રેપો રેટ એ એવો દર છે જેના પર આરબીઆઈ કોમર્શિયલ બેન્કોને સરકારી સિક્યોરિટીઝના બદલામાં ટૂંકા ગાળાનું ધિરાણ આપે છે. હાલમાં આ દર 6.25 ટકા છે. જો રેપો રેટ ઘટે છે, તો બેન્કોને ઓછા ખર્ચે નાણાં મળે છે, જેનો ફાયદો તેઓ ગ્રાહકોને ઓછા વ્યાજ દરે લોન આપીને પહોંચાડે છે.
આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં આરબીઆઈની મોનેટરી પોલિસી કમિટીએ રેપો રેટમાં 0.25 ટકાનો ઘટાડો કરીને તેને 6.25 ટકા પર લાવ્યો હતો
ભારતીય રિઝર્વ બેન્ક (આરબીઆઈ) આગામી સપ્તાહે રેપો રેટ અંગે મહત્વનો નિર્ણય લેવા જઈ રહી છે, જેની સીધી અસર પર્સનલ લોન, હોમ લોન અને કાર લોનના વ્યાજ દરો પર પડી શકે છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે આરબીઆઈ રેપો રેટમાં ઘટાડો કરી શકે છે, જેનાથી બેન્કોને સસ્તું ધિરાણ મળશે અને ગ્રાહકોને પણ ઓછા વ્યાજ દરે લોન મળવાનો લાભ થશે.
રેપો રેટમાં ઘટાડાની શક્યતા
આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં આરબીઆઈની મોનેટરી પોલિસી કમિટીએ રેપો રેટમાં 0.25 ટકાનો ઘટાડો કરીને તેને 6.25 ટકા પર લાવ્યો હતો, જે છેલ્લાં 5 વર્ષમાં પ્રથમ ઘટાડો હતો. સિટીબેન્કના તાજા અંદાજ મુજબ, આરબીઆઈ 7થી 9 એપ્રિલ દરમિયાન યોજાનારી આગામી બેઠકમાં વધુ 0.25 ટકાનો ઘટાડો કરી શકે છે. આ ઉપરાંત, બેન્ક ઓફ અમેરિકાના ગ્લોબલ રિસર્ચનું અનુમાન છે કે 2025ના અંત સુધીમાં રેપો રેટ 5.5 ટકા સુધી પહોંચી શકે છે. આનો અર્થ એ થયો કે આ વર્ષે કુલ 1 ટકા (100 બેસિસ પોઈન્ટ)નો ઘટાડો થઈ શકે છે, જેમાં ફેબ્રુઆરીનો 0.25 ટકાનો ઘટાડો પણ સામેલ છે.
રેપો રેટ શું છે?
રેપો રેટ એ એવો દર છે જેના પર આરબીઆઈ કોમર્શિયલ બેન્કોને સરકારી સિક્યોરિટીઝના બદલામાં ટૂંકા ગાળાનું ધિરાણ આપે છે. હાલમાં આ દર 6.25 ટકા છે. જો રેપો રેટ ઘટે છે, તો બેન્કોને ઓછા ખર્ચે નાણાં મળે છે, જેનો ફાયદો તેઓ ગ્રાહકોને ઓછા વ્યાજ દરે લોન આપીને પહોંચાડે છે.
ગ્રાહકોને કેવી રીતે ફાયદો થશે?
બેન્કોને જે ખર્ચે નાણાં મળે છે, તેમાં રેપો રેટની મોટી ભૂમિકા હોય છે. રેપો રેટ ઊંચો હોય તો બેન્કોનો ખર્ચ વધે છે, અને ઓછો હોય તો ખર્ચ ઘટે છે. જો આરબીઆઈ રેપો રેટમાં કાપ મૂકે, તો બેન્કો સસ્તી લોન આપી શકશે. આનાથી હોમ લોન, કાર લોન અને પર્સનલ લોનની ઈએમઆઈમાં ઘટાડો થશે, જે ગ્રાહકો માટે મોટી રાહત બનશે.
નિષ્ણાતોનું મંતવ્ય
નિષ્ણાતોના જણાવ્યા પ્રમાણે, નીચા ફુગાવા અને નિયંત્રિત ભાવ દબાણને જોતાં આરબીઆઈ પાસે રેપો રેટ ઘટાડવાની પૂરતી ગુંજાઈશ છે. જો આ ઘટાડો થશે, તો લોનના વ્યાજ દરોમાં નોંધપાત્ર રાહત જોવા મળશે, જે આર્થિક વૃદ્ધિને પણ વેગ આપશે. આગામી નિર્ણય પર બજારની નજર રહેશે, કારણ કે આનાથી લોન લેનારા ગ્રાહકોની સાથે બેન્કિંગ ક્ષેત્ર પર પણ ઊંડી અસર પડશે.