પ્રાઇવેટ કોલેજોમાં પણ SC, ST અને OBC માટે અનામતની માગ, કોંગ્રેસે ઉઠાવ્યો મુદ્દો, પોતે જ અગાઉ રહી હતી દૂર

Reservation: કોંગ્રેસ પાર્ટીએ નિજી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં પણ જાતિગત અનામત (રિઝર્વેશન) લાગુ કરવાની માગણી ઉઠાવી છે. પાર્ટીના સંચાર વિભાગના વડા જયરામ રમેશે સોમવારે આ મુદ્દે નિવેદન આપ્યું હતું. તેમણે સંસદીય સમિતિની ભલામણને સમર્થન આપતાં કહ્યું કે, બંધારણના આર્ટિકલ 15(5) હેઠળ ખાનગી સંસ્થાઓમાં ઓબીસી, એસસી અને એસટી સમુદાયો માટે અનામત આપવી જોઈએ. રસપ્રદ વાત એ છે કે, લગભગ 20 વર્ષ પહેલાં આ મુદ્દો ચર્ચામાં આવ્યો હતો, પરંતુ તત્કાલીન યૂપીએ-1 સરકારે તેનાથી અંતર જાળવ્યું હતું. તે સમયે સરકારનું નેતૃત્વ પણ કોંગ્રેસ પાસે જ હતું.

યૂપીએ સરકારના કાર્યકાળ દરમિયાન 2006માં બંધારણમાં 93મો સુધારો થયો હતો, જેમાં આર્ટિકલ 15(5) ઉમેરવામાં આવ્યું. આ હેઠળ સરકારી ઉચ્ચ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં અનામત લાગુ કરવા માટે સેન્ટ્રલ એજ્યુકેશન ઇન્સ્ટિટ્યૂશન્સ એક્ટ પસાર કરાયો હતો. જોકે, નિજી કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓ માટે આવો કોઈ નિયમ નહોતો બનાવાયો. જયરામ રમેશે જણાવ્યું કે, 2008માં સુપ્રીમ કોર્ટમાં આ મામલાની સુનાવણી થઈ હતી અને કોર્ટે તેને યથાવત્ રાખ્યું હતું. કોર્ટે એમ પણ કહ્યું હતું કે, ખાનગી બિન-સહાયિત સંસ્થાઓમાં પ્રવેશ માટે અનામતના મુદ્દે વિચારણા થઈ શકે છે.

લગભગ બે દાયકા બાદ કોંગ્રેસે ફરીથી આ માગ ઉઠાવી છે, જેના પર તે પોતાના સમયમાં મૌન રહી હતી. પાર્ટીએ નિવેદનમાં કહ્યું કે, સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે એસસી, એસટી અને ઓબીસી સમાજને બંધારણીય રીતે નિજી સંસ્થાઓમાં અનામત મળી શકે છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, 2024ની લોકસભા ચૂંટણીના ઢંઢેરામાં પણ કોંગ્રેસે આ અનામતનું વચન આપ્યું હતું. હવે સંસદીય સમિતિએ પણ આવી ભલામણ કરી છે, જેનું નેતૃત્વ કોંગ્રેસના સાંસદ દિગ્વિજય સિંહ કરી રહ્યા છે.

હાલ દેશની કોઈપણ નિજી શૈક્ષણિક સંસ્થામાં જાતિગત અનામત લાગુ નથી. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે, માત્ર આર્ટિકલ 15(5)ના આધારે અનામત લાગુ ન થઈ શકે. આ માટે એક અલગ કાયદાની જરૂર પડશે. 2002માં એક કેસની સુનાવણી દરમિયાન સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું હતું કે, શૈક્ષણિક સંસ્થા સ્થાપવી એ મૂળભૂત અધિકાર છે અને પ્રવેશ પ્રક્રિયા નક્કી કરવાનો અધિકાર પણ સંસ્થાનો છે.

નિષ્ણાતોનું એમ પણ કહેવું છે કે, દેશમાં ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળી નિજી યુનિવર્સિટીઓની સંખ્યા વધી રહી છે, ત્યારે વંચિત વર્ગના વિદ્યાર્થીઓને પ્રવેશમાં પ્રાથમિકતા આપવાની જરૂર છે. આ માગ પર હજુ સુધી કેન્દ્ર સરકાર તરફથી કોઈ પ્રતિસાદ આવ્યો નથી.

આ પણ વાંચો- EPFO દ્વારા PF ઉપાડની ઓટો સેટલમેન્ટ મર્યાદા 1 લાખથી વધારીને 5 લાખ કરવાનો નિર્ણય