Indian Economy: જ્યાં એક તરફ દુનિયાભરની રેટિંગ એજન્સીઓ ભારતીય અર્થવ્યવસ્થામાં પોતાનો વિશ્વાસ જાળવી રહી છે, તો બીજી તરફ જાણીતા અર્થશાસ્ત્રીઓ પણ તેને નંબર-1 ગણાવી રહ્યાં છે. કોરોના મહામારી પછી આર્થિક રિકવરીના મામલે ભારતે સૌને આશ્ચર્યચકિત કર્યા છે.
Indian Economy: US, ચીન અને રશિયા જોતા જ રહી ગયા, ભારતે આર્થિક ક્ષેત્રે કરી કમાલ, જાણો કેવી રીતે બન્યું નંબર-1
India GDP: કોરોના મહામારી બાદ ભારતે આર્થિક રિકવરીમાં US, ચીન અને રશિયા સહિત દુનિયાની મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓને પાછળ છોડી દીધી છે. હાર્વર્ડના અર્થશાસ્ત્રી જેસન ફરમેનના રિપોર્ટ અને વૈશ્વિક એજન્સીઓના અનુમાનો મુજબ, ભારત 2025 સુધીમાં 5% વૃદ્ધિ સાથે અગ્રણી રહેશે. જાણો આ અનોખી સફળતા પાછળના કારણો.
MoneyControl Newsઅપડેટેડ Nov 24, 2025 પર 12:27 PM
ભારત દુનિયામાં સૌથી ઝડપથી વિકસતી અર્થવ્યવસ્થાઓમાં ટોચ પર છે અને વિશ્વ બેંકથી લઈને IMF (આંતરરાષ્ટ્રીય નાણા ભંડોળ) સુધીની તમામ એજન્સીઓએ આ વાતનો સ્વીકાર કર્યો છે. હવે હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીના જાણીતા અર્થશાસ્ત્રી જેસન ફરમેને એક ચાર્ટ શેર કર્યો છે, જે દેશની અર્થવ્યવસ્થાની ઝડપી ગતિનું સ્પષ્ટ ચિત્ર રજૂ કરે છે. આ દર્શાવે છે કે કોરોના મહામારી દરમિયાન અમેરિકા, ચીન અને રશિયા જેવા મોટા દેશો આર્થિક સંકટ સામે ઝઝૂમતા રહ્યા, જ્યારે ભારતે કમાલ કરી અને ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાએ જબરદસ્ત રિકવરી દર્શાવી છે. US અને ચીન હજુ પણ મહામારીની અસરો સામે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે.
કોરોના પછી ગ્રોથમાં ભારત આગળ
જેસન ફરમેને સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X (અગાઉ ટ્વિટર) પર કોરોના પછી ભારતની નોંધપાત્ર આર્થિક કામગીરી દર્શાવતો એક તુલનાત્મક વૃદ્ધિ ચાર્ટ શેર કર્યો છે. આ ચાર્ટ દુનિયાની મુખ્ય અર્થવ્યવસ્થાઓએ મહામારી પહેલાની તેમની GDP (ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ) વૃદ્ધિની સરખામણીમાં કોરોના પછી કેવું પ્રદર્શન કર્યું છે, તેનું સૌથી સ્પષ્ટ ચિત્ર રજૂ કરે છે. આમાં ભારત તમામ મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓ કરતાં સતત આગળ જોવા મળે છે.
ભારતીય અર્થતંત્ર એકમાત્ર એવી અર્થવ્યવસ્થા
ફરમેન દ્વારા શેર કરાયેલા ગ્રાફમાં, 2019 કોરોના પહેલાથી લઈને 2025 ના ત્રીજા ક્વાર્ટર સુધી અમેરિકા, યુરો ક્ષેત્ર, ચીન, રશિયા અને ભારતની નોમિનલ GDPની સરખામણી મહામારી પહેલાના વલણો સાથે કરવામાં આવી છે. તે દર્શાવે છે કે મોટાભાગની અર્થવ્યવસ્થાઓ હજુ પણ કોરોના મહામારીની અસરથી બહાર આવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, જ્યારે ભારતે આ બાબતમાં સૌને ચોંકાવ્યા છે અને GDP વૃદ્ધિમાં સૌથી આગળ નીકળી ગયું છે. ફરમેને જણાવ્યું છે કે 2025 ના મધ્ય સુધીમાં ભારત +5% વૃદ્ધિ તરફ આગળ વધી રહ્યું છે અને તે એકમાત્ર એવી અર્થવ્યવસ્થા છે જે સતત ઝડપથી પ્રગતિ કરી રહી છે.
