China-Taiwan Conflict: તાઇવાન, એક નાનકડો ટાપુ હોવા છતાં, દુનિયાના સૌથી મોટા સૈન્ય જોખમનો સામનો કરી રહ્યો છે. ચીન તાઇવાનને પોતાનો અભિન્ન અંગ માને છે અને તેના પર કબજો કરવાની સતત ધમકીઓ આપતું રહે છે. આ ખતરાનો સામનો કરવા માટે, તાઇવાન હવે અમેરિકાની મદદથી પોતાની સંરક્ષણ ક્ષમતાને અભૂતપૂર્વ રીતે મજબૂત કરી રહ્યું છે. US મિસાઈલ ડિફેન્સ સિસ્ટમથી લઈને બમ્પર બજેટ સુધી, તાઇવાન હવે ચીનના કોઈપણ હુમલાને મોંઘો બનાવવાની તૈયારીમાં છે. 2025-26 સુધીમાં મોટાભાગના અત્યાધુનિક હથિયારોની ડિલિવરી શરૂ થઈ જશે, જેનાથી તાઇવાન 300 કિલોમીટર દૂરથી જ ચીનના જહાજો-વિમાનોને નિશાન બનાવી શકશે.
ચીનની દાદાગીરીનો અંત! તાઇવાન US મિસાઈલ સિસ્ટમ અને બમ્પર બજેટથી બન્યું વધુ મજબૂત
China-Taiwan Conflict: તાઇવાન ચીનના વધતા ખતરા સામે પોતાને મજબૂત કરી રહ્યું છે. અમેરિકા પાસેથી મળેલા આધુનિક મિસાઈલ ડિફેન્સ સિસ્ટમ, HIMARS, ATACMS અને ડ્રોન સાથે તાઇવાન પોતાનું સંરક્ષણ બજેટ પણ વધારી રહ્યું છે. જાણો કેવી રીતે આ નાનકડો ટાપુ ચીનની વિશાળ સેના સામે તૈયારી કરી રહ્યો છે અને 300 km દૂરથી જ ચીનના જહાજો-વિમાનોને નિશાન બનાવી શકે છે.
MoneyControl Newsઅપડેટેડ Nov 27, 2025 પર 12:40 PM
ચીનનો ખતરો: તાઇવાન શા માટે ભયભીત છે?
ચીનની પીપલ્સ લિબરેશન આર્મી (PLA) દુનિયાની સૌથી મોટી સેના છે. 2025માં ચીને પોતાનું સંરક્ષણ બજેટ 7.2% વધારીને 245 બિલિયન ડોલર (લગભગ 20 લાખ કરોડ રૂપિયા) કર્યું છે, જે તાઇવાન માટે મોટી ચિંતાનો વિષય છે.
ગ્રે-ઝોન હુમલા: એપ્રિલ 2025માં ચીનના 27 વિમાનો અને 9 જહાજો તાઇવાનના એર ડિફેન્સ ઝોન (ADIZ)માં ઘૂસ્યા હતા. આ સીધો યુદ્ધ નથી, પરંતુ તાઇવાન પર સતત દબાણ લાવવાની ચીનની રણનીતિ છે.
નાકાબંધીનો ડર: ચીન તાઇવાનને સંપૂર્ણપણે ઘેરીને જહાજોની અવરજવર રોકી શકે છે. તાઇવાનની 70% આયાત સમુદ્ર માર્ગે થાય છે, જેમાં ખોરાક, તેલ અને મહત્વપૂર્ણ ચિપ્સનો સમાવેશ થાય છે.
હુમલાની તૈયારી: અમેરિકી રિપોર્ટ મુજબ, ચીન 2027 સુધીમાં તાઇવાન પર હુમલો કરવા માટે તૈયાર થઈ શકે છે. જોકે, તાઇવાનના રાષ્ટ્રપતિ લાઈ ચીંગ-તેનું કહેવું છે કે, "આપણું સૌથી મોટું નબળાઈ આત્મસમર્પણ છે." તેથી, તાઇવાન "અસપ્રમાણ યુદ્ધ" પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે – જેમાં નાના, ઝડપી હથિયારોથી મોટા દુશ્મનને હરાવી શકાય છે.
તાઇવાનનું સંરક્ષણ બજેટ: કેટલું વધ્યું અને શા માટે?
તાઇવાનનું સંરક્ષણ બજેટ પહેલા GDPના 2.5% હતું, પરંતુ હવે તેમાં મોટો સુધારો આવ્યો છે:
2025માં: બજેટ GDPના 2.84% (લગભગ 20 બિલિયન ડોલર) સુધી પહોંચી ગયું છે, જે ગયા વર્ષ કરતાં 20.1% વધુ છે.
2026નો પ્લાન: GDPના 3.32% (લગભગ 22 બિલિયન ડોલર) સુધી વધારવાનો લક્ષ્ય છે, જેમાં કોસ્ટ ગાર્ડ અને પેન્શનનો પણ સમાવેશ થાય છે.
