બ્રાઝિલમાં G-20 સમિટ દરમિયાન ભારત અને ચીનના વિદેશ મંત્રીઓ મળ્યા હતા. બેઠક દરમિયાન તેમણે કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા શરૂ કરવાની વાત પણ કરી હતી. આ યાત્રા છેલ્લે 2019માં યોજાઈ હતી અને ત્યારથી કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા બંધ છે.
શું ફરી શરૂ થશે કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા? કોવિડમાં થઈ હતી બંધ, હવે G20માં ભારત-ચીનની બેઠકે જગાવી આશા
બ્રાઝિલમાં G-20 કોન્ફરન્સ દરમિયાન ભારત અને ચીનના વિદેશ મંત્રીઓની મુલાકાત થઈ હતી. બંને દેશો વચ્ચે કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા ફરી શરૂ કરવા પર વાતચીત થઈ હતી. આ યાત્રા 2019થી બંધ છે. કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા માત્ર ધાર્મિક મહત્વ જ નહીં પરંતુ સરહદી વિસ્તારના લોકો માટે આજીવિકાનું સાધન પણ છે.
MoneyControl Newsઅપડેટેડ Nov 21, 2024 પર 4:44 PM
શા માટે મહત્વની?
કૈલાશ માનસરોવર તિબેટમાં છે અને હિન્દુઓ માટે મુખ્ય ધાર્મિક સ્થળ માનવામાં આવે છે. પરંપરાગત રીતે કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા ઉત્તરાખંડના ધારચુલા થઈને લિપુલેખ પાસ કરીને નીકળતી રહી છે. પરંતુ બાદમાં સિક્કિમથી નાથુલા પાસ કરીને કૈલાશ માનસરોવર પહોંચવાનો માર્ગ ખોલવામાં આવ્યો હતો. છેલ્લી વખત આ યાત્રા વર્ષ 2019માં થઈ હતી. તે પછી કોવિડને કારણે તે બંધ થઈ ગયું. કોવિડ સમાપ્ત થાય તે પહેલાં જ, પૂર્વ લદ્દાખમાં LAC પર ભારત અને ચીન વચ્ચે મડાગાંઠ શરૂ થઈ અને ભારત અને ચીન વચ્ચેના સંબંધો બગડ્યા. આવી સ્થિતિમાં ફરી મુસાફરી કરવાનો પ્રશ્ન જ નહોતો.
પ્રવાસની સાથે આજીવિકા પણ
કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા માત્ર ધાર્મિક આસ્થા સાથે જોડાયેલી નથી પરંતુ તે ભારત-ચીન સરહદી વિસ્તારમાં રહેતા લોકો માટે આજીવિકાનું સાધન પણ હતી. ધારચુલા ટાઉન અને વ્યાસ ખીણના સાત ગામો લિપુલેખ પાસ દ્વારા કૈલાશ માનસરોવર યાત્રાના માર્ગ પર આવેલા છે. પ્રવાસ દરમિયાન અહીંના લોકો આખા વર્ષની આવક મેળવતા હતા. પરંતુ મુસાફરી બંધ થવાને કારણે તેમની આજીવિકાનું સંકટ વધી ગયું હતું. હવે અહીંના લોકોને આશા છે કે જૂના સારા દિવસો પાછા આવશે.
મુસાફરી અને વ્યવસાય
કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા દરમિયાન જૂનથી ઓક્ટોબર દરમિયાન ભારત અને ચીન વચ્ચે વેપાર પણ થયો હતો. સરહદી વિસ્તારની દારમા ખીણમાં રહેતી સુધા બોહરા કહે છે કે અમે તિબેટના તકલાકોટ બજારમાં જઈને વેપાર કરતા હતા. સ્થાનિક વહીવટીતંત્ર આ વેપાર માટે પાસ આપે છે. દરમા ખીણના 14 ગામો, વ્યાસ ખીણના 7 ગામો, ચૌડાના 14 ગામો અને જોહર ખીણના 12 ગામોના લોકો આ વેપાર પર નિર્ભર હતા. ભારતીય વેપારીઓ તકલાકોટ મંડીમાં બ્યુટી પ્રોડક્ટ્સ, સુગર કેન્ડી, તમાકુ વગેરે વેચતા હતા અને ત્યાંથી ઊન, ધાબળા, યાક પૂંછડીઓ, જેકેટ્સ, શૂઝ વગેરે ખરીદતા હતા. જે ભારતીય બજારમાં સારા ભાવે વેચાય છે.
દર વર્ષે લગભગ 20 કરોડ રૂપિયાનો વેપાર એકલા આ માર્ગ પરથી થતો હતો. ચીનમાંથી આયાત વધુ અને નિકાસ ઓછી હતી. તેણી કહે છે કે જ્યારે છેલ્લો વેપાર 2019 માં થયો હતો, ત્યારે ભારતીય વેપારીઓનો લગભગ 5 કરોડ રૂપિયાનો માલ તિબેટીયન માર્કેટમાં સ્ટોરમાં રહ્યો હતો. તેણી કહે છે કે વેપારીઓ આ મુદ્દો સતત ઉઠાવી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે હવે આશા છે કે જો યાત્રા શરૂ થશે તો વેપાર પણ શરૂ થશે.
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.