Crypto Impact: વૈશ્વિક અર્થતંત્ર ઉપર ક્રિપ્ટોકરન્સીની અસર કેવી પડશે?
ક્રિપ્ટોકરન્સી એ ડિજિટલ અસ્ક્યામત છે જેનું સંચાલન ક્રિપ્ટોગ્રાફિક અલ્ગોરિધમ્સનાં માધ્યમે થાય છે. આજની તારીખમાં હજારો પ્રકારની ક્રિપ્ટોકરન્સી છે. સૌથી પ્રચલિત બિટકોઈન જ છે. આમાં સ્ટેબલકોઈન્સ પણ છે. આ એવી ક્રિપ્ટો છે જેનું મૂલ્ય કોઈ કરન્સી, ડેબ્ટ પેપર અથવા ગોલ્ડ જેવી કોમોડિટી સાથે સંકળાયેલુ હોય છે
ક્રિપ્ટોકરન્સીમાં બિટકોઈનને ફુગાવા સામે હેજિંગ સાધન તરીકે વાપરવામાં આવે છે.
ક્રિપ્ટોકરન્સી એ ડિજિટલ અસ્ક્યામત છે જેનું સંચાલન ક્રિપ્ટોગ્રાફિક અલ્ગોરિધમ્સનાં માધ્યમે થાય છે. આજની તારીખમાં હજારો પ્રકારની ક્રિપ્ટોકરન્સી છે. સૌથી પ્રચલિત બિટકોઈન જ છે. આમાં સ્ટેબલકોઈન્સ પણ છે. આ એવી ક્રિપ્ટો છે જેનું મૂલ્ય કોઈ કરન્સી, ડેબ્ટ પેપર અથવા ગોલ્ડ જેવી કોમોડિટી સાથે સંકળાયેલુ હોય છે.
વિશ્વમાં ખાસ કરીને વિકસિત દેશોમાં ક્રિપ્ટોકરન્સીનો વ્યાપ વધી રહ્યો છે. જ્યારે ક્રિપ્ટોકરન્સીનાં ભાવમાં ઘટાડો થાય છે ત્યારે ફિયર એન્ડ ગ્રીડ ઈન્ડેક્સમાં ઉછાળો આવે છે. આમ ક્રિપ્ટોકરન્સીમાં ભાવની વધઘટની અસર વધુને વધુ લોકો ઉપર પડી રહી છે. ક્રિપ્ટોકરન્સીમાં અંડરલાઈંગ બ્લોકચેઈન ટેકનોલોજીનો વિકાસ પણ ઝડપી ગતિએ થઈ રહ્યો છે અને તે એક અલગ ક્ષેત્ર તરીકે નોંધપાત્ર વિકસી રહ્યું છે. અહેવાલો છે કે ક્રિપ્ટોકરન્સી કરતા બ્લોકચેઈનની વૃદ્ધિ ભવિષ્યમાં અધિક થશે.
પરિણામે ક્રિપ્ટોકરન્સી આજની તારીખમાં વૈશ્વિક અર્થતંત્ર ઉપર અસર પાડવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. આ અસર સકારાત્મક પણ છે અને નકારાત્મક પણ છે. સકારાત્મક પાસા જોઈએ તો ક્રિપ્ટોકરન્સીની એક્સેસ સરળતાથી મેળવી શકાય છે. થર્ડ પાર્ટી જેમ કે બૅન્ક વિના પણ પેમેન્ટ થઈ શકે છે. હાલનાં સમયમાં જે નાણાકીય પ્રણાલી છે તે અસરકારક છે એમ કહી શકાય નહીં કારણ કે વિશ્વમાં 1.7 અબજ લોકો પાસે હજી બૅન્ક ખાતા નથી.
