Children's mobile addiction: બાળકોને મોબાઇલ લતથી બચાવશે દક્ષિણ કોરિયાનું મોડલ? શું ભારતે અપનાવવું જોઈએ?

Children's mobile addiction: દક્ષિણ કોરિયાએ બાળકો અને કિશોરોમાં સ્માર્ટફોનની વધતી જતી લતને રોકવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ભર્યું છે. માર્ચ 2026થી લાગુ થનારા નવા કાયદા હેઠળ, સ્કૂલોમાં મોબાઇલ ફોન અને સ્માર્ટ ડિવાઇસના ઉપયોગ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે. આ કાયદાનો હેતુ બાળકોના શિક્ષણ, સામાજિક કૌશલ્ય અને માનસિક સ્વાસ્થ્યને સુરક્ષિત રાખવાનો છે. ભારતમાં પણ બાળકોનો વધતો મોબાઇલ ઉપયોગ ચિંતાનો વિષય બન્યો છે, જેના કારણે આ મોડલ અપનાવવાની ચર્ચા શરૂ થઈ છે.

ભારતમાં 5 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકો દરરોજ સરેરાશ 2 કલાકથી વધુ સમય મોબાઇલ સ્ક્રીન પર વિતાવે છે, જે નિર્ધારિત મર્યાદાથી બમણો છે. આનાથી તેમના મગજના વિકાસ, શારીરિક સ્વાસ્થ્ય અને શૈક્ષણિક પ્રદર્શન પર નકારાત્મક અસર પડી રહી છે. દક્ષિણ કોરિયામાં પણ આવી જ સમસ્યા જોવા મળી, જ્યાં 51 મિલિયનની વસ્તીમાંથી લગભગ એક ચતુર્થાંશ લોકો અને 43% કિશોરો સ્માર્ટફોનનો અતિશય ઉપયોગ કરે છે. સાઇબરબુલિંગનો ડર અને મોબાઇલની લતથી થતી માનસિક સમસ્યાઓએ આ કાયદાને જરૂરી બનાવ્યો.

આ કાયદો સ્કૂલના કલાસ દરમિયાન સ્માર્ટફોનના ઉપયોગને સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધિત કરે છે અને શિક્ષકોને સ્કૂલ પરિસરમાં પણ ફોનનો ઉપયોગ રોકવાની સત્તા આપે છે. વિકલાંગ વિદ્યાર્થીઓ, ઇમરજન્સી સ્થિતિ અને શૈક્ષણિક હેતુઓ માટે ચોક્કસ છૂટ આપવામાં આવી છે. કોરિયન ફેડરેશન ઓફ ટીચર્સ એસોસિએશનના સર્વે મુજબ, 70% શિક્ષકો માને છે કે સ્માર્ટફોનના કારણે ક્લાસમાં શિક્ષણ પ્રક્રિયા પર અસર થાય છે.

જોકે, કેટલાક શિક્ષક સંગઠનો અને વિરોધીઓનું માનવું છે કે આ કાયદો વિદ્યાર્થીઓના અધિકારોનું ઉલ્લંઘન કરી શકે છે. તેમનો દાવો છે કે આ પ્રતિબંધ સ્ક્રીન ટાઇમના મૂળ કારણો, જેમ કે શૈક્ષણિક તણાવ કે સામાજિક દબાણ,ને દૂર કરવામાં નિષ્ફળ રહેશે. ફ્રાન્સ, ચીન, ઇટલી જેવા દેશોમાં પણ સ્કૂલોમાં ફોન પર આંશિક કે સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ છે, પરંતુ તેનો અમલ અલગ-અલગ રીતે થાય છે.

ભારતમાં આવા કાયદાની સંભાવના પર ચર્ચા થઈ રહી છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે ભારતે દક્ષિણ કોરિયાના મોડલમાંથી પ્રેરણા લઈને સ્થાનિક સંજોગોને અનુરૂપ નીતિ બનાવવી જોઈએ. આ માટે શિક્ષકોની તાલીમ, વાલીઓની જાગૃતિ અને વિદ્યાર્થીઓને વૈકલ્પિક પ્રવૃત્તિઓ પૂરી પાડવી જરૂરી છે. દક્ષિણ કોરિયાનો કાયદો 2026 સુધીમાં સ્કૂલોને તૈયારીનો સમય આપે છે, અને ભારતમાં પણ આવી રણનીતિ અસરકારક બની શકે છે.

આ પગલું બાળકોના ભવિષ્યને સુરક્ષિત કરવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પહેલ હોઈ શકે છે. પરંતુ, ભારતમાં તેનો અમલ કરતા પહેલા સંતુલિત અભિગમ અને સામાજિક જાગૃતિની જરૂર છે, જેથી વિદ્યાર્થીઓના અધિકારો અને શિક્ષણની ગુણવત્તા બંને સુનિશ્ચિત થાય.

આ પણ વાંચો-જમ્મુ-કાશ્મીરમાં ભારે વરસાદને કારણે મુસાફરો ફસાયા, રેલવેએ દિલ્હી માટે ચલાવી ખાસ ટ્રેન, વિગતો જાણો