UPI હંમેશા મફત રહેશે, મેં ક્યારેય એવું કહ્યું નથી: RBI ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રા

શું UPI એટલે કે યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ દ્વારા કરવામાં આવતી ચુકવણી હંમેશા મફત રહી શકે છે? રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા (RBI) ના ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાએ બુધવારે આ અંગે એક મહત્વપૂર્ણ નિવેદન આપ્યું. RBI ગવર્નરે કહ્યું કે UPI સેવાનો ખર્ચ કોઈને તો ભોગવવો પડશે. RBI ની નાણાકીય નીતિ સમિતિ (MPC) ની બેઠક પછી યોજાયેલી એક પત્રકાર પરિષદમાં ગવર્નર મલ્હોત્રાએ કહ્યું, "મેં ક્યારેય કહ્યું નથી કે UPI હંમેશા મફત રહેશે. મેં ફક્ત એટલું જ કહ્યું કે તેમાં એક ખર્ચ છે, અને કોઈને તો તે ચૂકવવું પડશે."

તેમણે વધુમાં કહ્યું, "ખર્ચ કોણ ભોગવશે તે મહત્વપૂર્ણ છે. પરંતુ તેનાથી પણ વધુ મહત્વનું એ છે કે લોકો તેના દ્વારા ચુકવણી કરે. આવી સ્થિતિમાં, આ મોડેલ ટકાઉ રહેવા માટે, કોઈને તો તેનો ખર્ચ ઉઠાવવો જરૂરી છે, પછી ભલે તે સરકાર હોય, બેંકો હોય કે વપરાશકર્તાઓ."

અગાઉ પણ ચિંતા વ્યક્ત કરાઈ હતી

આ પહેલી વાર નથી જ્યારે ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાએ UPI મોડેલની ટકાઉપણા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હોય. અગાઉ જુલાઈમાં જ, એક કાર્યક્રમ દરમિયાન, તેમણે કહ્યું હતું કે UPIનું શૂન્ય-ફી મોડેલ લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહી શકે નહીં.

તેમણે કહ્યું હતું કે સરકાર હાલમાં આ સિસ્ટમને સબસિડી આપી રહી છે અને દેશને પણ તેનો ફાયદો થયો છે. ડિજિટલ વ્યવહારોમાં અભૂતપૂર્વ વૃદ્ધિ થઈ છે. RBIના ડેટા અનુસાર, જૂન 2025માં UPI દ્વારા 18.4 અબજ વ્યવહારો કરવામાં આવ્યા હતા, જે વાર્ષિક ધોરણે 32% નો વધારો છે.

હાલમાં સંપૂર્ણપણે સરકારી સબસિડી પર નિર્ભર

મલ્હોત્રાએ પણ સ્વીકાર્યું કે હાલમાં UPI સિસ્ટમ સંપૂર્ણપણે સરકાર તરફથી મળતી સબસિડી પર ચાલી રહી છે. બેંકો અને અન્ય સેવા પ્રદાતાઓએ આ વ્યવહારોનો ખર્ચ સીધો ભોગવવો પડતો નથી. જો કે, તેમણે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે આ મોડેલ લાંબા ગાળે ફક્ત ત્યારે જ ટકાઉ રહેશે જો કોઈ તેનો ખર્ચ ઉઠાવે.