મોબાઈલ-ટેબલેટ ખરીદનારાઓ માટે રિપેર સ્કોરની સુવિધા, મળશે રિપેરની સંભાવનાની પૂર્વ જાણકારી

મોબાઈલ ફોન અને ટેબલેટ ખરીદનારા ગ્રાહકો માટે એક મહત્વપૂર્ણ અને ઉપયોગી સમાચાર છે. હવે ગ્રાહકોને કોઈપણ બ્રાન્ડનો સ્માર્ટફોન કે ટેબલેટ ખરીદતા પહેલા એ જાણકારી મળશે કે ખરીદેલું ઉપકરણ ખરાબ થાય તો તેનું રિપેર શક્ય બનશે કે નહીં, અને જો રિપેર શક્ય હશે તો તેનું સફળતાપૂર્વક રિપેર થવાની સંભાવના કેટલા ટકા છે. આ સુવિધા ભારત સરકાર દ્વારા ગઠિત એક ખાસ સમિતિની ભલામણોના આધારે શરૂ થવા જઈ રહી છે.

રિપેરેબિલિટી ઈન્ડેક્સની ભલામણ

સરકારે ગઠિત સમિતિએ સૂચન કર્યું છે કે ઈલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણોનું ઉત્પાદન કરતી કંપનીઓએ તેમના ઉત્પાદનો પર 'રિપેરેબિલિટી ઈન્ડેક્સ' (Repairability Index) જાહેર કરવું જોઈએ. આ ઈન્ડેક્સ ગ્રાહકોને ઉપકરણની રિપેર થવાની સંભાવના અને તેની ગુણવત્તા વિશે સ્પષ્ટ માહિતી આપશે. સમિતિના જણાવ્યા અનુસાર, ઉત્પાદક કંપનીઓએ આ ઈન્ડેક્સના આધારે તેમના ઉપકરણોને રેટિંગ આપવું પડશે, જેથી ગ્રાહકોને ખરીદી પહેલાં જ ઉપકરણની રિપેર ક્ષમતા વિશે જાણકારી મળી શકે.

આ સમિતિએ ગ્રાહક બાબતોના સચિવ નિધિ ખરેને પોતાનો અહેવાલ સોંપી દીધો છે. નોંધનીય છે કે હાલમાં સ્માર્ટફોન અને ટેબલેટના રિપેર દરમિયાન ગ્રાહકોને અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે, જેમ કે સ્પેર પાર્ટ્સની અછત, રિપેરની ઊંચી કિંમત અને ટેકનિકલ મુશ્કેલીઓ.

ગ્રાહક બાબતોના સચિવ નિધિ ખરેએ જણાવ્યું હતું કે મંત્રાલય સમિતિની ભલામણોની સમીક્ષા કરશે અને તેના આધારે યોગ્ય દિશાનિર્દેશો જારી કરવામાં આવશે. આ સમિતિનું ગઠન સપ્ટેમ્બર 2024માં ગ્રાહક બાબતોના વધારાના સચિવ ભરત ખેડાની અધ્યક્ષતામાં કરવામાં આવ્યું હતું. સમિતિએ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે મૂળ ઉપકરણ ઉત્પાદકો (OEMs) એ કોઈ વધારાના નિયમનકારી બોજ વિના, પ્રમાણભૂત મૂલ્યાંકન માપદંડોના આધારે રિપેરેબિલિટી ઈન્ડેક્સ જાહેર કરવું પડશે.

QR કોડ દ્વારા માહિતી પ્રદર્શન

સમિતિએ વધુમાં સૂચન કર્યું છે કે રિપેરેબિલિટી ઈન્ડેક્સને દુકાનો, ઈ-કોમર્સ પ્લેટફોર્મ્સ અને ઉત્પાદનો પર ક્યૂઆર કોડના રૂપમાં પ્રદર્શિત કરવું જોઈએ. આનાથી ગ્રાહકો માટે માહિતી મેળવવી વધુ સરળ અને અનુકૂળ બનશે. સમિતિની ભલામણો વૈશ્વિક શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓને ધ્યાનમાં રાખીને તૈયાર કરવામાં આવી છે, જે ઉદ્યોગમાં નવીનતા અને વ્યવસાયની સરળતાને પ્રોત્સાહન આપશે, સાથે જ ગ્રાહકોના હિતોનું પણ રક્ષણ કરશે.

ગ્રાહકો માટે શું ફાયદો?

પૂર્વ જાણકારી: ઉપકરણ ખરીદતા પહેલા તેની રિપેર ક્ષમતા વિશે સ્પષ્ટ માહિતી મળશે.

પારદર્શિતા: ઉત્પાદકો દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલ રેટિંગથી ગ્રાહકોનો ભરોસો વધશે.

રિપેરની સરળતા: રિપેર પ્રક્રિયા વધુ સરળ અને સસ્તી બનશે, કારણ કે ઉત્પાદકોને રિપેર-ફ્રેન્ડલી ડિઝાઈન પર ધ્યાન આપવું પડશે.

અનુકૂળ માહિતી: ક્યૂઆર કોડ દ્વારા ગ્રાહકો ઝડપથી અને સરળતાથી રિપેરેબિલિટી ઈન્ડેક્સની વિગતો મેળવી શકશે.

ઉદ્યોગ પર અસર

આ નવી નીતિનો ઉદ્દેશ ગ્રાહકોની સુવિધા વધારવાની સાથે ઈલેક્ટ્રોનિક ઉદ્યોગમાં પારદર્શિતા અને જવાબદારીને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. ઉત્પાદકોને તેમના ઉત્પાદનોની ડિઝાઈન અને ઉત્પાદન પ્રક્રિયામાં રિપેર ક્ષમતાને પ્રાથમિકતા આપવી પડશે, જે લાંબા ગાળે ઉદ્યોગની ટકાઉપણું અને ગ્રાહક સંતોષમાં વધારો કરશે.

આ પણ વાંચો- વર્લ્ડ ઇકોનોમિક આઉટલુક: ભારત 2025માં વિશ્વની ચોથી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનશે, 2028માં પહોંચશે ત્રીજા સ્થાને