આધાર કાર્ડે ઓળખ અને UPIએ ડિજિટલ પેમેન્ટને સરળ બનાવ્યા બાદ હવે ભારત સરકાર એક નવું ક્રાંતિકારી પગલું ભરવાની તૈયારીમાં છે. દેશના દરેક ઘર, દુકાન કે જગ્યાને એક યુનિક ડિજિટલ એડ્રેસ ID આપવાની યોજના પર કામ ચાલી રહ્યું છે. આ નવું ‘ડિજિટલ એડ્રેસ’ ફ્રેમવર્ક એડ્રેસને લખવા, શેર કરવા અને તેના ઉપયોગની શરતોને નિયંત્રિત કરશે, જેથી તમારી પરવાનગી વિના કોઈ તમારા એડ્રેસનો ઉપયોગ ન કરી શકે.
દરેક એડ્રેસને મળશે યુનિક ડિજિટલ ID: આધારની જેમ સરકાર લાવી રહી છે નવું ‘ડિજિટલ એડ્રેસ’ સિસ્ટમ
આ યોજના પર ભારતનો ડાક વિભાગ કામ કરી રહ્યો છે અને પ્રધાનમંત્રી કાર્યાલય (PMO) તેનું નિરીક્ષણ કરી રહ્યું છે. આગામી એક સપ્તાહમાં ડિજિટલ એડ્રેસના સ્ટાન્ડર્ડ સાથે જોડાયેલો ડ્રાફ્ટ જાહેર કરવામાં આવશે, જેમાં પબ્લિક પાસેથી સૂચનો મંગાવવામાં આવશે. વર્ષના અંત સુધીમાં આ યોજનાનું ફાઈનલ વર્ઝન તૈયાર થઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, સંસદના શિયાળુ સત્રમાં આ સિસ્ટમને લાગુ કરવા માટે નવો કાયદો પણ રજૂ થઈ શકે છે.
MoneyControl Newsઅપડેટેડ Jun 02, 2025 પર 5:15 PM
શું છે ડિજિટલ એડ્રેસ સિસ્ટમ?
સરકાર એક એવું સિસ્ટમ ડેવલપ કરી રહી છે, જેમાં દરેક એડ્રેસને એક યુનિક ડિજિટલ ID મળશે. આ ID થકી સરકારી સેવાઓ, ઓનલાઈન શોપિંગ, ફૂડ ડિલિવરી અને કુરિયર સર્વિસ જેવી સુવિધાઓને વધુ ઝડપી અને સચોટ બનાવવામાં આવશે. હાલના પિનકોડ સિસ્ટમથી વિપરીત, આ નવું સિસ્ટમ ખૂબ જ સ્પેસિફિક હશે અને ગામડાં, ઝૂંપડપટ્ટી, જંગલ કે પહાડી વિસ્તારો જેવી જગ્યાઓ પર પણ અસરકારક રીતે કામ કરશે.
આધાર અને UPI બાદ DPIનો નવો અધ્યાય
આધાર અને UPI ડિજિટલ પબ્લિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર (DPI)ના સફળ ઉદાહરણો છે. હવે સરકાર એડ્રેસ સિસ્ટમને પણ DPIનો હિસ્સો બનાવવા માગે છે. હાલમાં ભારતમાં એડ્રેસ લખવાનું કોઈ એકસરખું ફોર્મેટ નથી. ઘણી વખત લોકો લેન્ડમાર્ક કે લોકલ નામોનો ઉપયોગ કરે છે, જેનાથી ડિલિવરીમાં મૂંઝવણ અને વિલંબ થાય છે. એક સ્ટડી મુજબ, અસ્પષ્ટ એડ્રેસ સિસ્ટમને કારણે દેશને દર વર્ષે 10થી 14 બિલિયન ડોલર (અંદાજે GDPનું 0.5%)નું નુકસાન થાય છે.
ડિજિટલ એડ્રેસથી શું બદલાશે?
સ્ટાન્ડર્ડ ફોર્મેટ: ડિજિટલ એડ્રેસ ફ્રેમવર્ક એડ્રેસ લખવા, શેર કરવા અને તેના ઉપયોગ માટે એક સ્ટાન્ડર્ડ ફોર્મેટ નક્કી કરશે.
પરવાનગી આધારિત ઉપયોગ: કોઈ પણ ડિજિટલ પ્લેટફોર્મે તમારું એડ્રેસ યુઝ કરવા માટે તમારી પરવાનગી લેવી પડશે, જેથી ડેટા પ્રાઈવસી સુરક્ષિત રહે.
ઝડપી અને સચોટ ડિલિવરી: ઓનલાઈન શોપિંગ, ફૂડ ડિલિવરી કે કુરિયર સર્વિસમાં થતી ભૂલો અને વિલંબ ઘટશે.
ગામડાંઓ અને દૂરના વિસ્તારોને ફાયદો: ગામડાં, ઝૂંપડપટ્ટી કે પહાડી વિસ્તારો જેવી જગ્યાઓ પર પણ સચોટ એડ્રેસ સિસ્ટમ લાગુ થશે.
DIGIPIN: નવી ડિજિટલ ઓળખ
આ સિસ્ટમનો સૌથી મહત્વનો ભાગ છે DIGIPIN (Digital Postal Index Number). આ 10 અક્ષરોનો એક અલ્ફાન્યૂમેરિક કોડ હશે, જે કોઈ પણ જગ્યાની લોકેશનને ચોક્કસ રીતે ઓળખાવશે. હાલનો પિનકોડ સિસ્ટમ એક મોટા વિસ્તારને આવરી લે છે, પરંતુ DIGIPIN એક ચોક્કસ ઘર, દુકાન કે બિલ્ડિંગ માટે હશે. આ ખાસ કરીને એવા વિસ્તારોમાં ઉપયોગી થશે જ્યાં રેગ્યુલર એડ્રેસ સિસ્ટમ કામ નથી કરતું.
ક્યારે આવશે આ સિસ્ટમ?
આ યોજના પર ભારતનો ડાક વિભાગ કામ કરી રહ્યો છે અને પ્રધાનમંત્રી કાર્યાલય (PMO) તેનું નિરીક્ષણ કરી રહ્યું છે. આગામી એક સપ્તાહમાં ડિજિટલ એડ્રેસના સ્ટાન્ડર્ડ સાથે જોડાયેલો ડ્રાફ્ટ જાહેર કરવામાં આવશે, જેમાં પબ્લિક પાસેથી સૂચનો મંગાવવામાં આવશે. વર્ષના અંત સુધીમાં આ યોજનાનું ફાઈનલ વર્ઝન તૈયાર થઈ શકે છે. આ ઉપરાંત, સંસદના શિયાળુ સત્રમાં આ સિસ્ટમને લાગુ કરવા માટે નવો કાયદો પણ રજૂ થઈ શકે છે.
આપની રોજિંદી જિંદગીમાં શું ફરક પડશે?
ડિજિટલ એડ્રેસ સિસ્ટમ આધાર અને UPIની જેમ આપની રોજિંદી જિંદગીનો હિસ્સો બની શકે છે. ઓનલાઈન શોપિંગથી લઈને સરકારી સેવાઓ સુધી, આ સિસ્ટમ દરેક જગ્યાએ ઝડપ, સચોટતા અને સુરક્ષા લાવશે. ખાસ કરીને ગામડાંઓ અને દૂરના વિસ્તારોના લોકોને આનો સૌથી વધુ ફાયદો થશે, જ્યાં હાલની એડ્રેસ સિસ્ટમ નબળી છે.
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.