વિશેષ બજેટ: નવેમ્બર 2025માં રાષ્ટ્રપતિ લાઈએ 40 બિલિયન ડોલર (લગભગ 3.3 લાખ કરોડ રૂપિયા)નું સ્પેશિયલ બજેટ જાહેર કર્યું છે, જે 2026થી 2033 સુધી ચાલશે. આ ફંડમાંથી 50% અમેરિકી હથિયારો ખરીદવા પર અને બાકીનું ડ્રોન, AI, મિસાઈલ, સબમરીન અને સાયબર ડિફેન્સ પર ખર્ચ થશે.
અંતિમ લક્ષ્ય: 2030 સુધીમાં GDPના 5% સંરક્ષણ પર ખર્ચ કરવાનો છે, જેમ કે અમેરિકાએ ભલામણ કરી હતી.
તાઇવાનનું માનવું છે કે, "યુદ્ધની તૈયારીઓથી યુદ્ધ ટળી શકે છે." જોકે, વિપક્ષી પાર્ટીઓ (KMT, TPP) આ બજેટમાં કાપ મૂકવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. તેમ છતાં, આ બજેટ તાઇવાનને વધુ મજબૂત બનાવશે, વધુ દારૂગોળો, તાલીમ અને સ્વદેશી હથિયારોના નિર્માણ દ્વારા.
અમેરિકન હથિયારો: તાઇવાનમાં કયા-કયા તૈનાત થઈ રહ્યા છે?
અમેરિકા 1979ના તાઇવાન રિલેશન્સ એક્ટ હેઠળ તાઇવાનને ડિફેન્સિવ હથિયારો વેચે છે. 2021થી અત્યાર સુધીમાં કુલ 18 બિલિયન ડોલરના હથિયારોનું વેચાણ થયું છે, અને 21.54 બિલિયન ડોલરના ઓર્ડર હજુ ડિલિવર થવાના બાકી છે.
તાઇવાનમાં તૈનાત થઈ રહેલા મુખ્ય અમેરિકી હથિયારો:
NASAMS (National Advanced Surface-to-Air Missile System)
આ એક ખૂબ શક્તિશાળી એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ છે જે મિસાઈલ, લડાકુ વિમાન અને ડ્રોનને માર્ગેથી જ નષ્ટ કરી શકે છે. યુક્રેન યુદ્ધમાં તેની અસરકારકતા સાબિત થઈ ચૂકી છે. તાઇવાનને 3 યુનિટ અને રડાર મળી રહ્યા છે, જેની કિંમત લગભગ 700 મિલિયન ડોલર છે. ડિલિવરી 2025ના અંત સુધીમાં આવશે અને આ સિસ્ટમ તાઇપેના સોંગશાન એરપોર્ટ અને ન્યૂ તાઇપેના તમસુઈ વિસ્તારમાં તૈનાત થશે.
Patriot PAC-3 Missile System
દુનિયાની શ્રેષ્ઠ બેલિસ્ટિક મિસાઈલ ડિફેન્સ સિસ્ટમમાંથી એક. તે ચીનની લાંબા અંતરની મિસાઈલોને 100 કિલોમીટરથી વધુ રેન્જમાં રોકી શકે છે. તાઇવાનને 100 મિસાઈલો મળી રહી છે, જેની કિંમત 882 મિલિયન ડોલર છે. ડિલિવરી 2025માં શરૂ થશે અને 2026 સુધીમાં સંપૂર્ણપણે તૈયાર થઈ જશે.
HIMARS Rocket Launchers (M142 High Mobility Artillery Rocket System)
આ એક પોર્ટેબલ રોકેટ લોન્ચર છે જે 300 કિલોમીટર સુધી માર કરી શકે છે. ચીન હુમલો કરે તો તાઇવાનથી જ ચીનના દરિયાઈ વિસ્તારો અને જહાજો પર સીધો હુમલો કરી શકશે. તાઇવાનને કુલ 29 લોન્ચર, 84 ATACMS મિસાઈલ અને 864 GMLRS રોકેટ મળી રહ્યા છે. ડીલની કિંમત 1.06 બિલિયન ડોલર છે, જેમાં 11 યુનિટ જાન્યુઆરી 2025માં જ આવી ચૂક્યા છે. બાકીના 2026-27માં આવશે.
ATACMS Missiles (Army Tactical Missile System)
HIMARSમાં ઉપયોગ થતી 300 કિલોમીટર રેન્જવાળી મિસાઈલો, જે ચીનના દરિયાકિનારા પરના એરબેઝ અને જહાજોને નિશાન બનાવી શકે છે. જાન્યુઆરી 2025માં પ્રથમ બેચમાં 16 મિસાઈલ મળી હતી અને 20 વધુ મિસાઈલો આવવાની છે.
