અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે સિક્સ્થ જનરેશન ફાઈટર જેટની રેસ એ આધુનિક હવાઈ યુદ્ધની એક મહત્વપૂર્ણ ઘટના છે. બંને દેશોએ પોતાના નવા ફાઈટર જેટ્સ—અમેરિકાનું F-47 (Next Generation Air Dominance, NGAD) અને ચીનનું J-36—નું અનાવરણ કર્યું છે.
અમેરિકાનું F-47 vs ચીનનું J-36: સિક્સ જનરેશન ફાઈટર જેટની લડાઈમાં કોણ આગળ?
America has announced its F-47 fighter jet, which is being developed by Boeing. At the same time, China is already working on its J-36 fighter jet. Who is ahead in the battle for sixth generation fighter jets?
MoneyControl Newsઅપડેટેડ Mar 27, 2025 પર 2:19 PM
F-47 (અમેરિકા)
ડેવલોપર્સ: બોઈંગ, અમેરિકન એર ફોર્સ માટે NGAD પ્રોગ્રામ હેઠળ.
વિશેષતાઓ:-
સ્ટેલ્થ (Stealth): એડવાન્સ સ્ટેલ્થ ટેક્નોલોજી સાથે, જે F-22 રેપ્ટરથી પણ આગળ છે.
રેન્જ: 3,000 કિલોમીટરથી વધુની અંદાજિત રેન્જ, જે ઈન્ડો-પેસિફિક જેવા વિશાળ યુદ્ધક્ષેત્રો માટે ડિઝાઈન કરાઈ છે.
સ્પીડ: Mach 2 ક્લાસ (લગભગ 2,469 કિમી/કલાક), જોકે ચોક્કસ આંકડા સિક્રેટ છે.
ડ્રોન ઈન્ટિગ્રેશન: Collaborative Combat Aircraft (CCA) ડ્રોન્સ સાથે નેટવર્ક્ડ ઓપરેશન, જે યુદ્ધમાં વધારાની ફેક્સિબ્લિટી અને પાવર આપે છે.
ટેક્નોલોજી: આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI), ડાયરેક્ટેડ એનર્જી વેપન્સ (DEWs), અને ઓપન-સિસ્ટમ આર્કિટેક્ચર જેવા એડવાન્સ ફિચર્સ.
સ્થિતિ: 21 માર્ચ, 2025ના રોજ જાહેર કરાયું. પ્રોટોટાઈપનું સિક્રેટ રીતે ટેસ્ટિંગ ચાલી રહ્યું છે, અને 2030 સુધીમાં ઓપરેશનલ થવાની શક્યતા છે.
ખર્ચ: શરૂઆતી વિકાસ માટે $20 બિલિયન, જે કુલ ખર્ચમાં સેંકડો બિલિયન સુધી પહોંચી શકે છે.
J-36 (ચીન)
ડેવલોપર્સ: Chengdu Aircraft Corporation (CAC), ચીનની પીપલ્સ લિબરેશન આર્મી (PLA) માટે.
વિશેષતાઓ:
સ્ટેલ્થ: ટેલ-લેસ ફ્લાઈંગ-વિંગ ડિઝાઈન, જે રડાર સિગ્નેચર ઘટાડે છે. J-20 કરતાં વધુ સ્ટેલ્થી હોવાનું માનવામાં આવે છે.
રેન્જ: અંદાજે 4,000-6,000 કિલોમીટર (ઈંધણ અને એન્જિન કન્ફિગરેશન પર આધારિત).
સ્પીડ: Mach 2.5 (લગભગ 3,087 કિમી/કલાક), જે F-47 કરતાં થોડું ઝડપી હોઈ શકે છે.
એન્જિન: ત્રણ-એન્જિન સેટઅપ (બે લેટરલ અને એક ડોર્સલ ઈન્ટેક), જે વધુ થ્રસ્ટ અને સુપરક્રૂઝ કેપેસિટી આપે છે.
શસ્ત્રો: હાઈપરસોનિક વેપન્સ અને ડ્રોન્સ લઈ જવાની સંભાવના, મોટી પેલોડ કેપેસિટી સાથે.
સ્થિતિ: 26 ડિસેમ્બર, 2024ના રોજ પ્રથમ ટેસ્ટ ફ્લાઈટ થઈ, અને માર્ચ 2025 સુધીમાં બીજી ટેસ્ટ ફ્લાઈટના અહેવાલ. ચીન આ ક્ષેત્રે અમેરિકા કરતાં ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું હોય તેવું લાગે છે.
કોણ આગળ છે?
ટેક્નોલોજી: F-47 નેટવર્ક્ડ વોરફેર અને ડ્રોન ઈન્ટિગ્રેશનમાં આગળ હોઈ શકે છે, જ્યારે J-36 સ્ટેલ્થ અને સ્પીડમાં ફાયદો ધરાવે છે.
