ભારત-અમેરિકા વેપાર સમજૂતી: પ્રથમ તબક્કો સપ્ટેમ્બર-ઓક્ટોબર સુધીમાં પૂર્ણ કરવાની તૈયારી

ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે દ્વિપક્ષીય વેપાર સમજૂતી (BTA)ના પ્રથમ તબક્કાને આ વર્ષે સપ્ટેમ્બર-ઓક્ટોબર સુધીમાં પૂર્ણ કરવાની યોજના છે. આ માટેની તૈયારીઓને વેગ આપવા 23 એપ્રિલથી વોશિંગ્ટનમાં ત્રણ દિવસની સત્તાવાર બેઠક શરૂ થવા જઈ રહી છે. આ બેઠકમાં શુલ્ક, બિન-શુલ્ક અવરોધો અને વેપાર સુવિધાઓ જેવા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થશે. આ યાત્રા બંને દેશો વચ્ચેના આર્થિક સંબંધોને વધુ મજબૂત કરવાની દિશામાં મહત્વનું પગલું ગણાય છે.

વેપાર સમજૂતીનો પ્રથમ તબક્કો

ભારત અને અમેરિકા બંને પક્ષો દ્વિપક્ષીય વેપાર સમજૂતીના પ્રથમ તબક્કાને ઝડપથી પૂર્ણ કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. આ તબક્કામાં મર્યાદિત વસ્તુઓ માટે બજાર પ્રવેશમાં વધારો અને બિન-શુલ્ક અવરોધો ઘટાડવા જેવા મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે. આનાથી ભવિષ્યમાં સરકારી ખરીદી અને ડિજિટલ વેપાર જેવા જટિલ મુદ્દાઓ પર ચર્ચા માટે મજબૂત પાયો તૈયાર થશે. ભારતે અગાઉ ઓસ્ટ્રેલિયા સાથે આવા જ તબક્કાવાર સમજૂતીનો અનુભવ કર્યો છે, જે 29 ડિસેમ્બર 2022થી અમલમાં આવ્યો હતો. હવે ભારત અને ઓસ્ટ્રેલિયા વધુ વ્યાપક સમજૂતી તરફ આગળ વધી રહ્યા છે, અને આ અનુભવ ભારત-અમેરિકા વેપાર સમજૂતી માટે પણ ઉપયોગી બની શકે છે.

23 એપ્રિલથી વોશિંગ્ટનમાં બેઠક

આગામી બુધવારથી વોશિંગ્ટનમાં શરૂ થનારી ત્રણ દિવસની બેઠકમાં ભારતનું એક આધિકારિક પ્રતિનિધિ મંડળ ભાગ લેશે. આ મંડળનું નેતૃત્વ વાણિજ્ય વિભાગના અધિક સચિવ રાજેશ અગ્રવાલ કરશે, જેઓ 1 ઓક્ટોબરથી નવા વાણિજ્ય સચિવ તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળશે. આ બેઠકમાં શુલ્ક, બિન-શુલ્ક અવરોધો, ઉત્પત્તિના નિયમો અને નિયમનકારી મુદ્દાઓ પર વિચાર-વિમર્શ થશે. આ ચર્ચા ખાસ કરીને મહત્વની છે, કારણ કે અમેરિકાએ ભારતને જવાબી શુલ્કમાંથી 90 દિવસની રાહત આપી છે. આ સમયગાળા દરમિયાન બંને દેશો કોઈ નક્કર સમઝોતા સુધી પહોંચવાનો પ્રયાસ કરશે.

સમજૂતીના નિયમોમાં 19 ચેપ્ટર

ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના વેપાર સમજૂતી માટેના સંદર્ભની શરતો (TOR)માં લગભગ 19 ચેપ્ટર્સનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. આ ચેપ્ટર્સમાં શુલ્ક, માલસામાન, બિન-શુલ્ક અવરોધો અને સીમા શુલ્ક સુવિધાઓ જેવા મુદ્દાઓ આવરી લેવામાં આવ્યા છે. આ નિયમોને અંતિમ સ્વરૂપ આપી દેવાયું છે, અને હવે બંને દેશો આ નિયમોના આધારે વાટાઘાટોને આગળ ધપાવવા માટે તૈયાર છે. આ માટે ભારતનું એક પ્રતિનિધિ મંડળ આગામી સપ્તાહે અમેરિકા જશે, જે આ વાટાઘાટોને વધુ ગતિ આપશે.