Labour Laws India: દેશના 40 કરોડથી વધુ કર્મચારીઓ માટે મોટા સમાચાર છે. સરકારે કર્મચારીઓના હિતમાં એક મોટો નિર્ણય લેતા જૂના 29 શ્રમ કાયદાઓને હટાવીને તેમની જગ્યાએ 4 નવા લેબર કોડ લાગુ કર્યા છે. આ નવા કોડ ભારતમાં કામકાજની દુનિયાને સંપૂર્ણપણે બદલી નાખશે, જેની સીધી અસર તમારી નોકરી, પગાર અને અધિકારો પર પડશે.
નવા શ્રમ કાયદા: ગ્રેચ્યુઇટી, લઘુત્તમ વેતન, ઓવરટાઇમ અને WFH પર ઐતિહાસિક નિર્ણયો, નોકરીયાત વર્ગને મોટી રાહત!
New Labour Codes: ભારતમાં 40 કરોડથી વધુ કર્મચારીઓ માટે મોટા સમાચાર! સરકારે 29 જૂના કાયદા બદલી 4 નવા લેબર કોડ લાગુ કર્યા. જાણો ગ્રેચ્યુઇટી, વેતન, WFH, ઓવરટાઇમ અને સામાજિક સુરક્ષામાં શું બદલાવ આવ્યો છે. નોકરીયાત વર્ગને સીધો ફાયદો!
MoneyControl Newsઅપડેટેડ Nov 24, 2025 પર 7:11 PM
આ નવા લેબર કોડનો મુખ્ય હેતુ કંપનીઓ માટે કામ કરવું સરળ બનાવવાનો છે, પરંતુ સાથે જ તે કર્મચારીઓના અધિકારોને પણ પહેલા કરતા વધુ મજબૂત બનાવશે. આ કોડ્સ કાર્યાલયના વાતાવરણને આધુનિક બનાવશે અને કર્મચારીઓની સુરક્ષા, વેતન, કામના કલાકો, વર્ક-ફ્રોમ-હોમ (WFH) અને ગ્રેચ્યુઇટી સંબંધી નિયમોમાં પણ મોટા ફેરફારો લાવ્યા છે.
ચાલો, આ 4 નવા લેબર કોડ અને તેનાથી થનારા મુખ્ય બદલાવો વિશે વિગતવાર જાણીએ:
1. વેજ કોડ (The Code on Wages)
સમાન વેતન અને ઓવરટાઇમ માટે બમણું ભથ્થું આ નવા વેજ કોડ હેઠળ હવે દેશના દરેક કર્મચારીને, પછી ભલે તે સંગઠિત ક્ષેત્રનો હોય કે અસંગઠિત ક્ષેત્રનો, લઘુત્તમ વેતન મેળવવાનો અધિકાર મળશે. સરકાર એક 'ફ્લોર વેજ' નક્કી કરશે, જેનાથી ઓછો કોઈ પણ રાજ્ય લઘુત્તમ વેતન રાખી શકશે નહીં. આ ઉપરાંત, કંપનીઓને ઓવરટાઇમ કામ માટે કર્મચારીઓને બમણું વેતન આપવું ફરજિયાત બનશે. મહિલા અને ટ્રાન્સજેન્ડર કર્મચારીઓ સાથે નોકરીમાં ભરતી કે પગારમાં કોઈ પણ પ્રકારનો ભેદભાવ રાખવા પર સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે.
2. ઔદ્યોગિક સંબંધ સંહિતા (The Industrial Relations Code)
નોકરીની સુરક્ષા અને પારદર્શિતા આ કોડ ખાસ કરીને નોકરીની સુરક્ષા અને પારદર્શિતા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
ગ્રેચ્યુઇટી: હવે ફિક્સ્ડ ટર્મ એટલે કે નિશ્ચિત અવધિ માટે નોકરી કરતા કર્મચારીઓ પણ માત્ર 1 વર્ષમાં ગ્રેચ્યુઇટીના હકદાર બનશે.
હડતાલના નિયમો: અચાનક થતી હડતાલોને રોકવા માટે હવે હડતાલ પર જવા પહેલા 14 દિવસની નોટિસ આપવી ફરજિયાત રહેશે.
WFHને કાયદેસર માન્યતા: સર્વિસ સેક્ટરમાં વર્ક-ફ્રોમ-હોમને કાયદેસરની માન્યતા આપવામાં આવી છે.
