ડૉલર vs રૂપિયો: વિશ્વની સૌથી શક્તિશાળી કરન્સી યુએસ ડૉલર જાન્યુઆરી 2025માં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના સત્તા સંભાળ્યા બાદથી સતત ગબડી રહી છે. આ તેના પાંચ દાયકામાં સૌથી ખરાબ પ્રદર્શન છે. 2025ની પ્રથમ છ મહિનામાં ડૉલરમાં લગભગ 11%નો ઘટાડો નોંધાયો, જે 1973 બાદનો સૌથી ઝડપી ઘટાડો છે અને તે 52-અઠવાડિયાના ઉચ્ચ સ્તરથી 13% નીચે છે.
ડૉલરની દુર્દશા: 1973 પછીનું સૌથી મોટું ગાબડું, તમારા ખિસ્સા પર શું થશે અસર?
ડૉલરની ગિરાવટથી ભારતના ઈમ્પોર્ટ સેક્ટર્સને ફાયદો થશે, પરંતુ નિકાસ આધારિત ઉદ્યોગોને નુકસાન થશે. આર્થિક નીતિઓ અને ગ્લોબલ માર્કેટની હિલચાલ પર નજર રાખવી જરૂરી છે.
MoneyControl Newsઅપડેટેડ Jul 03, 2025 પર 12:05 PM
ડૉલરની ગિરાવટનાં 3 મુખ્ય કારણો
1) અનપેક્ષિત આર્થિક નીતિઓ
બ્લૂમબર્ગના જણાવ્યા અનુસાર, ટ્રમ્પના ટેરિફ વૉર (જેમ કે "લિબરેશન ડે" ટેરિફ) અને ફેડરલ રિઝર્વની સ્વતંત્રતા પરના હુમલાઓએ ડૉલરની "સેફ હેવન" ઈમેજને નુકસાન પહોંચાડ્યું છે. વિદેશી રોકાણકારોએ અમેરિકન એસેટ્સનું વેચાણ વધાર્યું, જેનાથી ડૉલર ઈન્ડેક્સમાં પ્રથમ છ મહિનામાં 10.8%નો ઘટાડો થયો.
"બિગ બ્યુટીફુલ બિલ એક્ટ" હેઠળ ટેક્સ કટનો વિસ્તાર, હેલ્થકેર અને વેલફેર સ્કીમમાં કાપ, અને દેવામાં $3.3 ટ્રિલિયનનો વધારો રાજકોષીય ખાધ વધવાની શક્યતા દર્શાવે છે. અમેરિકન દેવું GDPના 124%થી વધીને 2034 સુધીમાં 134-156% થઈ શકે છે.
2) રેટિંગ ડાઉનગ્રેડ અને રોકાણકારોનો ઘટતો વિશ્વાસ
મે 2025માં મૂડીઝે અમેરિકન સોવરેન ક્રેડિટ રેટિંગને Aa1 કર્યું, જેનું કારણ વધતો વ્યાજનો બોજ અને સતત ખાધ છે. વિદેશી રોકાણકારોએ અમેરિકન ટ્રેઝરી બોન્ડ અને ઈક્વિટીમાં પોતાની હિસ્સેદારી ઘટાડવાનું શરૂ કર્યું. વિદેશી રોકાણકારો પાસે $31 ટ્રિલિયનનું જોખમ (ઈક્વિટી: $19 ટ્રિલિયન, ટ્રેઝરી: $7 ટ્રિલિયન, કોર્પોરેટ બોન્ડ: $5 ટ્રિલિયન) છે, જેમાં ઘટાડાથી ડૉલર પર દબાણ વધ્યું.
3) વ્યાજ દરમાં કાપની અટકળો
2025ના અંત સુધીમાં ફેડ દ્વારા બે થી ત્રણ વખત વ્યાજ દર ઘટાડવાની શક્યતાએ ડૉલરનું આકર્ષણ ઘટાડ્યું. એડમિનિસ્ટ્રેશનનું દબાણ છે કે ઈકોનોમીને બૂસ્ટ આપવા ઝડપથી દર ઘટાડવામાં આવે.
