ઈરાનનો પરમાણુ કાર્યક્રમ: 14 વૈજ્ઞાનિકોનું મૃત્યુ, ત્રણ ઠેકાણાં નષ્ટ, શું લાગશે બ્રેક?

ઈરાન અને ઈઝરાયેલ વચ્ચે 12 દિવસના સંઘર્ષ બાદ મંગળવારે સવારે યુદ્ધવિરામ પર સહમતિ થઈ, પરંતુ તેની બાદ પણ બંને દેશોએ એકબીજા પર મિસાઈલ હુમલા ચાલુ રાખ્યા. અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે આ તાજા હુમલાઓ પર નારાજગી વ્યક્ત કરી છે. ઈઝરાયેલના 12 દિવસના હુમલાઓ અને અમેરિકાના એક દિવસના હવાઈ હુમલામાં ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમને ભારે નુકસાન થયું છે. સૌથી મોટી ક્ષતિ એ છે કે ઈરાનના 14 પરમાણુ વૈજ્ઞાનિકોનું મૃત્યુ થયું છે, જેઓ આ કાર્યક્રમની દેખરેખ કરી રહ્યા હતા. આ ઉપરાંત ત્રણ મહત્વના પરમાણુ ઠેકાણાં પણ નષ્ટ થયા છે.

ફ્રાન્સમાં ઈઝરાયેલના રાજદૂત જોશુઆ ઝર્કાએ 'એસોસિએટેડ પ્રેસ'ને જણાવ્યું કે, "14 વૈજ્ઞાનિકોના મૃત્યુ અને હુમલાઓમાં બચેલા પરમાણુ સ્ટ્રક્ચર્સ તથા સામગ્રીથી ઈરાન માટે હથિયાર બનાવવું લગભગ અશક્ય બની જશે." તેમણે ઉમેર્યું કે આ હુમલાઓથી ઈરાનનો પરમાણુ કાર્યક્રમ ઘણા વર્ષો માટે પાછળ ધકેલાઈ ગયો છે.

નિષ્ણાતોનું માનવું છે શું?

જોકે, પરમાણુ નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે ઈરાન પાસે અન્ય વૈજ્ઞાનિકો છે જે આ કાર્યક્રમને આગળ લઈ જઈ શકે છે. યુરોપીય દેશોની સરકારોનું કહેવું છે કે માત્ર સૈન્ય બળથી ઈરાનની પરમાણુ ટેક્નોલોજીની પ્રગતિને રોકી શકાય નહીં. તેઓ ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમની ચિંતાઓ દૂર કરવા માટે વાટાઘાટો દ્વારા ઉકેલ ઈચ્છે છે.

બ્રિટનના વિદેશ મંત્રી ડેવિડ લેમીએ 'હાઉસ ઓફ કોમન્સ'માં સાંસદોને કહ્યું, "હુમલાઓ ઈરાને દાયકાઓથી મેળવેલી ટેક્નોલોજીની જાણકારીને નષ્ટ કરી શકતા નથી, ન તો તે જાણકારીનો ઉપયોગ કરીને પરમાણુ હથિયાર બનાવવાની કોઈ સરકારની મહત્વાકાંક્ષાને નષ્ટ કરી શકે છે."

નવી જનરેશનના વૈજ્ઞાનિકોની ક્ષમતા

અમેરિકી નિષ્ણાત અને ભૂતપૂર્વ રાજદૂત માર્ક ફિટ્ઝપેટ્રિકે જણાવ્યું કે, "પરમાણુ કાર્યક્રમની રૂપરેખા હજુ પણ ઉપલબ્ધ છે, અને PhD કરનારી નવી પેઢી તેનો ઉપયોગ કરવામાં સક્ષમ બની જશે." તેમણે ઉમેર્યું કે પરમાણુ કેન્દ્રો પર બોમ્બમારો કરવો કે કેટલાક લોકોને મારી નાખવાથી આ કાર્યક્રમને થોડા સમય માટે પાછળ ધકેલી શકાય છે, પરંતુ તેને સંપૂર્ણ રીતે રોકી શકાય નહીં.