જયશંકરની ચાણક્ય નીતિથી ચીન, પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશને લાગશે ઝટકો, સિંધુ-બ્રહ્મપુત્રની રણનીતિ અને ચિકન નેક પર મોટી જીત

Indus Water Treaty: ભારત આજે પાકિસ્તાન, ચીન અને બાંગ્લાદેશ જેવા પડોશી દેશોની ઘેરાબંદી અને રાજકીય-ભૂગોળિક પડકારોનો સામનો કરી રહ્યું છે. પરંતુ વિદેશ મંત્રી એસ. જયશંકરની ચાણક્ય નીતિએ આ ત્રણેય દેશોને બેકફૂટ પર લાવી દીધા છે. રાજ્યસભામાં 'ઓપરેશન સિંદૂર' અને ભારતની વ્યૂહરચના પર બોલતા જયશંકરે સ્પષ્ટ કર્યું કે ભારત હવે પોતાની નદીઓ અને ભૂગોળનો ઉપયોગ કરીને દુશ્મનોને જવાબ આપશે. આ લેખમાં જાણીએ કે ભારત સિંધુ, બ્રહ્મપુત્ર અને ચિકન નેકની રણનીતિ વડે કેવી રીતે આ પડકારોનો સામનો કરી રહ્યું છે.

સિંધુ જળ સંધિ રોકી, પાકિસ્તાનની લાઇફલાઇન પર ફટકો

જયશંકરે રાજ્યસભામાં જણાવ્યું કે પહેલગામ આતંકી હુમલા બાદ ભારતે પાકિસ્તાન સામે કડક પગલાં લીધાં છે. સૌથી મોટું પગલું છે સિંધુ જળ સંધિને સ્થગિત કરવી. આ સંધિ હેઠળ સિંધુ, ઝેલમ અને ચિનાબ નદીઓનું પાણી પાકિસ્તાનને મળતું હતું, જેના પર તેની 80% ખેતી અને અર્થતંત્ર નિર્ભર છે. પાણી રોકવાથી પાકિસ્તાનના પંજાબ અને સિંધ પ્રાંતોમાં ખેતી ઠપ થઈ શકે છે, ઉપરાંત વીજળી ઉત્પાદનમાં પણ ઘટાડો થશે. જયશંકરે કહ્યું, "ખૂન અને પાણી એકસાથે નહીં વહે. આતંકવાદનો જવાબ આપવા ભારત તૈયાર છે."

સિંધુ જળ સંધિનો ઇતિહાસ

1960ની આ સંધિ મુજબ, સિંધુ, ઝેલમ અને ચિનાબ (પશ્ચિમી નદીઓ)નું પાણી પાકિસ્તાનને અને રાવી, બિયાસ, સતલજ (પૂર્વી નદીઓ)નું પાણી ભારતને ફાળવાયું હતું. ભારતને પશ્ચિમી નદીઓના પાણીનો મર્યાદિત ઉપયોગ (જેમ કે વીજળી અને ખેતી માટે)ની છૂટ હતી. હવે આ સંધિ રોકાતાં પાકિસ્તાનની આર્થિક અને કૃષિ વ્યવસ્થા પર મોટી અસર પડશે.

બ્રહ્મપુત્ર પર ચીનનો મેગા ડેમ, ભારતનો જવાબ તૈયાર

ચીન તિબેટમાં બ્રહ્મપુત્ર નદી પર વિશ્વનું સૌથી મોટું હાઇડ્રોપાવર ડેમ બનાવી રહ્યું છે, જેની કિંમત 167.8 બિલિયન ડોલર છે. આ ડેમ 'ગ્રેટ બેન્ડ' ખાતે બની રહ્યું છે, જ્યાંથી બ્રહ્મપુત્ર નદી ભારતના અરુણાચલ પ્રદેશમાં 'સિયાંગ' નામે પ્રવેશે છે. આ ડેમથી ભારત અને બાંગ્લાદેશમાં નદીના પ્રવાહ પર અસર પડી શકે છે, જે બંને દેશોની ખેતી અને અર્થતંત્ર માટે મહત્વનું છે.