ઘણી વખત આપણે લોકોના મોઢેથી સાંભળીએ છીએ, “બસ 10 કરોડ રૂપિયા મળી જાય તો જીવન સેટ!” કદાચ આપણે પોતે પણ ક્યારેક એવું વિચાર્યું હશે કે એક મોટી રકમ મળી જાય તો જીવન સુધરી જશે. પરંતુ શું ખરેખર જીવનને ‘સેટ’ કરવા એટલે કે ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમ (નાણાકીય સ્વતંત્રતા) મેળવવા માટે 10 કરોડ કે 50 કરોડ જેવી મોટી રકમ જરૂરી છે? આ સવાલ દાયકાઓથી ચર્ચામાં છે અને ભવિષ્યમાં પણ ચર્ચા ચાલુ રહેવાની શક્યતા છે. આવો, જાણીએ ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમનો અર્થ શું છે અને તેના માટે ખરેખર કેટલા પૈસાની જરૂર પડે છે.
10 કરોડ મળે તો જીવન સેટ, પણ શું ખરેખર સુધરી જશે જિંદગી? જાણો ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમ માટે જોઈએ કેટલા રૂપિયા
આથી ફક્ત બચત કરવી પૂરતું નથી. તમારે સમજદારીભર્યું રોકાણ (smart investment) પણ કરવું પડશે. એવા વિકલ્પોમાં રોકાણ કરવું જોઈએ જે ઓછામાં ઓછા ફુગાવાના દર જેટલું કે તેનાથી વધુ વળતર આપે. જો તમે યોગ્ય રીતે રોકાણ કરો છો, તો 6-7%નું વળતર મેળવવું શક્ય છે.
MoneyControl Newsઅપડેટેડ Apr 20, 2025 પર 5:14 PM
ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમ એટલે શું?
ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમનો સીધો અર્થ એ છે કે જો તમે નોકરી કરતા હો અને વહેલા નિવૃત્ત થવા માગતા હો, તો તમારે હાલની લાઇફ સ્ટાઇલ જાળવી રાખવા માટે કેટલી બચતની જરૂર પડશે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, એવી નાણાકીય સ્થિતિ જેમાં તમે નોકરી કે વ્યવસાય વિના, તમારી શરતો પર, શાંતિથી અને તણાવમુક્ત જીવન જીવી શકો.
ફક્ત બચત પૂરતી નથી
આજે તમે જે બચત કરો છો, તેની કિંમત સમય જતાં ઘટતી જાય છે. આનું સૌથી મોટું કારણ છે ફુગાવો (inflation). છેલ્લા 20 વર્ષના આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો ભારતમાં ફુગાવાનો દર સરેરાશ 5-6% રહ્યો છે. સરળ શબ્દોમાં, આજે બચાવેલા 1 લાખ રૂપિયાની ખરીદશક્તિ 10-15 વર્ષ પછી ઘણી ઓછી થઈ જશે.
આથી ફક્ત બચત કરવી પૂરતું નથી. તમારે સમજદારીભર્યું રોકાણ (smart investment) પણ કરવું પડશે. એવા વિકલ્પોમાં રોકાણ કરવું જોઈએ જે ઓછામાં ઓછા ફુગાવાના દર જેટલું કે તેનાથી વધુ વળતર આપે. જો તમે યોગ્ય રીતે રોકાણ કરો છો, તો 6-7%નું વળતર મેળવવું શક્ય છે.
ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમ માટે કેટલા રૂપિયા જોઈએ?
આ મુદ્દે વ્યક્તિગત નાણાકીય નિષ્ણાત અને ‘ધ ફાઇનાન્શિયલ મૉલ’ના સીઈઓ નીરજ ચૌહાણ કહે છે, “ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમનો અર્થ એ નથી કે તમારી પાસે કેટલા પૈસા છે. તેનો અર્થ એ છે કે તમારે તમારી શરતો પર, શાંતિથી, આરામથી અને તણાવ વિના જીવન જીવવા માટે કેટલા પૈસાની જરૂર છે.”
તેઓ ઉમેરે છે, “આપણામાંથી ઘણા લોકો માને છે કે ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમ એટલે 10 કરોડ, 20 કરોડ કે 50 કરોડ રૂપિયા જેવી મોટી રકમ. પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે તમને ખરેખર કેટલા પૈસાની જરૂર છે?”
ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમનો ફોર્મ્યુલા
નીરજ ચૌહાણ ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમના ખ્યાલને સમજાવતા કહે છે, “ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમ એ એવી રકમ છે જેનાથી તમે નોકરી કે કામ કર્યા વિના આખી જિંદગીની જરૂરિયાતો પૂરી કરી શકો. આ રકમ શોધવાનો એક સરળ ફોર્મ્યુલો છે:
તમારો વાર્ષિક ખર્ચ × 25.”
આ ફોર્મ્યુલો 4% નિયમ (4% Rule) પર આધારિત છે. આ નિયમનો અર્થ એ છે કે જો તમે સમજદારીથી રોકાણ કર્યું હોય, તો તમે દર વર્ષે તમારી રોકાણની રકમમાંથી 4% ઉપાડી શકો છો અને તેમ છતાં તમારું મૂડી ઘટશે નહીં.
ઉદાહરણ: જો તમારો માસિક ખર્ચ 1 લાખ રૂપિયા છે, તો તમારો વાર્ષિક ખર્ચ થાય 12 લાખ રૂપિયા. આ હિસાબે તમારું ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમ નંબર હશે:
12 લાખ × 25 = 3 કરોડ રૂપિયા.
આનો અર્થ એ થયો કે જો તમે 3 કરોડ રૂપિયાનું સમજદારીભર્યું રોકાણ કરો, તો તમે દર વર્ષે 12 લાખ રૂપિયા (દર મહિને 1 લાખ) આરામથી ઉપાડી શકો છો, અને તમારી મૂડી પણ સુરક્ષિત રહેશે.
10 કરોડની જરૂર નથી!
આ ફોર્મ્યુલા દર્શાવે છે કે ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમ મેળવવા માટે 10 કરોડ કે તેનાથી વધુ રકમની જરૂર હોતી નથી. તમારા વર્તમાન ખર્ચ અને લાઇફ સ્ટાઇલના આધારે આ રકમ ઘણી ઓછી હોઈ શકે છે. જો તમે ફુગાવાને ધ્યાનમાં રાખીને યોગ્ય રોકાણ કરો, તો તમે ઓછી રકમમાં પણ નાણાકીય સ્વતંત્રતા હાંસલ કરી શકો છો.
શું કરવું જોઈએ?
ખર્ચનું આયોજન: તમારા માસિક અને વાર્ષિક ખર્ચની ગણતરી કરો.
સમજદાર રોકાણ: શેરબજાર, મ્યુચ્યુઅલ ફંડ, ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ કે અન્ય વિકલ્પોમાં રોકાણ કરો, જે ફુગાવાના દરથી વધુ વળતર આપે.
લાંબા ગાળાનું વિઝન: રોકાણની યોજના એવી બનાવો કે તે 20-30 વર્ષ સુધી ટકી રહે.
ફાઇનાન્શિયલ ફ્રીડમ એ માત્ર પૈસાની વાત નથી, પરંતુ તમારી લાઇફ સ્ટાઇલ, આયોજન અને નાણાકીય શિસ્તનું પરિણામ છે. તો આજથી જ તમારા ખર્ચ અને રોકાણનું આયોજન શરૂ કરો, કારણ કે જીવન ‘સેટ’ કરવા માટે 10 કરોડની નહીં, પરંતુ સમજદારીની જરૂર છે!
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.