ઝડપી રિકવરીનો માર્ગ
ગ્રાફ પર નજર કરીએ તો 2020ના તેના નીચલા સ્તરેથી રિકવરી કરીને ભારત 2022 સુધીમાં જ પૂર્વ-કોવિડ ટ્રેન્ડલાઇનથી ઉપર ચઢી ગયું હતું અને 2024માં +3% વૃદ્ધિ પર પહોંચી ગયું, જ્યારે 2025 ના ત્રીજા ક્વાર્ટર સુધીમાં +5% સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે. જેસન ફરમેને ભારપૂર્વક કહ્યું કે ભારતની આ વૃદ્ધિ માત્ર એકવારનો ઉછાળો નથી, પરંતુ માળખાકીય મજબૂતીનું પરિણામ છે. તેમણે ડિજિટલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, રોકાણ સુધારાઓ અને સ્થિર વ્યાપક આર્થિક વાતાવરણ તરફ ઇશારો કરતા કહ્યું કે 'ભારતની નીતિઓએ વૈશ્વિક પડકારો વચ્ચે ઘરેલું વપરાશ અને રોકાણને પ્રોત્સાહન આપ્યું, જેની અસર જોવા મળી.' જ્યારે તેની સરખામણીમાં અન્ય મુખ્ય અર્થવ્યસ્થાઓ સામેના પડકારો હજુ પણ યથાવત છે.
અન્ય દેશોની સ્થિતિ: એક તુલનાત્મક અવલોકન
ફરમેનના ચાર્ટ મુજબ, કોરોના મહામારીના કારણે 2020માં ઊંડી મંદી જોવા મળી હતી અને તમામ પાંચ અર્થવ્યવસ્થાઓ નેગેટિવમાં ગઈ હતી:
- યુરો ક્ષેત્રમાં સૌથી વધુ ઘટાડો જોવા મળ્યો, જે -25% સુધી હતો.
- ચીનમાં આ ઘટાડો ઝડપી ગતિ સાથે -10% સુધી પહોંચી ગયો હતો.
- રશિયાની વાત કરીએ તો, અર્થવ્યવસ્થામાં મંદીનું પ્રમાણ લગભગ -8% હતું.
- અમેરિકામાં ઘટાડો -5% હતો, જ્યારે ભારતમાં પણ તેટલો જ એટલે કે -5% હતો.
જોકે, ત્યારથી અત્યાર સુધી આ બધામાં રિકવરી જોવા મળી છે. જ્યાં અમેરિકાના વિવિધ ઉપાયોએ તેને 2025 સુધીમાં લગભગ 2% ની વૃદ્ધિ દળ સુધી પહોંચવામાં મદદ કરી, પરંતુ ભારતની અસાધારણ વૃદ્ધિ અને ગતિ સામે USનું આ પ્રદર્શન નબળું જ છે. ચીન વિશે વાત કરીએ તો, તેની રિકવરી લાંબા સમયની શૂન્ય-કોવિડ નીતિઓ અને રિયલ એસ્ટેટ સંકટથી પ્રભાવિત રહી છે, જેના કારણે 2025 સુધીમાં તેની વૃદ્ધિ દળ હજુ પણ -5% રહેવાનો અંદાજ છે. રશિયા પણ -8% ની આસપાસ અટવાયેલું છે, જેમાં યુક્રેન યુદ્ધની મહત્વની ભૂમિકા રહી છે, જ્યારે યુરો ક્ષેત્ર માટે અંદાજ -3% ની આસપાસનો છે.
વૈશ્વિક એજન્સીઓને પણ ભારત પર ભરોસો
હાર્વર્ડના અર્થશાસ્ત્રી ફરમેનના આ અનુમાનો અનુસાર જ દુનિયાભરની તમામ એજન્સીઓને પણ ભારતની ઝડપ પર વિશ્વાસ છે. ICRA (ક્રિસિલ રેટિંગ્સ લિમિટેડ) ને અપેક્ષા છે કે નાણાકીય વર્ષ 2026 ના બીજા ક્વાર્ટરમાં ભારતની GDP વૃદ્ધિ 7% પર મજબૂત રહેશે, જે પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં 7.8% હતી. GVA (ગ્રોસ વેલ્યુ એડેડ) એ તેના 7.1% રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે. મૂડીઝ રેટિંગ્સ (Moody's Ratings) એ 2025 માં 7% અને 2026 માં 6.4% GDP વૃદ્ધિનો અંદાજ લગાવ્યો છે, જે ભારતના ઉજ્જવળ આર્થિક ભવિષ્યનો સંકેત આપે છે.
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.