ડિજિટલ પેમેન્ટ સુરક્ષા વધારવા માટે RBIએ એક નવો નિયમ કર્યો લાગુ, 1 એપ્રિલ, 2026થી બનશે ફરજિયાત

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ ડિજિટલ વ્યવહારોને વધુ સુરક્ષિત બનાવવા માટે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. આ પહેલ હેઠળ, 1 એપ્રિલ, 2026 થી તમામ ડિજિટલ ચુકવણીઓ માટે ટુ-ફેક્ટર ઓથેન્ટિકેશન (2FA) ફરજિયાત બનશે. આમાં પાસવર્ડ, OTP, બાયોમેટ્રિક્સ અને હાર્ડવેર ટોકન્સ જેવા વિકલ્પોનો સમાવેશ થશે જેથી ઓનલાઈન છેતરપિંડી સામે સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરી શકાય.

આ નવા નિયમનનો હેતુ ઓનલાઈન છેતરપિંડીથી યુઝર્સને બચાવવાનો છે, ખાસ કરીને ફિશિંગ અને સિમ સ્વેપિંગ જેવા છેતરપિંડીના જોખમને ઘટાડવાનો છે. અત્યાર સુધી, ભારતમાં મુખ્યત્વે SMS-આધારિત OTP નો ઉપયોગ થતો હતો, પરંતુ આ ટેકનોલોજીકલ પરિવર્તન સાથે, RBI એ બાયોમેટ્રિક્સ, ડિવાઇસ-નેટિવ ફીચર્સ અને ટોકનાઇઝેશન જેવી આધુનિક પદ્ધતિઓ અપનાવવા પર ભાર મૂક્યો છે.

RBI એ જણાવ્યું છે કે દરેક વ્યવહાર માટે ઓછામાં ઓછી એક ચકાસણી પદ્ધતિ ગતિશીલ હોવી જોઈએ, એટલે કે તે ચોક્કસ વ્યવહાર માટે અનન્ય અને માન્ય હોવી જોઈએ. વધુમાં, ચુકવણી જારીકર્તા પ્રમાણીકરણ નિયમોનું પાલન ન કરવાને કારણે ગ્રાહકને થયેલા કોઈપણ નુકસાન માટે સંપૂર્ણ વળતર આપવા માટે જવાબદાર રહેશે.

વધુમાં, RBI માર્ગદર્શિકા અનુસાર, ચોક્કસ કિસ્સાઓમાં જોખમ-આધારિત ચકાસણી હાથ ધરવામાં આવી શકે છે, જ્યાં યુઝર્સના વર્તન, ઉપકરણ અથવા સ્થાનના આધારે વધારાના સુરક્ષા પગલાં લાગુ કરવામાં આવશે. ભારતની ડિજિટલ ચુકવણી પ્રણાલીને વધુ સુરક્ષિત, વિશ્વસનીય અને યુઝર્સ-મૈત્રીપૂર્ણ બનાવવા માટે આ નિયમ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું માનવામાં આવે છે.