ડેવલપમેન્ટ સ્પિડ: ચીનનું J-36 પહેલેથી જ ટેસ્ટ ફ્લાઈટ્સ કરી રહ્યું છે, જ્યારે F-47નું ટેસ્ટિંગ હજી સિક્રેટ અને પ્રારંભિક તબક્કામાં છે. આ ચીનને ટૂંકા ગાળામાં લીડ આપે છે.
ઉદ્દેશ્ય: F-47 ઈન્ડો-પેસિફિકમાં ચીનને પડકારવા માટે ડિઝાઈન કરાયું છે, જ્યારે J-36 સાઉથ ચાઈના સી અને તાઈવાન સ્ટ્રેટ જેવા ક્ષેત્રોમાં પ્રભુત્વ માટે બનાવાયું છે.
હાલમાં, ચીન J-36 સાથે વિકાસની ઝડપમાં આગળ છે, પરંતુ F-47ની લાંબા ગાળાની ટેક્નોલોજીકલ શ્રેષ્ઠતા અને નેટવર્ક્ડ કેપેસિટીઓ અમેરિકાને યુદ્ધક્ષેત્રમાં ફાયદો આપી શકે છે.
ભારત ક્યાં સ્ટેન્ડ કરે છે?
ભારત હાલમાં સિક્સ્થ જનરેશન ફાઈટર જેટની રેસમાં જ નથી, પરંતુ તે પોતાના Advanced Medium Combat Aircraft (AMCA) પ્રોગ્રામ પર કામ કરી રહ્યું છે, જે ફિફ્થ જનરેશન ફાઈટર છે.
AMCA: 7 માર્ચ, 2024ના રોજ કેબિનેટ કમિટી ઓન સિક્યોરિટી (CCS) દ્વારા મંજૂરી મળી. ડિઝાઈન અને ડેવલપમેન્ટ ચાલુ છે.
વિશેષતાઓ: સ્ટેલ્થ, Mach 2.15ની ટોપ સ્પીડ, 1,620 કિમીની રેન્જ, અને 6,500 કિગ્રા સુધીના શસ્ત્રો લઈ જવાની કેપેસિટી.
AMCA Mark-1 ફિફ્થ જનરેશન હશે, જ્યારે Mark-2ને સિક્સ્થ જનરેશન બનાવવાની યોજના છે (સ્વદેશી એન્જિન્સ સાથે).
ખર્ચ: શરૂઆતી વિકાસ માટે ₹15,000 કરોડ.
ટાઇમ લાઇન: પ્રથમ ફ્લાઈટ 2028-29 સુધીમાં અને 2030ના દાયકાની શરૂઆતમાં ઓપરેશનલ થવાની આશા.
ચેલેન્જીસ
ટેક્નોલોજી: ભારત પાસે હજી સ્ટેલ્થ અને AI-આધારિત સિસ્ટમ્સમાં પૂરતો એક્સપિરિયન્સ નથી. સોફ્ટવેર કોડિંગ અને એન્જિન ડેવલપમેન્ટમાં પણ પડકારો છે.
સ્ક્વોડ્રનની કમી: ભારતીય હવાઈ દળ પાસે હાલમાં 31 સ્ક્વોડ્રન છે, જ્યારે 42ની જરૂર છે. AMCAનો વિકાસ ધીમો હોવાથી આ ખામી ટૂંક સમયમાં ભરાશે નહીં.
આયાત પર નિર્ભરતા: રફાલ અને સુખોઈ જેવા વિદેશી જેટ્સ પર નિર્ભરતા હજી યથાવત્ છે.
સ્ટ્રેટેજિક સ્થિતિ
- ચીનનું J-36 ભારતની સરહદે ખતરો ઊભો કરી શકે છે, ખાસ કરીને લદ્દાખ અને અરુણાચલ પ્રદેશમાં.
- અમેરિકા ભારતને F-35 ઓફર કરી રહ્યું છે, પરંતુ ભારત સ્વદેશી વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે.
- ભારતે AMCA Mark-2ને સિક્સ્થ જનરેશન બનાવવા માટે ઝડપથી ટેક્નોલોજીકલ ગેપ ઘટાડવાની જરૂર છે.
ભારત હાલમાં F-47 અને J-36ની સરખામણીમાં ઘણું પાછળ છે. જોકે, AMCA પ્રોગ્રામ સફળ થશે તો ભારત 2030ના દાયકામાં ફિફ્થ જનરેશન કેપેસિટી હાંસલ કરી શકે છે અને Mark-2 સાથે સિક્સ્થ જનરેશનની દોડમાં સામેલ થઈ શકે છે. આ માટે સ્વદેશી ટેક્નોલોજી, ખાનગી ક્ષેત્રની ભાગીદારી, અને આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગ (જેમ કે ફ્રાન્સના સાફ્રાન સાથે) પર ધ્યાન આપવું જરૂરી છે.
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.