Harpoon Anti-Ship Missiles
આ ખાસ મિસાઈલો સમુદ્રમાં જહાજોને ડુબાડવા માટે બનાવવામાં આવી છે. તાઇવાનના દરિયાકાંઠેથી દા ગીને ચીનના યુદ્ધજહાજોને પાણીમાં ડુબાડી શકશે. તાઇવાનને 5 લોન્ચર અને AGM-84L-1 Block II મિસાઈલો મળી રહી છે. 2025ની ડીલનો આ ભાગ છે અને 2027 સુધીમાં સંપૂર્ણ ડિલિવરી થઈ જશે.
F-16, C-130 અને IDF જેટના સ્પેર પાર્ટ્સ
તાઇવાન પાસે પહેલેથી અમેરિકી F-16 અને C-130 જેટ છે. તેમના માટે જરૂરી સ્પેર પાર્ટ્સ અને રિપેર કીટ પણ આવી રહી છે, જેથી જૂના જેટ હંમેશા ઉડાન ભરવા તૈયાર રહે. નવેમ્બર 2025માં 330 મિલિયન ડોલરની ડીલ થઈ હતી.
Switchblade Drones
આ ખૂબ નાના આત્મઘાતી ડ્રોન છે જે સૈનિકો બેગમાં રાખીને ચાલી શકે છે. દુશ્મનના ટેન્ક કે સૈનિકો પર સીધા જ ટકરાઈને વિસ્ફોટ કરી શકે છે. તાઇવાનને કુલ 685 ડ્રોન મળી રહ્યા છે, જેમાંથી 66 પહેલા જ આવી ચૂક્યા છે. 2025ના અંત સુધીમાં 150 વધુ આવશે અને બાકીના 2026માં.
Altius-600M Drones
આ થોડા મોટા ડ્રોન છે જે દુશ્મનની જાસૂસી પણ કરી શકે છે અને હુમલો પણ. તેમની ડિલિવરી 2025માં શરૂ થઈ ગઈ છે. આ ઉપરાંત, તાઇવાન TOW-2B એન્ટી-ટેન્ક મિસાઈલ, M1A2T Abrams ટેન્ક (પ્રથમ બટાલિયન 2025માં), અને AN/TPS-77, AN/TPS-78 જેવા રડાર સિસ્ટમ્સ પણ મેળવી રહ્યું છે. કુલ 18 ડીલ ચાલી રહી છે, જેમાંથી 15 સમયસર છે અને 2 થોડી મોડી છે. અમેરિકા અને તાઇવાન Barracuda-500 ક્રૂઝ મિસાઈલનું સહ-ઉત્પાદન પણ કરી રહ્યા છે. 30 તાઇવાની સૈનિકો અમેરિકામાં તાલીમ લઈ રહ્યા છે. આ બધા હથિયારો તાઇવાનને "પોર્ક્યુપાઈન સ્પાઈન" રણનીતિ આપે છે – જે ચીની આક્રમણને અત્યંત મોંઘું બનાવશે.
તાઇવાનની તૈયારી: માત્ર હથિયારો જ નહીં, એક પૂરો પ્લાન
સૈન્ય સુધારા: ફરજિયાત સેવા 1 વર્ષની કરવામાં આવી છે, પગાર વધારવામાં આવ્યો છે અને 2027 સુધીમાં સૈન્યને હાઈ રેડીનેસ મોડ પર લાવવાનો લક્ષ્ય છે.
સ્વદેશી હથિયારો: Sky Bow III (બેલિસ્ટિક મિસાઈલ ડિફેન્સ) અને Hsiung Feng III (એન્ટી-શિપ, 400 કિલોમીટર રેન્જ) જેવી સ્વદેશી મિસાઈલો વિકસાવવામાં આવી રહી છે.
ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર: ભૂગર્ભ બંકરો, મજબૂત એરબેઝ અને AI કમાન્ડ સિસ્ટમ્સ તૈયાર કરવામાં આવી રહી છે.
સાયબર ડિફેન્સ: ચીની હેકિંગ રોકવા માટે જામર સિસ્ટમ્સ પર કામ ચાલી રહ્યું છે.
અમેરિકાનો સાથ: પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે પણ તાઇવાનને વધુ હથિયારો આપવાની વાત કરી હતી.
ચીન અમેરિકા દ્વારા તાઇવાનને થતી કોઈપણ હથિયાર વેચાણને આંતરિક મામલામાં દખલગીરી ગણીને ગુસ્સો વ્યક્ત કરે છે. જોકે, તાઇવાનનું દ્રઢપણે માનવું છે કે શાંતિ માટે તાકાત હોવી જરૂરી છે. જોકે, 40 બિલિયન ડોલરનું બજેટ હજુ વિપક્ષની મંજૂરી મેળવવાનું બાકી છે, જે તેમાં અવરોધ ઊભો કરી શકે છે. ચીન અને તાઇવાન વચ્ચેનો સંઘર્ષ ભવિષ્યમાં કયું વળ લે છે, તે જોવું રસપ્રદ રહેશે.
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.