EPFO minimum pension: છેલ્લા ઘણા મહિનાઓથી, એવા અહેવાલો આવી રહ્યા છે કે સરકાર કર્મચારી પેન્શન યોજના 1995 (EPS-95) હેઠળ લઘુત્તમ પેન્શનમાં વધારો કરી શકે છે. તેને વર્તમાન ₹1,000 થી વધારીને ₹7,500 કરવાની યોજના છે. કેટલાક મીડિયા અહેવાલોમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે આ પ્રસ્તાવ પર ઓક્ટોબર 2025માં EPFOના સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ટ્રસ્ટીઝ (CBT) ની બેઠકમાં ચર્ચા થઈ શકે છે. જોકે, આ અંગે કોઈ સત્તાવાર પુષ્ટિ મળી નથી.
EPFO minimum pension: પ્રાઈવેટ સેક્ટર કર્મચારીઓ માટે ₹7500 પેન્શન મળશે? સરકારનો સંસદમાં મોટો જવાબ
લોકસભામાં, બલાયા મામાના સાંસદ સુરેશ ગોપીનાથ મ્હાત્રેએ સરકારને છ પ્રશ્નો પૂછ્યા: શું પેન્શન વધશે, તે કેમ વધી રહ્યું નથી, ડીએ કેમ ચૂકવવામાં આવી રહ્યું નથી, શું પેન્શનરોની માંગણીઓનો અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો છે, અને યોજનાને "રહેવા યોગ્ય" બનાવવા માટે પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે.
MoneyControl Newsઅપડેટેડ Dec 03, 2025 પર 4:14 PM
હવે, EPS-95 પેન્શનરો માટે લઘુત્તમ પેન્શન વધારવાની લાંબા સમયથી ચાલી આવતી માંગણી સંસદમાં ઉઠાવવામાં આવી છે. 1 ડિસેમ્બર, 2025 ના રોજ શિયાળુ સત્ર દરમિયાન, સરકારને પૂછવામાં આવ્યું હતું કે શું તે લઘુત્તમ પેન્શન ₹1,000 થી વધારીને ₹7,500 કરવાની યોજના ધરાવે છે. આ માંગણી દેશભરના લાખો પેન્શનરો દ્વારા ઘણા વર્ષોથી ઉઠાવવામાં આવી રહી છે.
સરકારને શું પૂછવામાં આવ્યુ હતુ?
લોકસભામાં, બલાયા મામાના સાંસદ સુરેશ ગોપીનાથ મ્હાત્રેએ સરકારને છ પ્રશ્નો પૂછ્યા: શું પેન્શન વધશે, તે કેમ વધી રહ્યું નથી, ડીએ કેમ ચૂકવવામાં આવી રહ્યું નથી, શું પેન્શનરોની માંગણીઓનો અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો છે, અને યોજનાને "રહેવા યોગ્ય" બનાવવા માટે પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે.
EPS-95 કેવી રીતે ચાલે છે?
EPS-95 એ દેશની સૌથી મોટી પેન્શન સિસ્ટમ છે, જે 8 મિલિયનથી વધુ પેન્શનરોને આવરી લે છે. આ યોજનાને બે મુખ્ય સ્ત્રોતો દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે: કર્મચારીના પગારના 8.33% નો એમ્પ્લોયરનો ફાળો અને 1.16% નો કેન્દ્ર સરકારનો ફાળો (₹15,000 ની પગાર મર્યાદા સુધી). પેન્શનરો 2014 માં લાગુ કરાયેલા ₹1,000 ના લઘુત્તમ માસિક પેન્શનને આજના ફુગાવાના વાતાવરણમાં ખૂબ ઓછું માને છે.
પેંશનરોની મુખ્ય માંગો
છેલ્લા એક દાયકામાં, EPS-95 પેન્શનરોએ અસંખ્ય વિરોધ પ્રદર્શનો અને અરજીઓ કરી છે. તેમની મુખ્ય માંગણીઓમાં લઘુત્તમ પેન્શન ₹7,500-₹9,000 સુધી વધારવા, નિયમિત DA લાગુ કરવા, ઉચ્ચ પેન્શન પુનઃસ્થાપિત કરવા અને પેન્શનને રહેવા યોગ્ય બનાવવા માટે યોજનામાં સુધારો કરવાનો સમાવેશ થાય છે.
સરકારનો જવાબ
શ્રમ રાજ્યમંત્રી શોભા કરંદલાજેએ જણાવ્યું હતું કે હાલમાં પેન્શન વધારવાનો કોઈ પ્રસ્તાવ નથી. તેનું મુખ્ય કારણ EPS ફંડની નાણાકીય સ્થિતિ છે.
2019 માં છેલ્લા મૂલ્યાંકન મુજબ, EPS ફંડમાં એક્ચ્યુરિયલ ખાધ છે, જેનો અર્થ એ છે કે તેની પાસે ભવિષ્યની પેન્શન જવાબદારીઓને પહોંચી વળવા માટે પૂરતા પૈસા નથી. સરકારનું કહેવું છે કે આ પરિસ્થિતિમાં લઘુત્તમ પેન્શન વધારવાથી ફંડ પર વધુ ભાર પડશે.
કેવી રીતે મળે છે ન્યૂનતમ પેંશન
સરકાર બજેટરી સપોર્ટ દ્વારા દર મહિને ન્યૂનતમ ₹1,000 પેન્શનની ચુકવણી સુનિશ્ચિત કરે છે. તે 1.16% ફાળો આપવાનું પણ ચાલુ રાખે છે. જોકે, સરકારે ડીએ આપવા કે પેન્શન વધારવા માટે કોઈ પ્રતિબદ્ધતા વ્યક્ત કરી નથી.
DA કેમ નથી મળતો?
સરકારના મતે, EPS એક "નિર્ધારિત યોગદાન" યોજના છે. તે સરકારી કર્મચારીઓ માટેની યોજનાની જેમ પગાર-સંલગ્ન યોજના નથી. તેથી, DA તેના માળખાનો ભાગ નથી. આ જ કારણ છે કે ફુગાવો સતત વધી રહ્યો હોવા છતાં, પેન્શનરોને DA વધારાનો લાભ મળતો નથી.
પેંશનરોની મુશ્કિલ
EPS-95 ના વધારેતર લાભાર્થીઓ ખાનગી અને ઓછા પગારવાળી નોકરીઓમાં કામ કરતા હતા. તેમનું પેન્શન તેમની આવકનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે. ફુગાવા, તબીબી ખર્ચ અને વધતા જતા જીવન ખર્ચને ધ્યાનમાં લેતા, વર્તમાન પેન્શન રકમ અપૂરતી માનવામાં આવે છે. તેનાથી વિપરીત, સરકારી કર્મચારીઓને DA અને નિયમિત પગારમાં વધારો મળે છે, જે અસમાનતાને વધુ તીવ્ર બનાવે છે.
શું આગળ પેંશન વધી શકે છે?
નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે જો યોજનાના ભંડોળ મોડેલમાં નોંધપાત્ર ફેરફારો કરવામાં આવે, જેમ કે નોકરીદાતાના યોગદાનમાં વધારો, વધારાની સરકારી સહાય અથવા EPS માળખામાં સુધારો કરવામાં આવે તો જ પેન્શનમાં વધારો થઈ શકે છે. આ ફેરફારો વિના, લઘુત્તમ પેન્શન વધારવું મુશ્કેલ માનવામાં આવે છે.
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.