ભારતે 17 કરોડ લોકોને 'મહાગરીબી'માંથી બહાર કાઢ્યા, રોજગારમાં પણ સુધારો: વર્લ્ડ બેન્ક રિપોર્ટ

ભારતે છેલ્લા એક દાયકામાં ગરીબી નાબૂદીના મોરચે નોંધપાત્ર સફળતા હાંસલ કરી છે. વર્લ્ડ બેન્કના તાજેતરના અહેવાલ 'પોવર્ટી એન્ડ ઇક્વિટી બ્રીફ' અનુસાર, ભારતે 2011-12થી 2022-23 દરમિયાન 17.1 કરોડ લોકોને અત્યંત ગરીબીમાંથી બહાર કાઢ્યા છે. આ સમયગાળા દરમિયાન અત્યંત ગરીબીનો દર 16.2%થી ઘટીને માત્ર 2.3% થયો છે. આ સાથે ભારત હવે લોઅર-મિડલ-ઇનકમ દેશોની શ્રેણીમાં સામેલ થયું છે. રોજગારની તકોમાં પણ વધારો થયો છે, ખાસ કરીને મહિલાઓ માટે, પરંતુ બેરોજગારી અને અસ્થાયી નોકરીઓ જેવી સમસ્યાઓ હજુ પણ યથાવત છે.

ગરીબીમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો

વર્લ્ડ બેન્કના અહેવાલ મુજબ, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં અત્યંત ગરીબી 18.4%થી ઘટીને 2.8% થઈ છે, જ્યારે શહેરી વિસ્તારોમાં તે 10.7%થી ઘટીને 1.1% થઈ છે. આનાથી ગ્રામીણ અને શહેરી ગરીબી વચ્ચેનું અંતર 7.7 ટકા પોઈન્ટથી ઘટીને 1.7 ટકા પોઈન્ટ થયું છે, જે દેશની પ્રગતિનું મજબૂત સૂચક છે.

લોઅર-મિડલ-ઇનકમ શ્રેણીમાં ભારતનો પ્રવેશ

વર્લ્ડ બેન્કે જણાવ્યું કે ભારત હવે લોઅર-મિડલ-ઇનકમ દેશોની શ્રેણીમાં આવી ગયું છે. દરરોજ 3.65 ડોલરની લોઅર-મિડલ-ઇનકમ ગરીબી રેખાના આધારે દેશમાં ગરીબીનો દર 61.8%થી ઘટીને 28.1% થયો છે. આ ફેરફાર સાથે 37.8 કરોડ ભારતીયો ગરીબીમાંથી બહાર આવ્યા છે. ગ્રામીણ ગરીબી 69%થી ઘટીને 32.5% અને શહેરી ગરીબી 43.5%થી ઘટીને 17.2% થઈ છે.

પાંચ રાજ્યોની મહત્વની ભૂમિકા

ઉત્તર પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, બિહાર, પશ્ચિમ બંગાળ અને મધ્ય પ્રદેશે ગરીબી નાબૂદીમાં મહત્વનું યોગદાન આપ્યું છે. 2011-12માં આ રાજ્યોમાં દેશના 65% અત્યંત ગરીબ રહેતા હતા. 2022-23 સુધીમાં ગરીબીમાં થયેલા ઘટાડાનો બે-તૃતીયાંશ હિસ્સો આ રાજ્યોમાંથી આવ્યો છે. જોકે, આ રાજ્યોમાં હજુ પણ 54% અત્યંત ગરીબ અને 51% બહુઆયામી ગરીબ (2019-21ના આંકડા) રહે છે.