One State One RRB scheme: 15 ક્ષેત્રીય ગ્રામીણ બેન્કોનું થશે વિલય, સરકાર લાવી રહી છે 'એક રાજ્ય-એક RRB' સ્કીમ

One State One RRB scheme: નાણા મંત્રાલય ટૂંક સમયમાં ક્ષેત્રીય ગ્રામીણ બેન્કો (RRB)ની કાર્યક્ષમતા અને ખર્ચમાં સુધારો લાવવા માટે 'એક રાજ્ય-એક RRB' યોજના શરૂ કરવા જઈ રહ્યું છે. આ યોજના હેઠળ 43 RRBનું સમેકન કરીને તેમની સંખ્યા 28 સુધી લાવવામાં આવશે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, સમેકનનું મોટાભાગનું કામ પૂર્ણ થઈ ગયું છે અને ટૂંક સમયમાં ચોથો તબક્કો શરૂ થશે. અત્યાર સુધીમાં સમેકનના ત્રણ તબક્કા પૂર્ણ થઈ ચૂક્યા છે. આ યોજના હેઠળ વિવિધ રાજ્યોમાં આવેલી 15 RRBનું વિલય કરવામાં આવશે.

કયા રાજ્યોની બેન્કોનું થશે વિલય?

જે રાજ્યોની RRBનું વિલય થવાનું છે તેમાં આંધ્ર પ્રદેશ (4), ઉત્તર પ્રદેશ અને પશ્ચિમ બંગાળ (ત્રણ-ત્રણ), તેમજ બિહાર, ગુજરાત, જમ્મુ-કાશ્મીર, કર્ણાટક, મધ્ય પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, ઓડિશા અને રાજસ્થાન (બે-બે)નો સમાવેશ થાય છે. તેલંગાણાના કિસ્સામાં આંધ્ર પ્રદેશ ગ્રામીણ વિકાસ બેન્ક (APGVB)ની સંપત્તિ અને જવાબદારીઓના વિભાજન સંબંધિત મુદ્દો હલ થઈ ગયો છે.

RRBની સ્થિતિમાં સુધારો

નાણાકીય વર્ષ 2021-22 RRB માટે મહત્ત્વનું રહ્યું હતું, જ્યારે કેન્દ્ર સરકારે વિકાસ મૂડી માટે બે વર્ષમાં 5,445 કરોડ રૂપિયા રોકવાનો નિર્ણય લીધો હતો. નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં RRBનું પ્રદર્શન સુધર્યું અને તેમણે 7,571 કરોડ રૂપિયાનો અત્યાર સુધીનો સૌથી વધુ સમેકિત ચોખ્ખો નફો નોંધાવ્યો. આ ઉપરાંત, તેમનું સમેકિત મૂડી પર્યાપ્તતા ગુણોત્તર 14.2 ટકાના રેકોર્ડ ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચ્યું હતું.

196થી ઘટીને 43 રહી ગયા ગ્રામીણ બેન્કો

કેન્દ્ર સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2004-05થી RRBના માળખાકીય સમેકનની શરૂઆત કરી હતી, જેના પરિણામે 2020-21 સુધીમાં તેમની સંખ્યા 196થી ઘટીને 43 થઈ ગઈ. ક્ષેત્રીય ગ્રામીણ બેન્કોની સ્થાપના RRB અધિનિયમ, 1976 હેઠળ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં નાના ખેડૂતો, ખેતમજૂરો અને કારીગરોને ધિરાણ તેમજ અન્ય સુવિધાઓ પૂરી પાડવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે કરવામાં આવી હતી. આ યોજના ગ્રામીણ બેન્કોની કાર્યક્ષમતા વધારવા અને ખર્ચ ઘટાડવા માટેનું મહત્ત્વનું પગલું સાબિત થશે તેવી આશા વ્યક્ત કરવામાં આવી રહી છે.