ડૉલરની નબળાઇથી તમારા ખિસ્સા પર શું અસર?
સોનું
નિષ્ણાંતોના જણાવ્યા અનુસાર, ડૉલરની ગિરાવટ અને ભૂ-રાજકીય અનિશ્ચિતતાઓએ કેન્દ્રીય બેન્કોની સોનાની ખરીદી વધારી છે. 2025માં સોનું રેકોર્ડ ઊંચાઈ ($3,345/ઔંસ) પર પહોંચ્યું. અમેરિકન ટેરિફની શક્યતાએ વેપારીઓએ સોનું સ્વિટ્ઝર્લેન્ડથી અમેરિકા ખસેડ્યું, જેનાથી COMEX ઈન્વેન્ટરી 300 ટનના કોવિડ બાદના ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચી. લંડનમાં સોનાની ઉપલબ્ધતા ઘટતાં જાન્યુઆરી 2025માં ગોલ્ડ લીઝ રેટ 5% સુધી પહોંચ્યો, હવે તે 1% છે.
ભારતના ફોરેક્સ રિઝર્વમાં સોનાનો હિસ્સો મે 2025 સુધી $60.66 બિલિયન થયો, જેમાં એક અઠવાડિયામાં $0.48 બિલિયનનો વધારો થયો. RBIના રિપોર્ટ મુજબ, વૈશ્વિક ઈકોનોમીમાં 1%નો ઘટાડો ભારતના વિકાસ દરને 0.3% ઘટાડી શકે છે.
ક્રૂડ ઓઈલ
ડૉલરની નબળાઈ અને રૂપિયાની મજબૂતીથી ક્રૂડ ઓઈલનું ઈમ્પોર્ટ બિલ ઘટશે, જેનાથી ફોરેક્સ ખર્ચ ઓછો થશે અને આ સેક્ટરને રાહત મળશે.
કેપિટલ ગુડ્સ અને ઈલેક્ટ્રોનિક્સ
રૂપિયાની મજબૂતીથી કેપિટલ ગુડ્સ અને ઈલેક્ટ્રોનિક આઈટમ્સની કિંમત ઘટશે, કારણ કે આ ઈમ્પોર્ટ સસ્તામાં થઈ શકશે. જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરી સેક્ટરને પણ ફાયદો થશે, કારણ કે આ પ્રોડક્ટ્સ સસ્તા થશે.
ફર્ટિલાઈઝર્સ
ભારત મોટા પ્રમાણમાં ખાતર અને કેમિકલ્સ ઈમ્પોર્ટ કરે છે. રૂપિયાની મજબૂતીથી આ સસ્તા થશે, જેનાથી ઈમ્પોર્ટર્સ અને ખેડૂતોને ફાયદો થશે, કારણ કે તેમનો ખર્ચ ઘટશે.
રૂપિયાની મજબૂતીથી આ સેક્ટર્સને નુકસાન
આઈટી સેક્ટર: રૂપિયાની મજબૂતીથી આઈટી કંપનીઓની આવક ઘટશે, જેનાથી આ સેક્ટરને નુકસાન થશે.
ફાર્મા નિકાસ: રૂપિયાની મજબૂતીથી ફાર્મા નિકાસ ઘટશે, જોકે ઈમ્પોર્ટેડ કાચા માલની કિંમત ઘટવાથી થોડી રાહત મળશે.
ટેક્સટાઈલ: રૂપિયાની મજબૂતીથી ટેક્સટાઈલ નિકાસને નુકસાન થશે. ભારત હાલ વૈશ્વિક રેન્કિંગમાં બીજા સ્થાને છે, પરંતુ આ નુકસાનથી તેની સ્થિતિ પર અસર પડી શકે છે.
વિદેશી શિક્ષણ અને પ્રવાસ: રૂપિયાની મજબૂતીથી વિદેશમાં અભ્યાસ અને પ્રવાસ મોંઘા થશે.
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.