નાના વેપારીઓ અને જરૂરિયાતમંદોને લોન પૂરી પાડતા માઇક્રોફાઇનાન્સ ક્ષેત્ર પર સંકટના વાદળો ઘેરાયા છે. તાજેતરના આંકડા મુજબ, ગત વર્ષ દરમિયાન માઇક્રોફાઇનાન્સ સંસ્થાઓ (MFI)ના લોન ખાતાઓમાં 450 લાખનો જંગી ઘટાડો નોંધાયો છે. આ સાથે, સંસ્થાઓને મળતા ફંડમાં પણ 55%થી વધુનો કડાકો બોલી ગયો છે, જે સમગ્ર ક્ષેત્ર માટે ચિંતાનો વિષય બન્યો છે.
માઇક્રોફાઇનાન્સને લાગ્યું ગ્રહણ: 450 લાખ લોન ખાતા ઘટ્યા, ફંડમાં 55%નો કડાકો!
ભારતના માઇક્રોફાઇનાન્સ ક્ષેત્રમાં મોટી કટોકટીના સંકેત! ગયા વર્ષે 450 લાખ લોન ખાતા ઘટ્યા અને ફંડમાં 55%થી વધુનો ઘટાડો નોંધાયો. જાણો આ ઘટાડા પાછળના કારણો, ઊંચા વ્યાજ દરની સમસ્યા અને અર્થતંત્ર પર તેની સંભવિત અસરો.
MoneyControl Newsઅપડેટેડ Nov 17, 2025 પર 3:57 PM
ઊંચા વ્યાજ દર અને ઘટતા ગ્રાહકો
નાણાકીય સેવાઓ વિભાગના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આ ઘટાડા પાછળનું મુખ્ય કારણ માઇક્રોફાઇનાન્સ સંસ્થાઓ દ્વારા વસૂલવામાં આવતા ઊંચા વ્યાજ દરો છે. જરૂરિયાતમંદ લોકો નાણાકીય મજબૂરીને કારણે ઊંચા વ્યાજે લોન તો લઈ લે છે, પરંતુ પછી તેની ચૂકવણી કરવી તેમના માટે મુશ્કેલ બની જાય છે. નિષ્ણાતો માને છે કે સંસ્થાઓની આંતરિક બિનકાર્યક્ષમતાને કારણે વ્યાજ દરો ઊંચા રહે છે. જો આ દરોને વ્યાજબી સ્તરે લાવવામાં નહીં આવે, તો "નાણાકીય સમાવેશ"ના ઉદ્દેશ્યને મોટો ફટકો પડી શકે છે.
આંકડાઓ શું કહે છે?
લોન ખાતા: સપ્ટેમ્બર સુધીમાં લોન ખાતાઓની સંખ્યામાં 450 લાખનો ઘટાડો થયો છે.
બાકી રકમ: માર્ચ 2024 માં જે કુલ બાકી લોનની રકમ 4.4 લાખ કરોડ હતી, તે સપ્ટેમ્બર 2024 સુધીમાં ઘટીને 3.4 લાખ કરોડ થઈ ગઈ છે.
ફંડમાં ઘટાડો: નાણાકીય વર્ષ 2023-24 માં માઇક્રોફાઇનાન્સ ક્ષેત્રને મળતું ફંડ 55.40% ઘટીને માત્ર 58,109 કરોડ રહ્યું.
સરકારનો ટેકો છતાં પ્રતિબદ્ધતાનો અભાવ
માઇક્રોફાઇનાન્સ ક્ષેત્ર દેશના આર્થિક વિકાસ અને મહિલા સશક્તિકરણ માટે એક મહત્વપૂર્ણ આધારસ્તંભ છે. સરકાર આ ક્ષેત્રને સતત ટેકો આપી રહી છે, પરંતુ સંસ્થાઓમાં મિશનને પાર પાડવા માટે જરૂરી જુસ્સા અને પ્રતિબદ્ધતાનો અભાવ જોવા મળી રહ્યો છે. સરકારી યોજનાઓ હોવા છતાં, ઘણા યુવાનો હજુ પણ ફંડ મેળવવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે. આ ક્ષેત્રમાં યુવા પેઢીને આકર્ષવાની અને નવી ઉર્જા લાવવાની તાતી જરૂર છે.
આગળનો માર્ગ કેવો રહેશે?
એક અગ્રણી રેટિંગ એજન્સી કેરએજના રિપોર્ટ મુજબ, ચાલુ નાણાકીય વર્ષ જે માર્ચ 2026 માં પૂરું થશેમાં માઇક્રોફાઇનાન્સ ક્ષેત્રનો વિકાસ દર માત્ર 4% રહેવાની ધારણા છે. આ આંકડો દર્શાવે છે કે આ ક્ષેત્ર હાલમાં ધીમી ગતિએ આગળ વધી રહ્યું છે અને તેને ફરીથી મજબૂત કરવા માટે મોટા સુધારાની જરૂર પડશે. જો સમયસર યોગ્ય પગલાં લેવામાં નહીં આવે, તો ગ્રામીણ અને શહેરી ગરીબ વર્ગની આર્થિક પ્રગતિ પર તેની ગંભીર અસર થઈ શકે છે.
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.