Year Ender 2024: ડોલર સામે રૂપિયો અત્યાર સુધીના સૌથી નીચા લેવલે પહોંચ્યો, 2025 માટે છે આ અપેક્ષાઓ

Year Ender 2024: આ વર્ષે ડોલર સામે રૂપિયાનું પર્ફોમન્સ ખરાબ રહ્યું છે. 2024માં અમેરિકન ડોલર સામે રૂપિયો ત્રણ ટકા નબળો પડ્યો છે. અર્થવ્યવસ્થામાં મંદી અને ગ્લોબલ માર્કેટ્સમાં ડોલરની મજબૂતીથી રૂપિયાને અસર થઈ છે. 2024ના અંતમાં રૂપિયો તેની નવી ઓલ-ટાઇમ નીચી સપાટીએ ગબડી ગયો હતો. આ વર્ષે 1 જાન્યુઆરીએ 83.19 પ્રતિ ડોલરના લેવલની સરખામણીએ 27 ડિસેમ્બર સુધી રૂપિયો ત્રણ ટકા તૂટ્યો છે. 27 ડિસેમ્બરે રૂપિયો પ્રતિ ડૉલર 85.59ના નીચા લેવલે હતો. આવી સ્થિતિમાં 2025માં રૂપિયાની સ્થિતિ થોડી સારી રહેવાની આશા છે. ડૉલરમાં સુધારાની અસર ઊભરતાં માર્કેટ્સની કરન્સી પર પડી છે. મુખ્ય ચલણો સામે રૂપિયાના વિનિમય દરની અસર 2024માં પણ ચાલુ રહી. જોકે, વિશ્વની અન્ય કરન્સીની સરખામણીએ ભારતીય રૂપિયામાં વધઘટ ઘણી ઓછી રહી છે.

જેના કારણે રૂપિયો નબળો પડ્યો

રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ અને પશ્ચિમ એશિયામાં સંકટ સાથે રેડ સી દ્વારા વેપારમાં વિક્ષેપ સાથે વિશ્વના કેટલાક દેશોમાં ચૂંટણીઓ રૂપિયાના સેન્ટિમેન્ટ પર ભાર મૂકે છે. વિશ્વની મુખ્ય સેન્ટ્રલ બેન્કો અને અન્ય ગ્લોબલ ફેક્ટર્સ દ્વારા લેવામાં આવેલા પગલાઓએ માત્ર રૂપિયા-ડોલરના લેવલને જ અસર કરી નથી પરંતુ તમામ ઉભરતી અર્થવ્યવસ્થાઓમાં કરન્સીના વિનિમય દરોને પણ અસર કરી છે. વાસ્તવમાં ડોલર સામે રૂપિયામાં ઘટાડો અન્ય કરન્સીની સરખામણીમાં ઓછો રહ્યો છે. યુરો અને જાપાનીઝ યેન સામે રૂપિયો નફામાં રહ્યો છે. ભારતીય રિઝર્વ બેન્ક (RBI)ના તત્કાલિન ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે ડિસેમ્બરમાં તેમની દ્વિમાસિક નાણાકીય નીતિ સમીક્ષામાં જણાવ્યું હતું કે ભારતીય રૂપિયામાં ઊભરતી બજારની કરન્સી કરતાં ઓછી અસ્થિરતા છે.

છેલ્લા બે મહિનામાં રૂપિયામાં ઝડપથી ઘટાડો થયો

છેલ્લા બે મહિનામાં ડોલર સામે ભારતીય ચલણમાં બે રૂપિયાનો રેકોર્ડ ઘટાડો થયો છે. 10 ઓક્ટોબરે રૂપિયો પ્રતિ ડૉલર 84ના મહત્ત્વના લેવલને પાર કરી ગયો હતો. 19 ડિસેમ્બરે, તે ડોલરની સરખામણીએ 85 ટકાના નીચા લેવલે વધુ નબળો પડ્યો. 27 ડિસેમ્બરના રોજ દિવસના ટ્રેડિંગ દરમિયાન રૂપિયો તેની સર્વકાલીન નીચી 85.80 પ્રતિ ડૉલર પર આવી ગયો હતો. તે દિવસે રૂપિયામાં બે વર્ષમાં સૌથી મોટો સિંગલ-ડે ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. જોકે, ડૉલર સિવાયની અન્ય ગ્લોબલ કરન્સી સાથે સરખામણી કરવામાં આવે તો યેન સામે રૂપિયો 8.7 ટકા મજબૂત થયો છે. તે 1 જાન્યુઆરીએ રુપિયા 58.99 પ્રતિ 100 યેનથી વધીને 27 ડિસેમ્બરે રુપિયા 54.26 પ્રતિ 100 યેન થયું હતું. એ જ રીતે, 27 ઓગસ્ટથી યુરો સામે રૂપિયામાં પાંચ ટકાનો સુધારો થયો છે. 27 ઓગસ્ટે તે રુપિયા 93.75 પ્રતિ યુરો હતો, જે 27 ડિસેમ્બરે રુપિયા 89.11 પ્રતિ યુરો થયો હતો.

RBI રૂપિયાને મજબૂત કરવામાં વ્યસ્ત

જો કે, તેમ છતાં સેન્ટ્રલ બેન્ક રૂપિયા-ડોલરના દરને સ્થિર કરવા માટે વધુ સક્રિય પ્રયાસો કરી રહી છે. ક્રૂડ ઓઈલની આયાત પર ભારતની નિર્ભરતા અને વધતી જતી વેપાર ખાધને કારણે યુએસ ડોલરની માંગ વધી છે. આનંદ રાઠી શેર્સ એન્ડ સ્ટોક બ્રોકર્સના કોમોડિટી અને કરન્સીના ડિરેક્ટર નવીન માથુરે જણાવ્યું હતું કે, RBIએ રૂપિયામાં તીવ્ર ઘટાડો રોકવા માટે સક્રિયપણે દરમિયાનગીરી કરી છે. વિદેશી મુદ્રા ભંડારના આંકડા પરથી પણ આ વાત જાણી શકાય છે. વિદેશી મુદ્રા ભંડાર સપ્ટેમ્બરના અંતમાં યુએસ $704.89 બિલિયનના રેકોર્ડ ઉચ્ચ લેવલેથી ઘટીને 20 ડિસેમ્બર, 2024 સુધીમાં $644.39 બિલિયન થઈ ગયો છે, જે લગભગ છ મહિનામાં તેનું સૌથી નીચું લેવલ છે. વિદેશી ચલણની અસ્કયામતોમાં વિદેશી હૂંડિયામણ અનામતમાં રાખવામાં આવેલ યુરો, પાઉન્ડ અને યેન જેવી બિન-યુએસ કરન્સીની પ્રશંસા અથવા અવમૂલ્યનની અસરનો પણ સમાવેશ થાય છે.