દેશમાં લાગુ નવા ગુનાહિત કાયદા, શું થશે ફાયદો અને શા માટે થઈ રહ્યો છે વિરોધ?

ભારતમાં 1 જુલાઈ, 2024થી નવા ફોજદારી કાયદા અમલમાં આવ્યા છે. બ્રિટિશ યુગનો ભારતીય દંડ સંહિતા 1860, કોડ ઓફ ક્રિમિનલ પ્રોસિજર, 1973 અને ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ 1872 હવે સમાપ્ત થઈ ગયો છે. હવે આનું સ્થાન ભારતીય ન્યાયિક સંહિતા, ભારતીય નાગરિક સંરક્ષણ સંહિતા અને ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ દ્વારા લેવામાં આવ્યું છે. તમને જણાવી દઈએ કે, આ કાયદાઓ સાથે સંબંધિત બિલ ગયા વર્ષે સંસદના બંને ગૃહો લોકસભા અને રાજ્યસભા દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. આ કાયદાના અમલ પછી, ઘણી કલમો અને સજા વગેરેની જોગવાઈઓ બદલાઈ ગઈ છે. જો કે ઘણા રાજકીય પક્ષો પણ તેનો વિરોધ કરી રહ્યા છે. ચાલો જાણીએ કે આ નવા કાયદાના ફાયદા શું છે અને તેનો વિરોધ કરવાનું કારણ શું છે.

હવે તમે ગમે ત્યાં FIR નોંધાવી શકો છો

‘ઝીરો એફઆઈઆર’ સાથે કોઈપણ વ્યક્તિ હવે કોઈપણ પોલીસ સ્ટેશનમાં એફઆઈઆર નોંધાવી શકે છે, ભલે ગુનો તેના અધિકારક્ષેત્રમાં બન્યો ન હોય. નવા કાયદામાં એક રસપ્રદ પાસું ઉમેરાયું છે કે ધરપકડના કિસ્સામાં, વ્યક્તિને તેની સ્થિતિ વિશે તેની પસંદગીની કોઈપણ વ્યક્તિને જાણ કરવાનો અધિકાર આપવામાં આવ્યો છે. આ સાથે, ધરપકડ કરાયેલ વ્યક્તિને તાત્કાલિક સમર્થન મળી શકશે.

કેસ પૂરો થયાના 45 દિવસમાં નિર્ણય

ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે કહ્યું હતું કે આ કાયદાઓ ભારતીયો દ્વારા, ભારતીયો માટે અને ભારતીય સંસદ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યા છે અને તેઓ સંસ્થાનવાદી યુગના ન્યાયિક કાયદાઓને નાબૂદ કરે છે. નવા કાયદા હેઠળ, ફોજદારી કેસોમાં ચુકાદો ટ્રાયલ પૂર્ણ થયાના 45 દિવસમાં આવશે અને પ્રથમ સુનાવણીના 60 દિવસમાં આરોપો ઘડવામાં આવશે.

બળાત્કારથી લઈને મોબ લિંચિંગ સુધી તમામ બાબતો માટે નવી જોગવાઈઓ

બળાત્કાર પીડિતાનું નિવેદન મહિલા પોલીસ અધિકારી દ્વારા તેના વાલી અથવા સંબંધીની હાજરીમાં નોંધવામાં આવશે અને તેનો મેડિકલ રિપોર્ટ સાત દિવસમાં રજૂ કરવાનો રહેશે. કાયદાઓ સંગઠિત અપરાધ અને આતંકવાદના કૃત્યોને વ્યાખ્યાયિત કરે છે, રાજદ્રોહને દેશદ્રોહ સાથે બદલીને. આ સિવાય તમામ જઘન્ય ગુનાઓના ક્રાઈમ સીનની ફરજિયાત વિડીયોગ્રાફી જેવી જોગવાઈઓ સામેલ કરવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત મોબ લિંચિંગના કેસમાં મૃત્યુદંડની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે.