રશિયન તેલના વ્યાપારમાં ભારતીય બેંકોનો પ્રવેશ: અમેરિકાના પ્રતિબંધોનો 'રસ્તો' કેવી રીતે નીકળ્યો?

Russian Oil: ભારતીય બેંકો હવે રશિયન તેલના વ્યાપારમાં નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવા માટે તૈયાર થઈ ગઈ છે, પરંતુ આ માટે તેમણે એક મહત્વની શરત મૂકી છે. બેંકોનું કહેવું છે કે, તેલનો સપ્લાય એવી કંપનીઓ પાસેથી જ આવવો જોઈએ જેના પર કોઈ પ્રતિબંધ લાગુ ન હોય, અને તમામ લેણદેણ પ્રતિબંધોના નિયમોનું પાલન કરીને જ થવું જોઈએ. અમેરિકા દ્વારા તાજેતરમાં લાદવામાં આવેલા નવા પ્રતિબંધોને કારણે ભારતીય બેંકો અગાઉ રશિયન તેલના કોઈ પણ શિપમેન્ટ માટે ચુકવણી કરવામાં સંકોચ અનુભવી રહી હતી, કારણ કે સપ્લાય ચેઇનની તપાસ કરવી મુશ્કેલ બની રહી હતી.

અમેરિકાની નજર અને ભારતનો અભિગમ

બ્લૂમબર્ગના અહેવાલ મુજબ, યુક્રેનમાં ચાલી રહેલા યુદ્ધને કારણે અમેરિકા રશિયા પર દબાણ વધારી રહ્યું છે. આવા સમયે, ભારત જે રશિયન ક્રૂડ ઓઇલનો મોટો ખરીદદાર છે, તેના દ્વારા થતી તેલની ખરીદી પર સૌની નજર છે. જોકે, વૈશ્વિક બજારમાં તેલનો પૂરતો પુરવઠો ઉપલબ્ધ હોવાથી, ભારતીય રિફાઇનરો મોંઘા વિકલ્પો પણ ખરીદી શકે છે.

બેંકોએ શોધી કાઢ્યો ઉકેલ

ભારતીય બેંકોએ હવે એક એવી રીત શોધી કાઢી છે જેનાથી રિફાઇનરોની ચુકવણી સંબંધિત જરૂરિયાત પૂરી થઈ શકે. આ લેણદેણ સંયુક્ત આરબ અમીરાત (UAE) ના દિરહામ અથવા ચીનના યુઆનમાં પણ કરી શકાય છે. ભારતીય બેંકો અને રિફાઇનરો હવે તેલ કયા સ્ત્રોતમાંથી આવી રહ્યું છે તેની પણ કડક તપાસ કરી રહ્યા છે. તેઓ તેલ લઈ જતી જહાજોના અગાઉના રેકોર્ડ્સની પણ ચકાસણી કરે છે. ખાસ કરીને, જો તેલ જહાજથી જહાજમાં ટ્રાન્સફર થયું હોય, તો તે જહાજો કોઈ પ્રતિબંધિત કંપની સાથે સંકળાયેલા હતા કે કેમ તેની ઝીણવટભરી તપાસ કરવામાં આવે છે.

ડિસેમ્બરના ઓર્ડર પર અસર

અમેરિકાએ Rosneft અને Lukoil જેવી મુખ્ય ઉત્પાદક કંપનીઓ પર પ્રતિબંધ લગાવ્યા બાદ, મોટાભાગના ભારતીય રિફાઇનરોએ ડિસેમ્બરમાં ડિલિવરી માટે રશિયન ક્રૂડ ઓઇલનો ઓર્ડર આપ્યો ન હતો. આ પહેલા Gazprom Neft અને Surgutneftegas પર પણ પ્રતિબંધો લાદવામાં આવ્યા હતા. આ પ્રતિબંધોએ 2022 માં રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ શરૂ થયા પછી ભારતે રશિયન તેલની ખરીદી મોટાપાયે વધારી હતી, જેણે ભારતને રશિયાનું સૌથી મોટું દરિયાઈ ક્રૂડ ઓઇલ ગ્રાહક બનાવ્યું હતું, તે વ્યાપારને મોટો ઝટકો આપ્યો હતો.