તેથી એક્સેસિબિલિટીના ટેકે ક્રિપ્ટોકરન્સીનો વૈશ્વિક નાણાકીય પ્રણાલીમાં સમાવેશ થઈ શકે છે. આજની તારીખમાં જે લોકો પાસે બૅન્ક ખાતા નથી તેમાંના ૫૦ ટકા લોકો પાસે એક ફોન તો હશે જ. તેથી ક્રિપ્ટોકરન્સીને નાણાકીય દૃષ્ટિએ એક સારો વિકલ્પ ગણી શકાય છે. પરિણામે અર્થતંત્ર માટે ક્રિપ્ટોકરન્સીનો યોગ્ય ઉપયોગ કરવામાં આવે તો તે શ્રેષ્ઠ છે એમ કહી શકાય.
બીજી બાજુ ક્રિપ્ટોકરન્સીમાં બિટકોઈનને ફુગાવા સામે હેજિંગ સાધન તરીકે વાપરવામાં આવે છે. બિટકોઈનની સપ્લાય મર્યાદિત છે અને તે ડિસેન્ટ્રલાઈઝ્ડ હોવાથી ઉપલબ્ધ બિટકોઈનનાં મૂલ્યમાં વધારો થતા રહેવાનો અંદાજ નિષ્ણાતો વ્યક્ત કરી રહ્યા છે.
પરંતુ આજની તારીખમાં ક્રિપ્ટોકરન્સી બજારમાં ઘટાડો થઈ રહ્યો છે અને ફુગાવો વધી રહ્યો છે તેથી ઘણા લોકોનાં મનમાં પ્રશ્ન છે કે બિટકોઈનને વધતા ફુગાવા સામે હેજ તરીકે ઉપયોગ કરી શકાય કે નહીં. બિટકોઈનની ‘માલિકી’ અને બિટકોઈનનો ‘વપરાશ’ એ ચર્ચાનો વિષય છે. ઘણા લોકો બિટકોઈનને રોકાણ માટેની અસ્ક્યામત તરીકે નહીં પરંતુ એક ફાઈનાન્સિયલ સાધન તરીકે તેનો ઉપયોગ કરવાને યોગ્ય ગણે છે.
સ્ટેબલકોઈનની વૃદ્ધિ પણ વિશ્વમાં ઝડપી ગતિએ થઈ રહી છે. પરંતુ રોકાણકારો બિટકોઈન અને ઈથેરિયમ પ્રત્યે જે વિશ્વાસ ધરાવે છે તેવો સ્ટેબલકોઈન માટે નથી. આ વર્ષે ટેરા પ્રકરણ બાદથી જ સ્ટેબલકોઈન માટેનો વિશ્વાસ ઓછો થયો છે. તેથી સ્ટેબલકોઈનને હેજિંગ તરીકે ગણવામાં આવતુ નથી. જે સ્ટેબલકોઈનને ફિઆટ કરન્સીનો ટેકો હોય તેની કામગીરી પણ સારી રહી નથી.
પરંતુ જે દેશોમાં ફુગાવો વધી રહ્યો છે ત્યાંના લોકો ક્રિપ્ટોકરન્સી વાપરવા માટે ઉત્સુક છે. વેનેઝ્યુએલા, લેબાનોન, તુર્કી, સુરીના અને આર્જેન્ટિનાનાં લોકો વધતા ફુગાવાને લીધે ક્રિપ્ટોથી ખરીદી-વેચાણ કરવા માગે છે. પરંતુ ક્રિપ્ટોકરન્સીને મોટા ભાગના લોકો અવગણે છે તેનું મુખ્ય કારણ સાયબર હેકિંગ છે.
ક્રિપ્ટોકરન્સીમાં હેકિંગનાં માધ્યમે કરોડો ડૉલરનું ધોવાણ થયુ છે. જે લોકોના નાણા સાયબર ક્રાઈમથી ચોરાયા હોય તેમને મદદ કરવા માટેની કોઈ જોગવાઈ નથી. તેથી ક્રિપ્ટોકરન્સી પ્રત્યે હજી વિશ્વાસ બેસતો નથી. વિકસિત દેશોની સરકારો ક્રિપ્ટોકરન્સીને નિયમનમાં લાવવા માટે ઘણા પ્રયત્નો કરી રહી છે પરંતુ હજી સુધી કોઈ માળખાને અંતિમ સ્વરૂપ આપી શક્યા નથી.