મહિલાઓની ભાગીદારી: મહિલાઓને ફરિયાદ સમિતિઓમાં સમાન ભાગીદારી મળશે.
છટણી અને કંપની બંધ કરવી: કંપનીઓમાં છટણી કે બંધ કરવા માટે કર્મચારીઓની મર્યાદા 100થી વધારીને 300 કરવામાં આવી છે. એટલે કે, 300થી ઓછા કર્મચારીઓ ધરાવતી કંપનીઓ સરળતાથી છટણી કરી શકશે.
3. સામાજિક સુરક્ષા સંહિતા (The Code on Social Security)
ગીગ વર્કર્સ અને અસંગઠિત ક્ષેત્રના કામદારોને લાભ આ કોડ લાગુ થવાથી ગીગ વર્કર, પ્લેટફોર્મ વર્કર અને અસંગઠિત ક્ષેત્રમાં કામ કરતા કરોડો લોકોને મોટો ફાયદો મળશે.
ESICનો વ્યાપ: હવે એમ્પ્લોયી સ્ટેટ ઇન્સ્યોરન્સ કૉર્પોરેશન સમગ્ર દેશમાં લાગુ પડશે, એટલે કે પહેલાની જેમ માત્ર નોટિફાઇડ વિસ્તારોમાં નહીં, પરંતુ દરેક જગ્યાએ તેની સુવિધા ઉપલબ્ધ રહેશે.
EPF તપાસ: એમ્પ્લોયી પ્રોવિડન્ટ ફંડથી સંબંધિત મામલાઓમાં તપાસ માટે સમય મર્યાદા નક્કી કરવામાં આવી છે, જેનાથી કર્મચારીઓને મોટી રાહત મળશે.
કાર્યસ્થળ પર દુર્ઘટના: ઘરથી ઓફિસ આવતા-જતા સમયે જો કોઈ દુર્ઘટના થાય છે, તો તેને પણ હવે ઓફિસ સંબંધિત દુર્ઘટના માનવામાં આવશે.
ફિક્સ્ડ ટર્મ ગ્રેચ્યુઇટી: ફિક્સ્ડ ટર્મ કર્મચારીઓને પણ માત્ર 1 વર્ષ કામ કર્યા પછી ગ્રેચ્યુઇટી મળવાનો અધિકાર રહેશે.
4. સુરક્ષા અને કાર્યકારી શરતો સંહિતા (The Occupational Safety, Health and Working Conditions Code)
કર્મચારીઓની સુરક્ષા અને સ્વાસ્થ્ય આ કોડ કર્મચારીઓની સુરક્ષા અને સ્વાસ્થ્ય પર વિશેષ ધ્યાન આપે છે.
મફત હેલ્થ ચેકઅપ: દરેક કર્મચારીનું વર્ષમાં એકવાર મફત હેલ્થ ચેકઅપ કરાવવું ફરજિયાત રહેશે.
કામના કલાકો: દરરોજ 8 કલાક અને અઠવાડિયામાં 48 કલાક કામનો નિયમ નક્કી કરવામાં આવ્યો છે.
મહિલાઓ માટે નાઇટ શિફ્ટ: મહિલાઓ પણ નાઇટ શિફ્ટમાં કામ કરી શકશે, પરંતુ તેના માટે તેમને જરૂરી સુરક્ષાની સુવિધાઓ પૂરી પાડવામાં આવશે.
સ્થળાંતરિત કામદારો: અલગ-અલગ રાજ્યોમાં કામ કરતા સ્થળાંતરિત કામદારો માટે એક રાષ્ટ્રીય ડેટાબેઝ બનાવવામાં આવશે, જેથી તેમની માહિતી એક જગ્યાએ નોંધાયેલી રહે અને તેમને સરળતાથી સુવિધાઓ મળી શકે.
આ નવા શ્રમ કાયદા ભારતમાં કામકાજના માહોલને આધુનિક બનાવશે, કર્મચારીઓના અધિકારોને મજબૂત કરશે અને કંપનીઓ માટે પણ પારદર્શિતા લાવશે. આ નિર્ણયો 40 કરોડથી વધુ નોકરીયાત લોકોના જીવનમાં સકારાત્મક બદલાવ લાવવા માટે તૈયાર છે.
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.