મ્યાનમારમાં ભારતને મોટો ઝટકો: ચીનને હરાવવાની યોજના પર ગ્રહણ, હવે શું કરશે મોદી સરકાર?

India-Myanmar Relations: મ્યાનમારમાંથી દુર્લભ પૃથ્વી તત્વો (Rare Earth Elements - REEs)ની આયાત માટે ભારતની મહત્વાકાંક્ષી યોજનાને મોટો ઝટકો લાગ્યો છે. આ યોજના ચીનની વૈશ્વિક નિકાસ નીતિને પડકારવા માટેની હતી, પરંતુ મ્યાનમારના કાચિન રાજ્યમાં ચાલી રહેલી હિંસા અને ટ્રાન્સપોર્ટની મુશ્કેલીઓએ આ પ્રોજેક્ટ પર ગ્રહણ લગાવી દીધું છે.

શા માટે લાગ્યો ઝટકો?

કાચિન રાજ્યમાં મ્યાનમારની સેના અને કાચિન ઇન્ડિપેન્ડન્સ આર્મી (KIA) વચ્ચે ચાલી રહેલા સંઘર્ષે ભારતની યોજનાને અસર કરી છે. KIAના પ્રવક્તા નૉ બુના જણાવ્યા મુજબ, મ્યાનમારનું સૈન્ય શાસન ‘સ્પેશિયલ રિજન-1’ જેવા મુખ્ય દુર્લભ પૃથ્વી તત્વોના કેન્દ્રો પર ફરીથી કબજો મેળવવાની યોજના બનાવી રહ્યું છે. આ હુમલાઓએ ભારતના પ્રોજેક્ટને જોખમમાં મૂક્યો છે. આ ઉપરાંત, મ્યાનમારથી ભારતની સરહદ સુધી ખનિજોના પરિવહન માટે રેલ અને રોડ કનેક્ટિવિટીનો અભાવ પણ મોટી સમસ્યા છે.

ભારતની રેલ લાઇન યોજના

ભારતે મિઝોરમના સેરાંગ સુધી નવી રેલ લાઇનનું ઉદ્ઘાટન કર્યું છે, જે દેશની મહત્વની રણનીતિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સમાંની એક છે. આ રેલ લાઇન મિઝોરમને રેલ નેટવર્ક સાથે જોડે છે અને મ્યાનમારના ખનિજ-સમૃદ્ધ વિસ્તારોની નજીક લઈ જાય છે. ફેડરલના અહેવાલ મુજબ, ભારત આ રેલ લાઇનને મિઝોરમના લૉંગ્ટલાઈ જિલ્લામાં મ્યાનમારની સરહદે આવેલા હમવંગબુચુઆ શહેર સુધી 223 કિલોમીટર સુધી લંબાવવાની યોજના ધરાવે છે. આ શહેર કલાદાન મલ્ટીમોડલ ટ્રાન્ઝિટ ટ્રાન્સપોર્ટ પ્રોજેક્ટ દ્વારા ભારતના ઉત્તર-પૂર્વીય રાજ્યોને મ્યાનમારના રખાઈન રાજ્યમાં આવેલા સિત્વે બંદર સાથે જોડશે.

દુર્લભ પૃથ્વી તત્વો શું છે?

દુર્લભ પૃથ્વી તત્વો એ 17 રાસાયણિક તત્વોનું જૂથ છે, જેમાં લેન્થેનાઈડ શ્રેણી, સ્કેન્ડિયમ અને યિટ્રિયમનો સમાવેશ થાય છે. આ તત્વો પૃથ્વીની સપાટીમાં મળે છે, પરંતુ તેમનું ખનન આર્થિક રીતે ખર્ચાળ છે. આ તત્વો સ્માર્ટફોન, ઇલેક્ટ્રિક વાહનોની બેટરી અને વિન્ડ ટર્બાઇન જેવા હાઈ-ટેક ઉપકરણો માટે જરૂરી છે. કાચિનમાં ખાસ કરીને ડિસ્પ્રોસિયમ અને ટર્બિયમ જેવા ભારે દુર્લભ તત્વો મળે છે, જેની વૈશ્વિક માંગ ઝડપથી વધી રહી છે.