ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને જવાબ આપવા માટે ભારત 'ચીની પેંતરા'નો કરશે ઉપયોગ, શી જિનપિંગ પણ સમર્થન આપવા તૈયાર

India-China trade relations: ભારત અને ચીન વચ્ચે સરહદી તણાવમાં થોડો ઘટાડો થયા પછી, કેન્દ્ર સરકાર હવે બંને દેશો વચ્ચેના વેપાર સંબંધોને મજબૂત બનાવવાનું વિચારી રહી છે. અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ દ્વારા ભારત પર ટેરિફ ઘટાડવા માટે દબાણ લાવવામાં આવી રહ્યું છે, જેને ધ્યાનમાં રાખીને, નીતિ નિર્માતાઓ આ સમયને ભારત અને ચીન વચ્ચે આર્થિક સંબંધોને મજબૂત બનાવવાનો યોગ્ય સમય માને છે. એક અહેવાલ મુજબ, તેમનું માનવું છે કે ચીન સાથે વેપાર સંબંધોને સામાન્ય બનાવવાથી અમેરિકાને સ્પષ્ટ મેસેજ મળશે અને ટ્રમ્પ દ્વારા લાદવામાં આવેલા દબાણનો સામનો કરવામાં તે ખૂબ મદદ કરશે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, ભારત સરકારના વિવિધ વિભાગો વચ્ચે ચીન સાથે વેપાર અને રોકાણ પર લાદવામાં આવેલા કેટલાક નિયંત્રણોમાં છૂટછાટ આપવા માટે ચર્ચા ચાલી રહી છે. 2020માં ગાલવાન વેલીમાં ભારતીય અને ચીની સૈનિકો વચ્ચે થયેલી અથડામણ બાદ આ પ્રતિબંધો લાદવામાં આવ્યા હતા.

ઔદ્યોગિક ક્ષેત્ર તરફથી મળેલી માંગણીઓના આધારે, કેટલાક પ્રસ્તાવો પર ગંભીરતાથી વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે. આમાં ચીની નાગરિકો માટે વિઝા નિયમો હળવા કરવા, ચીની પ્રોડક્ટ્સ પર ટેરિફ અને નોન-ટેરિફ અવરોધો ઘટાડવા અને કેટલીક પ્રતિબંધિત ચાઇનીઝ એપ્લિકેશનોને ફરીથી મંજૂરી આપવાનો સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત, ચીની વિદ્વાનો માટે વિઝા આપવા અને બંને દેશો વચ્ચે હવાઈ સર્વિસ ફરી શરૂ કરવાની પણ યોજના બનાવવામાં આવી રહી છે. રોકાણની દ્રષ્ટિએ પણ, ભારત સરકાર હવે બેઇજિંગથી મૂડી પ્રવાહને મંજૂરી આપવાનું વિચારી રહી છે, જેથી બંને દેશો વચ્ચે વધતી જતી વેપાર ખાધને સંતુલિત કરી શકાય. હાલમાં, ભારતની નીતિ મુજબ, ભારત સાથે જમીન સરહદ ધરાવતા દેશોના રોકાણ માટે સરકારની મંજૂરી જરૂરી છે.

અમેરિકાને મેસેજ મોકલવાની સ્ટ્રેટેજી

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, કેટલાક ભારતીય સરકારી અધિકારીઓ માને છે કે ચીન સાથે વેપાર સંબંધોને સામાન્ય બનાવવા તરફ પગલાં લેવાથી અમેરિકાને સંકેત મળી શકે છે. ચીન સાથેના વેપાર પ્રતિબંધો હળવા કરીને, સરકાર બતાવવા માંગે છે કે ભારત તેની ટ્રેડ પોલીસી અંગે સ્વતંત્ર નિર્ણયો લેવા સક્ષમ છે. આ નાણાકીય વર્ષની શરૂઆતમાં નાણા મંત્રાલયે વેપાર પ્રતિબંધોમાં કેટલીક છૂટછાટ આપવાની તરફેણમાં એક પ્રેઝન્ટેશન પણ આપ્યું હતું. કોમર્સ મિનિસ્ટ્રીના અધિકારીઓનું કહેવું છે કે ચીનથી આવતા પ્રોડક્ટ્સ પર ફરજિયાત BIS પ્રમાણપત્ર અને ગુણવત્તા નિયંત્રણ આદેશો (QCO) પર પણ વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે.

એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે વેપાર સંબંધો પુનઃસ્થાપિત કરવા ખૂબ જ જરૂરી બની ગયા છે, ખાસ કરીને ટ્રમ્પના રાષ્ટ્રપતિ પદ પછીના સમયગાળામાં. નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગો દ્વારા વેપાર અને બિન-વેપાર અવરોધો દૂર કરવાની માંગ પહેલાથી જ કરવામાં આવી રહી હતી. આ ઉપરાંત, ભારતમાં કામ કરવા માટે ચીની ટેકનિશિયન અને માળખાગત પ્રોજેક્ટ્સમાં સામેલ કામદારોને વિઝા નિયમોમાં થોડી રાહત આપવા અંગે પણ ચર્ચા થઈ રહી છે.

ચીન પણ વેપાર ફરી શરૂ કરવા આતુર

સૂત્રો કહે છે કે ચીન પણ ભારત સાથે વેપાર પુનઃસ્થાપિત કરવા આતુર છે. ભારતની વધતી જતી વેપાર ખાધને ધ્યાનમાં રાખીને, ચીને ભારતીય બજારમાં ચીની કંપનીઓના રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. ચીન સાથે ભારતની વ્યાપાર ખાધ 2023 સુધીમાં 83 બિલિયન ડોલરથી વધુ થઈ શકે છે. ભારત મુખ્યત્વે પ્રાથમિક પ્રોડક્ટ્સ ચીનમાં નિકાસ કરે છે, જ્યારે ચીનથી આયાત કરાયેલા માલમાં ભારતીય બજારમાં સ્પર્ધાત્મકતાનો અભાવ છે.

ડિસ્કાઉન્ટ ધીમે ધીમે આપવામાં આવશે

ભારત સરકારના એક વરિષ્ઠ અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર, ચીન સાથેના વેપાર પ્રતિબંધો ધીમે ધીમે હળવા થઈ શકે છે, જેનાથી ચીની કંપનીઓ ભારતમાં રોકાણ કરી શકશે. જોકે, સરકાર ખાતરી કરશે કે ચીની કંપનીઓની ભાગીદારી ભારતીય કંપનીઓ સાથે ભાગીદારીમાં હોય અને તેમાં ચીનનો હિસ્સો લઘુમતી હોવો જોઈએ.

અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે સંતુલન જાળવવાનો પ્રયાસ

આર્થિક સર્વેક્ષણ 2023-24માં ચીન તરફથી રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવા અને તૈયાર માલની આયાતને નિરુત્સાહિત કરવાની પણ ભલામણ કરવામાં આવી હતી. એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે ચીનથી સસ્તા પ્રોડક્ટ્સનો પ્રવાહ સ્થાનિક ઉદ્યોગને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે, પરંતુ ભારતમાં મોટા પાયે ઉત્પાદન ક્ષમતા ન ધરાવતા પ્રોડક્ટ્સ માટે આયાતને મંજૂરી આપવી જોઈએ.

આ પણ વાંચો- જૂની ટેક્સ રિઝીમ vs નવી ટેક્સ વ્યવસ્થા, 1 એપ્રિલથી તમારા માટે કઈ રહેશે શ્રેષ્ઠ? અહીં સમજો