કોવિડ મહામારી પછી ડીઝલની માંગમાં ગ્રોથ સૌથી નીચા સ્તરે પહોંચી, અહીં જાણો કારણ

ડીઝલની માંગમાં વધારો કોવિડ મહામારી પછી નાણાકીય વર્ષ 2024-25 (31 માર્ચ, 2025ના રોજ સમાપ્ત)માં સૌથી ઓછો નોંધાયો છે. પેટ્રોલિયમ મંત્રાલયના પેટ્રોલિયમ પ્લાનિંગ એન્ડ એનાલિસિસ સેલ (PPAC) દ્વારા જાહેર કરાયેલા અસ્થાયી આંકડા અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2024-25 (એપ્રિલ 2024થી માર્ચ 2025)માં ડીઝલનો વપરાશ 2 ટકા વધીને 91.4 મિલિયન ટન થયો છે. PTIના અહેવાલ મુજબ, માંગમાં ઘટાડાનું કારણ ધીમી આર્થિક વૃદ્ધિ અને સ્વચ્છ ઇંધણ તરફ વધતો વપરાશ ગણાવવામાં આવ્યું છે.

ઇલેક્ટ્રિક વાહનો મુખ્ય કારણ

અહેવાલ મુજબ, ટ્રકો અને ખેતીની મશીનરી માટે વપરાતા ડીઝલની માંગમાં 2024-25નો વધારો ગત નાણાકીય વર્ષના 4.3 ટકા અને 2022-23ના 12.1 ટકાની તુલનામાં ઓછો રહ્યો. આંકડા દર્શાવે છે કે ભારતમાં વપરાતા તેલમાં ડીઝલનો હિસ્સો લગભગ 40 ટકા છે. ઇલેક્ટ્રિક વાહનો (EV) ભારતમાં ડીઝલની માંગને નવો આકાર આપી રહ્યા છે. માંગમાં ધીમી વૃદ્ધિ દેશની આર્થિક ગતિશીલતા પર પણ પ્રકાશ ફેંકે છે. ડીઝલ હજુ પણ ભારતના પરિવહન ક્ષેત્રના ત્રણ-ચતુર્થાંશ ભાગને ચલાવે છે, પરંતુ ઇલેક્ટ્રિક વાહનો તરફના ઝુકાવને કારણે તેની વૃદ્ધિ ધીમી પડી રહી છે.

જાહેર પરિવહનમાં ઇલેક્ટ્રિક વાહનોની અસર

ઉદ્યોગના અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, પેટ્રોલની તુલનામાં ડીઝલની ધીમી વપરાશ વૃદ્ધિનું મુખ્ય કારણ વાણિજ્યિક ઇલેક્ટ્રિક વાહનો તરફનું સંક્રમણ છે. દિલ્હી અને મુંબઈ જેવા શહેરોમાં ઇલેક્ટ્રિક બસો ઝડપથી અપનાવવામાં આવી રહી છે. ટાયર-2 અને ટાયર-3 શહેરોમાં ઇલેક્ટ્રિક ઓટો-રિક્ષા મુખ્ય પરિવહન સાધન બની ગયા છે. આનાથી શહેરી જાહેર પરિવહનમાં ડીઝલનો ઉપયોગ ઘટ્યો છે. આ ઉપરાંત, મોટી ઇ-કોમર્સ કંપનીઓ ડિલિવરી માટે ઇલેક્ટ્રિક વાહનોને પ્રાધાન્ય આપી રહી છે. આ ફેરફારોને કારણે ડીઝલથી ચાલતી વેન અને લાઇટ કોમર્શિયલ વાહનો પર અસર પડી છે, જેનાથી લોજિસ્ટિક્સ ક્ષેત્રમાં ડીઝલની માંગ ઘટી છે.

પેટ્રોલ અને જેટ ઇંધણનો વપરાશ

પેટ્રોલનો વપરાશ 7.5 ટકા વધીને 40 મિલિયન ટન થયો, જ્યારે એલપીજીની માંગ 5.6 ટકા વધીને 31.32 મિલિયન ટન થઈ. જેટ ઇંધણનો વપરાશ 2024-25માં લગભગ 9 ટકા વધીને 9 મિલિયન ટન થયો. ઉદ્યોગોમાં ઇંધણ તરીકે વપરાતા નેફ્થાની માંગ 4.8 ટકા ઘટીને 13.15 મિલિયન ટન રહી, જ્યારે ફ્યુઅલ ઓઇલનો વપરાશ 1 ટકા ઘટીને 6.45 મિલિયન ટન રહ્યો.