલિયા સાથે ભાગીદારી

વર્ડાએ ઓસ્ટ્રેલિયાની સધર્ન લોન્ચ કંપની સાથે ભાગીદારી કરી છે, જે કૂનિબ્બા ટેસ્ટ રેન્જનું સંચાલન કરે છે. આ રેન્જની વિશાળ જગ્યા અને ઓછું એર ટ્રાફિક રી-એન્ટ્રી મિશન માટે આદર્શ છે. ઓસ્ટ્રેલિયન સ્પેસ એજન્સીએ પણ આ મિશનને મંજૂરી આપી છે, જે બંને દેશો વચ્ચે એરોસ્પેસ ક્ષેત્રે સહયોગને દર્શાવે છે.

શું આ ટેક્નોલોજી ગેમ-ચેન્જર છે?

અંતરિક્ષમાં દવા ઉત્પાદન ફાર્માસ્યુટિકલ ઉદ્યોગ માટે ક્રાંતિકારી સાબિત થઈ શકે છે. વધુ શુદ્ધ દવાઓથી ગંભીર રોગોની સારવાર સરળ અને અસરકારક બનશે. આ ઉપરાંત, વર્ડાના કેપ્સ્યૂલ્સનો ઉપયોગ હાઈપરસોનિક ટેક્નોલોજી ટેસ્ટિંગ માટે પણ થઈ રહ્યો છે, જે સંરક્ષણ ક્ષેત્રે મહત્વનું યોગદાન આપી શકે છે.

વર્ડા સ્પેસનું W-4 મિશન માત્ર દવા ઉત્પાદન જ નહીં, પરંતુ અંતરિક્ષ ઉદ્યોગના ભવિષ્યને પણ આકાર આપશે. જો આ મિશન સફળ થશે, તો આપણે એવા યુગમાં પ્રવેશીશું, જ્યાં અંતરિક્ષમાં બનેલી દવાઓ આપણા જીવનનો ભાગ બનશે. આ મિશનની સફળતા માટે દુનિયાભરની નજરો 21 જૂન, 2025 પર ટકેલી છે.

આ પણ વાંચો-ભારતનું સ્વપ્ન: 5જી પેઢીનું સ્ટેલ્થ ફાઇટર જેટ AMCA બનાવવા સરકારે ઉઠાવ્યું મોટું પગલું