Credit Card: ભારતમાં ક્રેડિટ કાર્ડની 45 વર્ષની રોમાંચક સફર, ‘સેન્ટ્રલ કાર્ડ’થી લઈને કરોડો યુઝર્સ સુધી

Credit Card: આજે ક્રેડિટ કાર્ડ આપણા જીવનનો અભિન્ન ભાગ બની ગયું છે. ઓનલાઈન શોપિંગથી લઈને મહિનાના અંતમાં નાણાકીય જરૂરિયાતો સુધી, આ નાનું કાર્ડ મોટી રાહત આપે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ભારતમાં ક્રેડિટ કાર્ડની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ? કઇ બેંક પહેલી હતી અને 45 વર્ષમાં આ સફર કેવી રીતે બદલાઈ?

1980માં સેન્ટ્રલ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાએ ભારતનું પ્રથમ ક્રેડિટ કાર્ડ ‘સેન્ટ્રલ કાર્ડ’ લોન્ચ કર્યું હતું. આ કાર્ડ વીઝા નેટવર્ક હેઠળ બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું. તે સમયે ડિજિટલ પેમેન્ટનો કોઈ ખ્યાલ નહોતો, અને લેનદેનના સાધનો ખૂબ જ મર્યાદિત હતા. આ સુવિધા ફક્ત ઉચ્ચ વર્ગના લોકો માટે જ ઉપલબ્ધ હતી. કોઈએ ધાર્યું નહોતું કે આ કાર્ડ આગળ જઈને કરોડો લોકોના જીવનનો ભાગ બનશે.

આજે, RBIના તાજેતરના આંકડા અનુસાર, ભારતમાં 11 કરોડ 12 લાખથી વધુ ક્રેડિટ કાર્ડ એક્ટિવ છે. આજે રેગ્યુલર, ટ્રાવેલ, લાઈફસ્ટાઈલ, ફ્યુઅલ, સિક્યોર અને UPI સાથે જોડાયેલા ડિજિટલ કાર્ડ જેવા વિવિધ પ્રકારના કાર્ડ ઉપલબ્ધ છે. પહેલા આ સુવિધા ફક્ત મોટી બેંકો અને ઉચ્ચ ક્રેડિટ સ્કોર ધરાવતા લોકો માટે હતી, પરંતુ હવે નાની ફાઈનાન્સ બેંકો દ્વારા ટિયર-2 અને ટિયર-3 શહેરોના ગ્રાહકો સુધી પણ આ સુવિધા પહોંચી ગઈ છે.

ક્રેડિટ કાર્ડની આ સફર ફક્ત સંખ્યા સુધી મર્યાદિત નથી. રિવોર્ડ પોઈન્ટ, ફ્રોડથી ઝીરો લાયબિલિટી, ઈન્સ્યોરન્સ જેવી સુવિધાઓએ તેને વધુ આકર્ષક બનાવ્યું છે. 1991ના આર્થિક ઉદારીકરણ બાદ વિદેશી બેંકોએ ભારતમાં પ્રવેશ કર્યો અને નવા ફીચર્સ રજૂ કર્યા. 2000 બાદ ડિજિટલ ક્રાંતિની શરૂઆત સાથે Flipkart, IRCTC, MakeMyTrip જેવી કંપનીઓએ ક્રેડિટ કાર્ડને રોજિંદા ખર્ચનું મુખ્ય સાધન બનાવ્યું. 2012માં RuPay કાર્ડની શરૂઆતથી નાના શહેરોમાં પણ તેનો વિસ્તાર ઝડપથી વધ્યો.

આજે, બેંક ખાતા વગરના લોકો પણ ખાસ રીતે ક્રેડિટ કાર્ડ મેળવી શકે છે. 45 વર્ષની આ સફરમાં ‘સેન્ટ્રલ કાર્ડ’થી શરૂ થયેલો પ્રવાસ હવે ભારતની આર્થિક શક્તિ અને ડિજિટલ ઈન્ડિયાની ઓળખ બની ગયો છે.

આ પણ વાંચો-ગુજરાત સરકારની મોટી દિવાળી ભેટ: વર્ગ-4ના કર્મચારીઓને રુપિયા 7000 એડહોક બોનસ